တုိက္ရုိက္လႊင့္ထုတ္မွဳ႔အစီအစဥ္

ဓမၼမိတ္ေဆြအေပါင္းတုိ႔ခင္ဗ်ား.....

Rensselaer ျမဳိ႕ ( Albany, New York )တြင္တည္ရွိေသာ ဓမၼဝါဒီေအာင္ေျမမဂၤလာေက်ာင္းတုိက္္ ဆရာေတာ္ဦးဣႆရိယက ဦးေဆာင္ျပီး လူူငယ္မ်ား ဘာသာ၊သာသနာ ႏွင့္ရင္းႏွီးကြ်မ္း ဝင္လာေစရန္ အတြက္၎၊ ဝိပႆနာတရားအားထုတ္ႏုိင္ရန္အတြက္၎၊
သာသနာျပဳရန္ၾကြေရာက္လာၾကေသာ အာဂႏၱဳရဟန္းေတာ္မ်ား ခ်မ္းသာစြာသီတင္းသုံးႏုိင္ေစရန္ ရည္႐ြယ္၍ ဓမၼာရုံ ႏွင့္ တရားေဟာခန္းမမ်ားကုိတုိးခ်ဲ႔ေဆာက္လုပ္လွ်က္ရွိပါသည္။
ဓမၼမိတ္ေဆြအေပါင္းတုိ႔ကလည္းမိမိတုိ႔တတ္စြမ္းသမွ် အလွဴေတာ္ေငြ၊ လုပ္အားအလွဴတုိ႔ကုိတစ္ဦးတည္းျဖစ္ေစ၊စုေပါင္း ၍ျဖစ္ေစပါဝင္ကုသုိလ္ယူႏုိင္ၾကရန္တုိက္တြန္းႏွဳိးေဆာ္အပ္ပါသည္။

လွဴဒါန္းလုိပါက....ဆရာေတာ္ဦးဣႆရိယ....

Dhammavadi Aungmyay Mingala Temple
1140 Broadway
Rensselaer, NY 12144
Tel: 646-284-2763 (mobile)
Tel: 518-772-1634 (Monastery)..
Email...nawarat2004@yahoo.com သုိ႔ဆက္သြယ္ႏုိင္ပါသည္။
Payable to.......U Eithareya.

ပထမအႀကိမ္ေျမာက္ အသံမစဲ မဟာပ႒ာန္းရြတ္ဖတ္ပူေဇာ္ပြဲ

အေမရိကန္ႏုိင္ငံ နယူးေယာက္ျပည္နယ္၊ ေအာ္ဘနီ၊ ရန္ဆဲလ္လီယာျမဳိ႕၊ ဓမၼဝါဒီ ေအာင္ေၿမမဂၤလာေက်ာင္း တြင္
၂၀၁၀ခု မတ္လ(၁၇) မွ (၂၀)ရက္အထိ၊ (၃)ရက္ က်င္းပပူေဇာ္အပ္ေသာ ပထမအႀကိမ္ေျမာက္ အသံမစဲ မဟာပ႒ာန္းရြတ္ဖတ္ပူေဇာ္ပြဲ


ပထမေန႔ ..... မနက္ပုိင္း.....(ဖြင့္ပြဲ)

03/17/11 01:31PM
03/17/11 04:52PM
03/17/11 06:11PM
03/17/11 09:40PM

03/18/11 01:08PM
03/18/11 05:47PM

03/19/11 08:36AM
03/19/11

03/20/11 05:00AM
03/20/11 08:01AM
03/20/11 11:32AM (ပိတ္ပြဲ / ေအာင္ပြဲ)

Ashin Kheminda (Dhamma Vadi Aungmyay Monastery , Albany , New York)

အရွင္ ေခမိႏၵ ( ဓမၼဝါဒီေအာင္ေျမမဂၤလာေက်ာင္း - (Albany , New York) ေဟာၾကားေတာ္မူေသာတရားေတာ္မ်ား ၁။ အရေတာ္စြ လူ႕ဘဝ

Ashin Pyanyarwantha , (Dhamma Vadi Aungmyay Monastery , Albany , New York)

အရွင္ပညာဝံသ ( ဓမၼဝါဒီေအာင္ေျမမဂၤလာေက်ာင္း - (Albany , New York) ေဟာၾကားေတာ္မူေသာတရားေတာ္မ်ား

ျမတ္ပဌာန္းေဒသနာတရားေတာ္မ်ား

မုိးကုတ္ျမဳိ ႔ ေညာင္သုံးပင္ပရိယတိၱစာသင္တုိက္ပဓာနနာယက (ေတာင္တန္းသာသနာၿပဳ)သုံးဘြဲ႔ရ ဓမၼာစရိယ သာသနဝိေသာဓနီအဖြဲ႔ (ဥကၠဌ)ႏုိင္ငံေတာ္ဗဟုိဝန္ေဆာင္သဒၼမၼေဇာတိကဓဇ မဟာသဒၼမၼေဇာတိကဓဇ ဂႏၳ ဝါစကပ႑ိတ သက်သီဟပရိယတၱိသာသနဟိတဓရ ဂုဏဝိသိဌ
မုိးကုတ္ျမဳိ႕ေညာင္သုံးပင္ဆရာေတာ္ ဘဒၵႏၱေတေဇာသာရာဘိဝံသ
ခက္ခဲနက္နဲေသာျမတ္ပဌာန္းေဒသနာတရားေတာ္မ်ားကုိ လြယ္ကူ၊နားလည္၊ႏႈတ္တက္ရေစရန္ ရည္႐ြယ္၍
Albany, New York , Rensselear ျမဳိ႕ ဓမၼဝါဒီေအာင္ေျမမဂၤလာေက်ာင္းတုိက္္ ၌ ညစဥ္္သင္ၾကားပုိ႔ခ်ေဟာေျပာခ်က္မ်ား.........



မုိးကုတ္ဝိပႆနာပဓာနနာယက ကမၼ႒ာန္းနည္းျပSayadaw U Tayzeinda

မုိးကုတ္ဝိပႆနာပဓာနနာယက ကမၼ႒ာန္းနည္းျပSayadaw U Tayzeinda
Click on the photo.

Thursday, October 22, 2009













Tuesday, September 1, 2009

080109MN1

080109MN1A

080109MN1B

080109MN2

080109MN2A

080209MN3

080209MN3A

080209MN4

080209MN4A

080209MN4B

datehtee phoke-nee

Friday, August 28, 2009



နိဗၺာန္သြားရာလမ္းျပေျမပုံ တရားေတာ္


ေလာကဝိဒူတရား

Tuesday, July 14, 2009

Shwe Meggin Sayadaw

Marana Nu-tha-ti Tayartaw --မရဏာနုႆတိတရားေတာ္

Friday, July 10, 2009


Min Ku Tha & Pa Pa Wa Ti - မင္းကုသ ႏွင့္ ပပဝတီ


Don-La-Ba-Tayar 5 Par - ဒုလႅဘ တရား ၅ ပါး

Oat-Sar-4-Myoo - ဥစၥာ ၄ မ်ဳိး

တရားနာသင့္သလား တရားအားထုတ္သင့္္သလား

ဥာဏ္စဥ္ႏွင့္ဝိသုဒိၶ (၇)ပါး

သခၤါရတရား ၃ ပါး

Wednesday, June 24, 2009

SHWE MEGGIN SAYADAW 'S DHAMMA TALKS


Laymyatkyiyon_tharanagon_1 (ေလးျမတ္ႀကည္ယုံ သရဏဂုံ - ၁ )

Laymyatkyiyon_tharanagon_2 (ေလးျမတ္ႀကည္ယုံ သရဏဂုံ - ၂)

Bimbitharra_mingyi_1 (ဗိမၼိႆာရမင္းႀကီး - ၁)

Bimbitharra_mingyi_2 (ဗိမၼိႆာရမင္းႀကီး - ၂)

Bimbitharra_mingyi_3 (ဗိမၼိႆာရမင္းႀကီး- ၃)

Bimbitharra_mingyi_4 (ဗိမၼိႆာရမင္းႀကီး - ၄)

tayout_htel_teat_aung_nay (တေယာက္ထဲသိေအာင္ေန)

tayar_taung_tat_parsay (တရားေတာင္းတတ္ပါေစ)

swan_anumawdanar_tayar (ဆြမ္းအႏုေမာဒနာတရား)

Phayarko_bellokoekwelmel (ဘုရားကုိဘယ္လုိကုိးကြယ္မယ္)

payeik_akyopayeik_takho (ပရိတ္အက်ဳိး ပရိတ္တန္ခုိး)

Mingalar_tayar (မဂၤလာတရား)

Kyaung_anumawdanar (ေက်ာင္းအႏုေမာဒနာတရား)

Kuthoshithumyar_tayararhtoutyin (ကုသုိလ္ရွိသူမ်ားတရားအားထုတ္ရင္)

anyitkyay_khannayyin_thitsar_maswelpar (အညစ္အေႀကးခံေနလ်ႇင္သစၥာမစြဲပါ)

Ma_Ha_Tha_Ma_Ya_Thut_Tan_1---- မဟာသမယ သုတၱန္-(၁)

Ma_Ha_Tha_Ma_Ya_Thut_Tan_2 ---- မဟာသမယ သုတၱန္-(၂)

Ma_Ha_Tha_Ma_Ya_Thut_Tan_3 ---- မဟာသမယ သုတၱန္-(၃)

Ko_saut_lay_par_ta_yar ( ကုိယ္ေစာင့္တရားေလးပါး )

Pa_ri_kan_ta_yar ---- ပရိကံျပဳျခင္း‏အေၾကာင္း တရားေတာ္

Than_way_ga_ma_par_yin_ta_yar_ma_shar_nel_1 --သံေဝဂမပါရင္ တရားမ႐ွွာနဲ႕--(၁)

Than_way_ga_ma_par_yin_ta_yar_ma_shar_nel_2---သံေဝဂမပါရင္ တရားမ႐ွွာနဲ႕--(၂)

Than_way_ga_ma_par_yin_ta_yar_ma_shar_nel_3---သံေဝဂမပါရင္ တရားမ႐ွွာနဲ႕--(၃)

Ku_tho_ya_aung_nay ( ကုသုိလ္ရေအာင္ေန )

Pa_yeik_a_kyaung_thia_kaung_sa_yar.(ပရိတ္အေၾကာင္းသိေကာင္းစရာ)

Tar_won_kyay_par_say (တာဝန္ေက်ပါေစ)

Tayarnar_nee_hnamyoo (တရားနာနည္းႏွစ္မ်ဳိး)

Tha_kyan_pwel_and_Thet_kyi_pu_zaw_pel (သႀကၤန္ႏွင္႔သက္ႀကီးပူေဇာ္ပြဲ)

Thay_khar_Hma_a_Shet_ma_kwel_say_nel (ေသခါမွအရွက္မကြဲေစနဲ)

Vimuttisukha (၀ိမုတၱိသုခ)

Kuthoyaaung_nay_MD (ကုသုိလ္ရေအာင္ေန (ေမရီလင္းျပည္နယ္)

new year_maryland (ေမရီလင္းျပည္နယ္ ႏွစ္သစ္ကူးတရား)

Alout_thar_hman_hman_lout_nay_par (အလုပ္သာမွန္မွန္လုပ္ေနပါ)

Friday, June 12, 2009

Nyaung Dome

Hanging Monastery

Hanging Monastery

ေက်းဇူးေတာ္႐ွင္ မဟာစည္ ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး ေရးသားေတာ္ မူအပ္ေသာ ဝိပႆနာ ႐ႈနည္း

(ဝိပႆနာ႐ႈနည္း ၁-အခဏ္း ၁-စာမ်က္ႏွာ ၁၂၈-မွ)
အပါယ္ေဘးကို ဆင္ျခင္ပါ
ငရဲ၌ ျဖစ္ရေသာ သတၱဝါတုိ႔၏ ကိုယ္သည္ ၃-ဂါဝုတ္ ပမာဏ႐ွိ၏။ ျမန္မာတိုင္အားျဖင့္ ၄-တုိင္ႏွင့္ တာ ၈ဝဝ
႐ွိ၏။ ငရဲထိန္းတုိ႔သည္ ထိုမွ် ကိုယ္ခႏၶာ ႀကီးမားေသာ ငရဲသားကို အလွ်ံတေျပာင္ေျပာင္ မီးစြဲေလာင္ေသာ သံေျမျပင္ေပၚ၌
ပက္လက္ အိပ္ေစကုန္၏။ ထုိ႔ေနာက္ ညာဘက္လက္ဝါး၌ ထန္းလံုးခန္႔႐ွိ ရဲရဲေတာက္ေသာ သံစုိ႔ႀကီးကို ႐ုိက္ႏွက္သြင္း
ကုန္၏။ ဗယ္ဘက္ လက္ဝါး၌လဲ နည္းတူပင္ ႐ိုက္ႏွက္သြင္းကုန္၏။ ညာဘက္ေျခ ဗယ္ဘက္ေျခ ခါးလယ္တုိ႔၌လဲနည္းတူပင္
႐ုိက္ႏွက္သြင္းကုန္၏။ ထုိအတူ ေမွာက္လ်က္ အိပ္ေစ၍¤င္း, ေစာင္းလ်က္အိပ္ေစ၍¤င္း ငါးပါးေသာ ဌာနတုိ႔၌ သံစုိ႔ႀကီး
မ်ားကို ႐ုိက္ႏွက္၍ ညႇင္းဆဲႏွိပ္စက္ကုန္၏။ အကုသိုလ္ကံ မကုန္ေသးမခ်င္း ငရဲသားကား မေသႏိုင္။ ဤသို႔ အညႇင္းဆဲခံ
ရေသာ ငရဲသားတုိ႔သည္ ရဲရဲေတာက္ေသာ သံေျမျပင္ကို ျမင္႐ုံမွ်ျဖင့္လဲ မ်ားစြာစိတ္ဆင္းရဲရ၏။ အလြန္ၾကမ္းတမ္းရက္စက္စြာ
ႀကိမ္းေမာင္းေျပာဆိုေသာ ငရဲထိန္းတုိ႔၏ အသံကို ၾကားရ၍လဲ စိတ္ဆင္းရဲရ၏။ သံေျမျပင္ေပၚ၌ အတင္းတြန္းလွဲ၍သိပ္ျခင္း,
မီးေလာင္ခံရျခင္း, သံစို႔ႀကီးမ်ားျဖင့္ ႐ုိက္ႏွက္မည္ကို ျမင္ရျခင္း, ရက္စက္စြာ သံစို႔႐ိုက္ႏွက္ခံရျခင္းတုိ႔ေၾကာင့္လဲ အတိုင္းမသိ
ႀကီးစြာေသာ ကိုယ္ဆင္းရဲ စိတ္ဆင္းရဲတုိ႔ကို ခံစားရ၏။ ထုိသုိ႔ေသာ ကာလ၌ ကယ္ပါ, သနားပါ, ခ်မ္းသာေပးပါ စသည္ျဖင့္
မ်က္ရည္စီးယို ငိုေၾ<ြကးျမည္တမ္းလ်က္ ေတာင္းပန္ေသာ္လဲ မည္သူကမွ် မကယ္, မသနား, ခ်မ္းသာ မေပးေခ်။ မိမဲ့ ဘမဲ့
ေဆြမ်ဳိးမဲ့ အေဆြခင္ပြန္းမဲ့၍ တကိုယ္တည္းသာ ျဖစ္လ်က္ ၫႈိးငယ္စြာႏွင့္ အလြန္ႀကီးမားေသာ ဆင္းရဲေတြကို ေအာ္ျမည္
ဝိပႆနာ႐ႈနည္းက်မ္း (အက်ဥ္းခ်ဳပ္) ၇
ေယာင္ယမ္းလ်က္ မိနစ္စကၠန္႔မွ် မျခားဘဲ ခံစား၍ ေနရ႐ွာေလေတာ့၏။ ထိုသို႔ေသာ ကာလ၌ ဝိပႆနာ အလုပ္ကို
အားထုတ္ခြင့္ မရႏိုင္ေတာ့ေခ်။
ထုိ႔ျပင္ သံစို႔ငါးခ်က္ႏွက္၍ မေသေသးေသာ ငရဲသားကို ငရဲထိန္းတို႔သည္ အိမ္မိုးတဘက္ခန္႔႐ွိေသာ တံစည္း
ေပါက္ျပားႀကီးတုိ႔ျဖင့္ ႐ွစ္ေျမႇာင့္ပံု ေျခာက္ေျမႇာင့္ပံု စသည္ျဖစ္ေအာင္ မ်ဥ္းပစ္၍ ေ႐ြခုတ္ၾကျပန္၏။ ေသြးတို႔သည္ ျမစ္ျဖစ္၍
စီးေလကုန္၏။ ထုိေသြးတုိ႔မွ မီးေတာက္ထျပန္၍ ေ႐ြခုတ္ရာကိုယ္၌ စြဲေလာင္ေလ၏။ အတိုင္းမသိေသာ ဆင္းရဲကို ခံစားရေလ
၏။ ထုိစဥ္အခါ၌ ဝိပႆနာ အလုပ္ကို အားထုတ္ခြင့္ မရႏိုင္ေတာ့ေခ်။ ထိုမွ်ျဖင့္ မေသေသးလွ်င္ ေဇာက္ထုိးတြဲလဲ ဆြဲထား၍
ဗန္းႀကီးခန္႔႐ွိ ပဲဂြပ္တုိ႔ျဖင့္ ပါးပါး ပါးပါးလႊာလ်က္ ေ႐ြခုတ္ၾကျပန္၏။ ထိုမွ်ျဖင့္လဲ မေသေသးလွ်င္ မီးလွ်ံရဲရဲေတာက္ေသာ
သံရထား၌ ႏြား ျမင္း တုိ႔ကဲ့သို႔ တပ္၍ မီးႀကီးခဲ ေတာင္ႀကီးေပၚသို႔ တက္ေစကုန္၏။ မတက္ဘဲ ေနလွ်င္ ရဲရဲေတာက္ေသာ
သံဒုတ္ႀကီးမ်ားျဖင့္ အျပင္း႐ုိက္၍ တက္ေစကုန္၏။ ေတာင္ထိပ္သို႔ ေရာက္လွ်င္ တဖန္ ဆင္းေစကုန္၏။ ဤသို႔ တက္ခ်ည္
ဆင္းခ်ည္ အဖန္ဖန္ ûပေစကုန္၏။ ထိုမွ်ျဖင့္လဲ မေသေသးလွ်င္ က်ဳိက္က်ဳိက္ ဆူပြက္လ်က္ ရဲရဲေတာက္ေသာ ေလာဟကုမၻီ
ေခၚ သံရည္ပြက္ အိုးႀကီးထဲသို႔ ပစ္ခ်လိုက္ကုန္၏။ ထိုငရဲသားသည္ သံရည္ပြက္ထဲ၌ ႐ွဲ-ကနဲက်၍ အျမႇဳပ္တစီစီထလ်က္
နစ္ûမပ္သြား႐ွာေလ၏။ အႏွစ္သံုးေသာင္းၾကားမွ ငရဲအိုး၏ ေအာက္စသို႔ေရာက္၏။ တဖန္ အႏွစ္သံုးေသာင္းၾကားမွ ငရဲအိုး၏
အထက္နခမ္းဝသို႔ ေရာက္လ်က္ ေပၚလာ၏။ ေဘးအရပ္ မ်က္ႏွာမ်ားသို႔လဲ ဖီလာသြား၏။ ထမင္းအိုးပြက္ေသာ အခါ၌
ဆန္ေစ့ကေလးမ်ား ကဲ့သို႔ပင္တည္း။ အတိုင္းမသိေသာ ဆင္းရဲႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေတြ႔ေနရေလ၏။ ထုိစဥ္အခါ၌ အားထုတ္ခြင့္
ကိုကား မရႏိုင္ေတာ့ေခ်။
ကံမကုန္ေသး၍ ထိုမွ်ျဖင့္ မေသျပန္လွ်င္ သံရည္ပြက္ထဲမွ ငရဲသားကို ထုတ္ယူ၍ ငရဲထိန္းတုိ႔သည္ မီးတဟုန္းဟုန္း
အၿမဲေတာက္ေလာင္လ်က္႐ွိေသာ ငရဲႀကီးထဲသုိ႔ ပစ္သြင္းလိုက္ၾကျပန္၏။ ထုိငရဲႀကီးသည္ကား အလ်ား အနံ အျမင့္ ယုဇနာ
တရာစီ႐ွိ၏။ ေလးေထာင့္ညီေသာ သံေသတၱာႀကီးႏွင့္တူ၏။ အေ႐ွ႔ဘက္နံရံမွ မီးလွ်ံသည္ အေနာက္နံရံကို ေဖာက္ၿပီးလွ်င္
အျပင္ဘက္၌ ယူဇနာ တရာတိုင္ေအာင္ ပူေလာင္၏။ အေနာက္နံရံ ေတာင္နံရံ ေျမာက္နံရံ အထက္သံမိုး ေအာက္သံေျမျပင္
တို႔မွ မီးလွ်ံတုိ႔သည္လည္း နည္းတူခ်ည္းသာတည္း။ ထိုငရဲႀကီးအတြင္း၌ ထိုမွ ဤမွ ေျပးလႊားလူးလိမ့္ ဟစ္ေအာ္ ျမည္တမ္း
လ်က္ ႀကီးစြာေသာ ဆင္းရဲဒုကၡတုိ႔ကို ခံစားရေလ၏။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာေသာ္ တခါတရံ၌ ထုိငရဲႀကီး၏ တံခါးဝ
တခုခုသည္ ပြင့္၏။ ထိုအခါ၌ ငရဲသားတုိ႔သည္ ထြက္ရန္ ထိုတံခါးဆီသို႔ အတင္းေျပးၾက၏။ အခ်ဳိ႔မွာ လမ္းခရီးတြင္ပင္
ေမာပန္း လူးလိမ့္လ်က္ ႐ွိကုန္၏။ အခ်ဳိ႔မွာ တံခါးဝသို႔ ေရာက္ကုန္၏။ အႏွစ္သိန္းေပါင္းမ်ားစြာၾကာလွ်င္ ထိုတံခါးႀကီးသည္
ပိတ္သြားေလ၏။ ထြက္ႏိုင္ေသာ ငရဲသားသည္လည္း အျပင္သို႔ ေရာက္သည္ႏွင့္ တûပိင္နက္ ဘင္ပုပ္ ငရဲထဲသို႔ က်သြားေလ
၏။ မစင္ဘင္ပုပ္ထဲ၌ နစ္ûမပ္ေနစဥ္ ဆင္၏ လည္ပင္းခန္႔ ေလွလံုးခန္႔႐ွိေသာ ပိုးေလာက္တုိ႔က ကိုက္ခဲစားၾကေလ၏။
ထိုဘင္ပုပ္ငရဲမွ လြတ္ျပန္လွ်င္ ျပာပူငရဲသို႔ က်ေရာက္သြားျပန္၏။ ထိုငရဲ၌ အိမ္ထြတ္ခန္႔႐ွိေသာ မီးက်ီးခဲ,
ရဲရဲေတာက္ေသာ ျပာပူတုိ႔ျဖင့္ ေလာင္ကြၽမ္း၍ ဆင္းရဲႀကီးစြာကို ခံစားရျပန္၏။ ထိုငရဲမွ လြတ္ျပန္လွ်င္ လက္ပံေတာ ငရဲသို႔
ေရာက္ျပန္၏။ လက္ပံပင္တုိ႔မွာ ၁၆လက္မ ႐ွည္ေသာ ဆူး႐ွိကုန္၏။ ငရဲထိန္းတုိ႔က ''႐ုိက္ႏွက္၍ ထိုလက္ပံပင္တုိ႔၌
တက္ခ်ည္ ဆင္းခ်ည္ ûပေစကုန္၏။ လက္ပံဆူးတုိ႔သည္ တက္ေသာအခါ၌ ေအာက္ဘက္သို႔ လွည့္၍ ေနကုန္၏။ ဆင္းေသာ
အခါ၌ အထက္သို႔ လွည့္၍ ေနကုန္၏။ ေၾကာက္လန္႔တၾကား လ်င္စြာ တက္ရ ဆင္းရေသာ ငရဲသား၏ ကိုယ္သည္ ထို
လက္ပံဆူးတုိ႔ျဖင့္ ထိုးမိ၍ စုတ္ျပတ္ၿပဲလ်က္ ႐ွိေလ၏။ ထုိငရဲမွလြတ္ျပန္လွ်င္ သံလ်က္ေတာငရဲသို႔ ေရာက္ျပန္ေလ၏။
ေရာက္သည္ႏွင့္တûပိင္နက္ သံလ်က္ႏွင့္တူစြာ ႏွစ္ဘက္သြား ႐ွိေသာ အ႐ြက္တုိ႔သည္ ေၾ<ြက၍ ငရဲသား၏ ကိုယ္ေပၚ၌ က်ေလ
ကုန္၏။ လက္, ေျခ, နား, ႏွာ, ကိုယ္အဂၤါတုိ႔သည္ အပိုင္းအပိုင္း ျပတ္ေလကုန္၏၊ ထ၍ ေျပးျပန္လွ်င္ သံေျမျပင္၌ သင္ဓုန္း
သြားတုိ႔သည္ ထြက္ေပၚလ်က္႐ွိကုန္၏။ ေ႐ွ႔မွ သံတံတိုင္လည္း ကာရံလ်က္ ႐ွိေလ၏။ ထိုအခါ၌ အားထုတ္ခြင့္ကို မရႏုိင္
ေတာ့ေခ်။
ထုိငရဲမွလြတ္ျပန္လွ်င္ ေဝတၱရဏီ မည္ေသာ ႀကိမ္ေခ်ာင္းငရဲသို႔ က်ေရာက္ျပန္ေလ၏။ ထိုငရဲမွာ က်ဳိက္က်ဳိက္
ဆူေသာ သံရည္အထိ ျပည့္၏။ သင္ဓုန္းသြားႏွင့္ တူေသာ ႏြယ္မ်ား ၾကာ႐ြက္မ်ား႐ွိ၏။ ေအာက္ေျမျပင္၌ သင္ဓုန္းသြား
ခင္းလ်က္ ႐ွိ၏။ ကမ္းပါးတုိ႔၌လည္း သင္ဓုန္းသြားကဲ့သို႔ ထက္ေသာ ႀကိမ္ႏြယ္မ်ား သမန္းျမက္မ်ား ႐ွိၾက၏။ ငရဲသားသည္
ထုိေခ်ာင္းကို ဆင္းမိလွ်င္-ေျမျပင္မွ သင္ဓုန္းသြား ႐ွိေသာေၾကာင့္¤င္း၊ သံရည္ပူျဖင့္ ေလာင္ျခင္း စပ္ျခင္းေၾကာင့္¤င္း ဗိုင္းကနဲ
လဲ႐ွာေလ၏။ လဲလွ်င္ က်ဳိက္က်ဳိက္ဆူလွ်က္ ပူစပ္ေသာ သံရည္ထဲ၌ စုန္ခ်ည္ ဆန္ခ်ည္ ေမ်ာေနေလ၏။ ကမ္းပါး၌ ႐ွိေသာ
ႀကိမ္ သမန္းျမက္တုိ႔ျဖင့္လဲ ႐ွ၏၊ ေခ်င္းထဲ၌ ႐ွိေသာ ႏြယ္ႏွင့္ ၾကာ႐ြက္တုိ႔ျဖင့္လဲ ႐ွိ၏။ ငရဲသား၏ ကိုယ္သည္ အစုတ္စုတ္
အျပတ္ျပတ္ ျဖစ္ေလ၏။ ထုိစဥ္အခါ၌ အားထုတ္ခြင့္ကို မရႏိုင္ေတာ့ေခ်။
စုန္ခ်ည္ ဆန္ခ်ည္ ေမ်ာလ်က္ အတိဒုကၡ ေရာက္ေနေသာ ထိုငရဲသားကို ငရဲထိန္းတို႔ ေတြ႔လွ်င္ သံ ငါးမွ်ား
ခ်ိတ္ႀကီးျဖင့္ ဆယ္တင္၍ 'ဘာအလို႐ွိသလဲ'ဟု ေမးကုန္၏။ တမင္းဆာသည္ဟု ဆိုလွ်င္ ရဲရဲေတာက္ေသာ သံတံုးသံခဲတုိ႔ျဖင့္
ျပည့္ေသာ သံျခင္းေတာင္းႀကီးကို ယူလာကုန္၏။ ငရဲသားသည္ ေၾကာက္လွေသာေၾကာင့္ ပါးစပ္ကို အတင္းပိတ္၍ ထား႐ွာ
ဝိပႆနာ႐ႈနည္းက်မ္း (အက်ဥ္းခ်ဳပ္) ၈
ေလ၏။ ထုိအခါ ငရဲထိန္းတေယာက္က ေပါက္ခြၽန္းႀကီးျဖင့္ အတင္းေပါက္၍ ပါးစပ္ကို ဖြင့္၏။ အျခား ငရဲထိန္း
တေယာက္က ထိုနည္းတူပင္ တဘက္မွ ေပါက္၍ ဖြင့္၏။ ထိုသို႔ဖြင့္၍ ပါးစပ္ ဟင္းလင္းပြင့္ေနေသာအခါ၌ ရဲရဲေတာက္ေသာ
ထို သံတံုး သံခဲတုိ႔ကို တခုၿပီးတခု ပစ္ထည့္၍ ေကြၽးၾကေလ၏။ ထုိသံတံုး သံခဲတုိ႔သည္ ႏႈတ္ခမ္းလွ်ာ အာေခါင္ လည္ေခ်ာင္း
အူတုိ႔ကို ေလာင္ကြၽမ္းၿပီးလွ်င္ ေအာက္ဒြါရမွ ထြက္သြားကုန္၏ ေရငတ္သည္ဟု ဆိုျပန္လွ်င္ က်ဳိက္က်ဳိက္ဆူပြက္ေသာ
သံရည္တုိ႔ကို ေလာင္းထည့္၍ ေပးကုန္၏။ ထိုသံရည္ပူတုိ႔သည္လည္း နည္းတူပင္ ေလာင္၍ ေအာက္ဒြါရမွ ထြက္သြားကုန္
၏။ ငရဲသားသည္ မလႈပ္ႏိုင္ဘဲ ဆင္းရဲႀကီးစြာကို ခံစားရေလ၏။ ကံမကုန္၍ မေသေသးျပန္လွ်င္ ထို ငရဲသားကို ငရဲႀကီး
ထဲသုိ႔တဖန္ ပစ္သြင္းလိုက္ၾကျပန္၏။ ဤ ငရဲဒုကၡတုိ႔ကို ဥပရိပဏၰာသ ဗာလပ႑ိတသုတ္, ေဒဝဒူတသုတ္ စသည္တုိ႔၌
က်ယ္ဝန္းစြာ ေဟာထား၏။ ထုိသုတ္တုိ႔မွယူ၍ ဤ၌ အက်ဥ္းမွ် ျပဆိုျခင္း ျဖစ္သည္။ ဤသို႔ ငရဲ၌ျဖစ္၍ ဆင္းရဲႀကီးစြာတုိ႔ႏွင့္
ရင္ဆိုင္ေတြ႔ေနရေသာသူတုိ႔သည္ ဝိပႆနာအလုပ္ကို အားထုတ္ခြင့္မရႏိုင္႐ွာေခ်။ သို႔ျဖစ္၍ မိမိစိတ္ကို ဤသို႔ ဆံုးမအားေပး
အပ္၏။

ဝိပႆနာ ႐ႈေနေသာ အို-သူေတာ္ေကာင္း၊ သင္မေမ့နဲ႔၊ မပ်င္းနဲ႔၊ ေမ့ေလ်ာ့ ပ်င္းရိေနလွ်င္ သင္သည္ သံသရာမွ
ထြက္ေျမာက္ႏိုင္လိမ့္မည္ မဟုတ္၊ မလြတ္ေျမာက္ႏိုင္လွ်င္ တရံတခါ၌ ငရဲသို႔ က်ေရာက္လိမ့္ဦးမည္၊ ေ႐ွးကလဲ ခံစားခဲ့ရ
လွေလၿပီ၊ ငရဲဒုကၡႏွင့္ êကံေတြ႔ေနစဥ္မွာ မ်က္ရည္ႀကီးငယ္က်၍ ဘယ္လိုပင္ ငိုေၾ<ြကး ေတာင့္တ ေနေသာ္လဲ သင္သည္ ဤ
ဝိပႆနာအလုပ္ကို အားထုတ္ခြင့္ ရမည္မဟုတ္ေပ။ ယခုလို အခါသည္သာလွ်င္ အားထုတ္ခြင့္ရေသာအခါ ေပတည္း။
သုိ႔ျဖစ္၍ သင္မပ်င္းပါနဲ႔၊ မေမ့ပါနဲ႔၊ ဝိပႆနာ အလုပ္ကို ထက္သန္စြာ အားထုတ္ပါေလာ့ = ဤသို႔ေသာ အဓိပၸါယ္ကိုပင္
ရည္၍ ေပးေတာ္မူခဲ့ေသာ ေအာက္ပါ ဘုရားအဆံုးအမေတာ္ကို ႐ုိေသစြာ လိုက္နာပါေလာ့။
စ်ာယ (တုဝံ) ဘိကၡဳ မာ ပမာေဒါ၊
မာ ေတ ကမာဂုေဏ ရေမႆု စိတၱံ၊
မာ ေလာဟဂုဠံ ဂိလီ ပမေတၱာ၊
မာ ကႏၵိ ဒုခ မိဒႏၲိ ဒယွမာေနာ။
(ဓမၼပဒ ၃၇၁-ဂါထာ)
ဘိကၡဳ၊ ရဟန္း။ တုဝံ၊ သင္သည္။ စ်ာယ၊ မနားမဆုတ္ အားထုတ္ညီညာ ႐ႈမွတ္ပါေလာ့။ မာ ပမာေဒါ၊ ေမ့၍
မေနေလလင့္။ ေတ စိတၱံ၊ သင္၏စိတ္ကို။ ကာမဂုေဏ၊ ငါးပါးအာ႐ုံ ကာမဂုဏ္ထဲ၌။ မာ ရေမႆု၊ ေမြ႔ေလ်ာ္ႏွစ္ûခိက္
ေပ်ာ္ပိုက္၍ မေနေစလင့္။ ပမေတၱာ၊ ေမ့ေမ့ေလ်ာ့ေလ်ာ့ ေပါ့ေတာ့ေတာ့ ေနမိေသာေၾကာင့္။ နိရဟံပတြာ၊ တရံတခါ ငရဲ႐ြာသို႔
ေရာက္လတ္၍။ ေလာဟဂုဠံ၊ မီးလွ်ံ တဟုန္းဟုန္းႏွင့္ သံတံုးသံခဲကို။ မာဂိလီ၊ အလိုမက်ဘဲ မမ်ဳိရမိ ပါေစလင့္။ ဒယွမာေနာ၊
ငရဲမီးတေျပာင္ေျပာင္ အပူေလာင္ခံရသည္ျဖစ္၍။ ဣဒံ ဒုကၡႏၲိ၊ ဒီဟာက ဆင္းရဲလွပါတကား ဟူ၍၊ မာ ကႏၵီ၊ ဟစ္ေအာ္
ေယာင္ယမ္းလ်က္ မျမည္တမ္း မငိုေၾ<ြကးရပါေစလင့္။
တိရစၧာန္ဘံုတြင္ ပိုက္ကြန္ ျမႇဳံး စသည္ျဖင့္ မိေနစဥ္ကာလ၌လဲ အားထုတ္ခြင့္မရႏိုင္။ အဖ်ား၌ သံခြၽန္တပ္ေသာ
ႏွင္တံ, ႐ုိး႐ုိး ႏွင္တံတို႔ျဖင့္ ထုိးဆြ႐ုိက္ႏွက္ခံရလ်က္ ရထားဝန္ လွည္းဝန္တုိ႔ကို ႐ုန္းေဆာင္ေနရေသာ ျမင္း ႏြား ကြၽဲ
ျဖစ္စဥ္၌လဲ အားထုတ္ခြင့္မရႏိုင္။ ၿပိတၱာဘံုတြင္ အႏွစ္ သိန္းေပါင္းမ်ားစြာ ကာလပတ္လံုး ဆာေလာင္ ငတ္မြတ္ေနစဥ္၌လဲ
အားထုတ္ခြင့္ မရႏိုင္။ ကာလကဥၥိက အသုရကာယ္ ဘံုတြင္ အ႐ုိး အေရမွ်ျဖင့္ အေတာင္ ခုနစ္ဆယ္ ႐ွစ္ဆယ္ ပမာဏ ခႏၶာ
ကိုယ္႐ွိလ်က္ မစားရ မေသာက္ရဘဲ ေလ ေနပူ စသည္တုိ႔ျဖင့္ ပင္ပန္း ဆင္းရဲ ေနစဥ္၌လဲ အားထုတ္ခြင့္ မရႏိုင္။ ထိုတိရစၧာန္
ၿပိတၱာ အသူရကာယ္တုိ႔သည္ အားထုတ္ေသာ္လဲ ဝိပႆနာÓဏ္ မဂ္ဖိုလ္Óဏ္တုိ႔ကို မရႏိုင္ကုန္။ အုိသူေတာ္ေကာင္း-
လူျဖစ္ေနစဥ္ ယခုအခါသည္သာလွ်င္ ဝိပႆနာအလုပ္ကို အားထုတ္ႏိုင္သည့္ အခါေပတည္း။ သို႔ျဖစ္၍ သင္မပ်င္းနဲ႔၊မေမ့နဲ႔၊
အားထုတ္ပါေလာ့။ ဤသည္ကား အပါယ္ေဘးကို ဆင္ျခင္၍ စိတ္ကို အားေပးပံုတည္း။

Thursday, June 11, 2009

ေတာင္ခၢင္ သာသနာပုိင္ဆရာေတာ္ ၏
သြားႏုိင္ ဂါထာေတာ္

သတိ ဂတိ ဓိတိ မႏၲံ
သႏၲံ ဒႏၲံ သုခါဝဟံ ၊
စတၲာလီသ သမ ဒႏၲံ
၀ႏၵာမိ သိရသာဒရံ ။

Wednesday, June 10, 2009

Webu Sayadaw Gyi’s Rare Photo Album
Webu Sayadaw Gyi' s Quotes
Quotes from Famous Sayadaw Gyis'

Saturday, May 23, 2009

ေက်းဇူးေတာ္႐ွင္မဟာစည္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး ၏ ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား


မဟာစည္ ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား
ေက်းဇူးေတာ္႐ွင္မဟာစည္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး
ေန႔စဥ္႐ွိခုိးေသာ ဂုဏ္ေတာ္ဘုရား႐ွိခုိး
ဂုဏ္ေတာ္ ၉-ပါးဘုရား႐ွိခုိး
အစိေႏၲယ်, အစိေႏၲယ်, အပၸေမယ်, အပၸေမယ်, မႀကံဆ မႏႈိင္းယွဥ္ေကာင္းေသာ ဂုဏ္ေတာ္အေပါင္း အနႏၲႏွင့္ လုံးဝ
ဥႆုံ ျပည့္စုံေတာ္မူေပေသာ ျမတ္စြာဘုရား။
၁။(က) အရဟံ၊ လြန္ကဲထူးျမတ္ေသာသီလဂုဏ္, သမာဓိဂုဏ္ ပညာဂုဏ္, ဝိမုတၱိဂုဏ္, ဝိမုတၱိÓဏဒႆန
ဂုဏ္တုိ႔ႏွင့္ ျပည့္စုံေတာ္မူေသာေၾကာင့္ လူ, နတ္, ျဗဟၼာသတၱဝါအေပါင္းတုိ႔၏ ပူေဇာ္အထူးကုိ
ခံေတာ္မူထုိက္ေပေသာျမတ္စြာဘုရား။
၂။(ခ) အရဟံ-ဝါသနာႏွင့္တကြ တစ္ေထာင့္ငါးရာ ကိေလသာအညစ္အေၾကးတုိ႔မွ ကင္းေဝးစင္ၾကယ္
ေတာ္မူေပေသာ ျမတ္စြာဘုရား။
(ဂ) အရဟံ-ေလာဘ, ေဒါသ, ေမာဟအစ႐ွိေသာ ကိေလသာရန္သူတုိ႔ကုိ ပယ္သတ္ေတာ္မူၿပီး
ေသာ ျမတ္စြာဘုရား။
(ဃ) အရ ဟံ-သံသရာစက္ ေထာက္အကန္႔တုိ႔ကို ခ်ိဳးဖ်က္ေတာ္မူၿပီးေသာ ျမတ္စြာဘုရား။
(င) အရဟံ-မ်က္ေမွာက္မ်က္ကြယ္ အခ်င္းခပ္သိမ္းစင္ၾကယ္၍ ဆိတ္ကြယ္ရာမ႐ွိေတာ္မူေသာ
ျမတ္စြာဘုရား။
၂။ သမၼာသမၺဳေဒၶါ-သစၥာေလးပါး ခပ္သိမ္းေသာတရားတုိ႔ကို သူတစ္ပါးထံနည္းမခံပဲ ကုိယ္တုိင္Óဏ္
အဟုန္စြမ္းျဖင့္ စူးစမ္း႐ွာေဖြကာ မွန္ကန္စြာသိေတာ္မူေပေသာ ျမတ္စြာဘုရား။
၃။ ဝိဇၨာစရဏသမၸေႏၷာ-ဝိဇၨာမည္ေသာ Óဏ္ထူး ၃-ပါး Óဏ္ထူး ၈-ပါး စရဏမည္ေသာအေျခခံ
အက်င့္တရား ၁၅-ပါးတုိ႔ႏွင့္ ျပည့္စုံေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရား။
၄။(က) သုဂေတာ -သတၱဝါတုိ႔အား အက်ဳိးမ်ားေၾကာင္း ဟုတ္မွန္ေသာ စကားေကာင္းကုိသာ ျ>ြမက္ဆုိ
ေတာ္မူတတ္ေပေသာ ျမတ္စြာဘုရား။
(ခ) သုဂေတာ-မဂၢင္႐ွစ္ျဖာ တင့္တယ္ေသာအမူအရာျဖင့္ ေကာင္းစြာသြားျခင္း, ေကာင္းစြာျဖစ္
ျခင္း ႐ွိေတာ္မူေပေသာ ျမတ္စြာဘုရား။
၅။ ေလာကဝိဒူ-ေလာက၏ အေၾကာင္းအရာအလုံးစုံကုိ အကုန္အစင္ သိျမင္ေတာ္မူေပေသာ ျမတ္စြာ
ဘုရား။
၆။(က) အႏုတၱေရာ- အျမင့္အျမတ္ဆုံးျဖစ္ေသာ သီလဂုဏ္, သမာဓိဂုဏ္, ပညာဂုဏ္, ဝိမုတၱိဂုဏ္, ဝိမုတၱိ
Óဏဒႆနဂုဏ္တုိ႔ႏွင့္ ျပည့္စုံေတာ္မူေသာေၾကာင့္ ေလာကဓာတ္အလုံး၌ အျမင့္ျမတ္ဆုံးျဖစ္
ေတာ္မူေပေသာ ျမတ္စြာဘုရား။
(ခ) ပုရိသ ဒမၼသာရထိ- ယဥ္ေက်းလိမၼာ ပညာအသိ မ႐ွိၾကေသး မျပည့္ဝေသး၍ ဆုံးမေပးထုိက္
ေသာ ပုဂၢိဳလ္တုိ႔အား ယဥ္ေက်းလိမၼာ ပညာျပည့္ဝအခ်ဳိးက်ေအာင္ ဆုံးမသြန္သင္ေတာ္မူတတ္
မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၃
ေပေသာ ျမတ္စြာဘုရား။
(ဂ) အႏုတၱေရာ ပုရိသဒမၼသာရထိ-ဆုံးမထုိက္ေသာ ပုဂၢိဳလ္တုိ႔အား ညႊန္ၾကားသြန္သင္ ပဲ့ျပင္
ဆုံးမမႈ၌ အတုမ႐ွိ အျမတ္ဆုံး ျဖစ္ေတာ္မူေပေသာ ျမတ္စြာဘုရား။
၇။ သတၴာေဒဝ မႏုႆာနံ-ခ်မ္းသာရေၾကာင္း လမ္းေကာင္းညႊန္ျပဆုံးမေတာ္မူတတ္၍ လူ, နတ္တုိ႔၏
ဆရာျမတ္အစစ္ ျဖစ္ေတာ္မူေပေသာ ျမတ္စြာဘုရား။
၈။ ဗုေဒၶါ-တရားအလုံးစုံကုိ အကုန္ သိေတာ္မူေပေသာ ျမတ္စြာဘုရား။
၉။ ဘဂဝါ-ဘုန္းေတာ္အနႏၲ, ကံေတာ္အနႏၲ, Óဏ္ေတာ္အနႏၲတုိ႔ႏွင့္ လုံးဝဥႆုံ ျပည့္စုံေတာ္မူေပ
ေသာ ျမတ္စြာဘုရား။
အရဟံအစ႐ွိေသာ ကုိးပါးေသာဂုဏ္ေတာ္, ဆယ္ပါးေသာ ဂုဏ္ေတာ္, အနႏၲဂုဏ္ေတာ္,
ေက်းဇူးေတာ္အေပါင္းတုိ႔ႏွင့္ ျပည့္စုံေတာ္မူေသာ သက္ေတာ္ထင္႐ွား, သဗၺညဳျမတ္စြာဘုရား
ကုိ ဘုရားတပည့္ေတာ္သည္ ႐ုိေသျမတ္ႏုိး လက္အုပ္မုိး၍ ႐ွိခုိးပူေဇာ္ ဖူးေမွ်ာ္မာန္ေလွ်ာ့ ကန္
ေတာ့ပါ၏ ျမတ္စြာဘုရား။
ဂုဏ္ေတာ္ ၆-ပါး တရား႐ွိခုိး
ဘဂဝတာ-ျမတ္စြာဘုရားသည္၊ အကၡာေတာ-ေဟာၾကားအပ္ေသာ၊ ဓေမၼာ-တရားေတာ္သည္။
၁။ သြကၡာေတာ-ကိေလသာၿငိမ္းေၾကာင္း ေကာင္းမြန္မွန္ကန္စြာေဟာအပ္ေသာ တရားေတာ္ျမတ္ပါေပတကား။
၂။ သႏၵိ႒ိေကာ-က်င့္ႀကံအားထုတ္လွ်င္ မ်က္ေမွာက္ကုိယ္တုိင္ ေတြ႕ျမင္ႏုိင္ေသာ တရားေတာ္ျမတ္ပါေပတကား။
၃။ အကာလိေကာ-အခ်ိန္အခြင့္ မဆုိင္းလင့္ပဲ အသင့္လက္ငင္း ခ်က္ခ်င္းအက်ဳိးေပးတတ္ေသာ တရားေတာ္ျမတ္ပါ
ေပတကား။
၄။ ဧဟိပႆိေကာ-လာပါ, ၾကည့္လွည့္ပါဟု က်င့္ႀကံအားထုတ္ရန္ဖိတ္မန္တုိက္တြန္းထုိက္ေသာ တရားေတာ္ျမတ္
ပါေပတကား။
၅။ ၾသပေနယ်ိေကာ-မိမိသႏၲန္၌ တည္ေအာင္က်င့္ ေဆာင္ထုိက္ေသာ တရားေတာ္ျမတ္ပါေပတကား။
၆။ ပစၥတၱံေဝဒိတေဗၺာ ဝိၫူဟိ-တရားသိျမင္သည့္ ပညာ႐ွိ႐ွစ္ပါး အရိယာမ်ားသာလွ်င္ ကုိယ္တရားႏွင့္ကုိယ္ အသီး
သီး သိျမင္ခံစားရေသာ တရားေတာ္ျမတ္ပါေပတကား။
သြာကၡာတ-အစ႐ွိေသာ ဤဂုဏ္ေတာ္ ၆-ပါးႏွင့္ ျပည့္စုံေတာ္မူေသာ မဂ္ေလးပါး, ဖုိလ္ေလးပါး, နိဗၺာန္, ပရိယတ္
အားျဖင့္ ဆယ္ပါးေသာတရားေတာ္ျမတ္ကုိ ဘုရားတပည့္ေတာ္သည္ ႐ုိေသျမတ္ႏုိးလက္အုပ္မုိး၍ ႐ွိခုိးပူေဇာ္ ဖူးေမ်ာ္မာန္ေလ်ာ့
ကန္ေတာ့ပါ၏ဘုရား။
ဂုဏ္ေတာ္ ၆-ပါး တရား႐ွိခုိးၿပီး၏။
ဂုဏ္ေတာ္ ၉-ပါး သံဃာေတာ္႐ွိခုိး
ဘဂဝေတာ-ျမတ္စြာဘုရား၏၊ သာဝကသံေဃာ-တပည့္သားအေပါင္း သံဃာေတာ္သည္။
၁။ သုပၸဋိပေႏၷာ-ေလာဘ, ေဒါသ, ေမာဟကင္းေၾကာင္း (သီလ, သမာဓိ, ပညာအက်င့္ေကာင္းကုိ) ေကာင္း
စြာ က်င့္ေတာ္မူေသာ သံဃာေတာ္ျမတ္ပါေပတကား။
မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၄
၂။ ဥဇုပၸဋိပေႏၷာ-ကုိယ္ႏွဳတ္စိတ္ထား အေကာက္သုံးပါးကင္းရန္ ေျဖာင့္မွန္စြာ က်င့္ေတာ္မူေသာ သံဃာ
ေတာ္ျမတ္ပါေပတကား။
၃။ Óယပၸဋိပေႏၷာ-ဆင္းရဲၿငိမ္းရန္ နိဗၺာန္အလုိငွာ သင့္ေလွ်ာ္စြာ က်င့္ေတာ္မူေသာ သံဃာေတာ္ျမတ္ပါေပ
တကား။
၄။ သာမိစိပၸဋိပေႏၷာ-သူမ်ားကûပသည့္ ႐ုိေသမႈႏွင့္ သင့္တင့္ထုိက္တန္ေအာင္ က်င့္ႀကံေတာ္မူေသာ သံဃာ
ေတာ္ျမတ္ပါေပတကား။
၅။ အာဟုေနေယ်ာ-အရပ္ေဝးမွေသာ္လည္း ေဆာင္လာ၍ ေပးလႉပူေဇာ္ထုိက္, ေပးလႉသည္ကုိ ခံယူေတာ္မူ
ထုိက္ေသာ သံဃာေတာ္ျမတ္ပါေပတကား။
၆။ ပါဟုေနေယ်ာ-ခ်စ္ျမတ္ႏုိးအပ္သည့္ ဧည့္သည္မ်ားအတြက္ အထူးûပျပင္ထားေသာ စားေကာင္းေသာက္
ဖြယ္ ကုိေသာ္လည္း ေပးလႉပူေဇာ္ထုိက္, ခံယူေတာ္မူထုိက္ေသာ သံဃာျမတ္ပါေပတကား။
၇။ ဒကၡိေနေယ်ာ-ေနာင္တမလြန္ေလာက၌ ေကာင္းက်ဳိးရမည္ဟုယုံၾကည္၍ ေပးလႉသည္ကုိ ခံယူေတာ္မူ
ထုိက္ေသာ သံဃာေတာ္ျမတ္ပါေပတကား။
၈။ အဥၥလီကရဏီေယာ-ေကာင္းက်ဳိးခ်မ္းသာ မွန္စြာရမည္ဟု ယုံၾကည္ေမွ်ာ္ကုိးလ်က္ လက္အုပ္မုိး၍ ႐ွိခုိး
ထုိက္ေသာ သံဃာေတာ္ျမတ္ပါေပတကား။
၉။ အႏုတၱရံ ပုညေကၡတၱံ ေလာကႆ-ေကာင္းမႈမ်ဳိးကုိ စုိက္ပ်ဳိးရန္အလုိငွာ သတၱဝါအေပါင္း၏ အေကာင္း
ဆုံး လယ္ယာေျမ ျဖစ္ေတာ္မူေသာ သံဃာေတာ္ျမတ္ပါေပတကား၊
သုပၸဋိပႏၷ-အစ႐ွိေသာ ဤကုိးပါးေသာ ဂုဏ္ေတာ္တုိ႔ႏွင့္ ျပည့္စုံေတာ္မူေသာ မဂၢ႒ာန္ပုဂၢိဳလ္ေလးပါး, ဖလ႒ာန္ပုဂၢိဳလ္
ေလးပါးအားျဖင့္ ႐ွစ္ပါးေသာ အရိယာပုဂၢိဳလ္အေပါင္း သံဃာေတာ္ျမတ္ကုိ ဘုရားတပည့္ေတာ္သည္ ႐ုိေသျမတ္ႏုိး လက္အုပ္
မုိး၍ ႐ွိခုိးပူေဇာ္ ဖူးေမွ်ာ္မာန္ေလွ်ာ့ ကန္ေတာ့ပါ၏အ႐ွင္ဘုရား။
ဂုဏ္ေတာ္ ၉-ပါး သံဃာ႐ွိခုိးၿပီး၏။
ေက်းဇူးေတာ္႐ွင္မဟာစည္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး၏
Óဏ္စဥ္ ၁၆-ပါးဘုရား႐ွိခုိး။
၁။ နာမ႐ူပံ- ပရိေစၧဒံ၊ တပၸစၥယ ပရိဂၢဟံ။
တံ သမၼသနံ ဥဒယ-ဗၺယÓဏဥၥ ဘဂၤဂံ။
၂။ ဘယÓဏံ အာဒီနဝ-Óဏဥၥ နိဗၺိဒံ အထ၊
မုဥၥိတုကမ်တံ ပဋိ-သခႍ သခါ႐ုေပကၡကံ။
၃။ အႏုေလမဥၥ ေဂါၾတဘုံ၊ မဂၢÓဏံ ဖလံ တထာ၊
ပစၥေဝကၡဏ Óဏႏၲိ၊ တိေလာကမွိပိ ေကနစိ။
၄။ အေဒသိေယ သာသနိေက၊
Óဏိေမ ေသာဠ သုတၱေရ။
ေဒေသတာရံ ပဝတၱာရံ၊
ဗုဒၶံ တီဟာဒရံ နေမ။
(၁) နာမ႐ူပံ ပရိေစၧဒံ-နာမ္႐ုပ္တရားတုိ႔ကုိ ပုိင္းျခား၍ သိေသာ နာမ႐ူပပရိေစၧဒÓဏ္
¤င္း။
မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၅
(၂) တပၸစၥယပရိဂၢဟံ-ထုိ နာမ္႐ုပ္တုိ႔၏ အေၾကာင္းတရားတုိ႔ကုိ ပုိင္းျခား၍သိေသာ
ပစၥယပရိဂၢဟÓဏ္¤င္း။
၃။ တံ သမၼသနံ-ထုိ နာမ္႐ုပ္တုိ႔ကုိ အနိစၥ, ဒုကၡ, အနတၱအားျဖင့္ သုံးသပ္ဆင္ျခင္၍
သိျမင္ေသာ သမၼသနÓဏ္¤င္း။
၄။ ဥဒယဗၺယ Óဏဥၥ-နာမ္႐ုပ္တုိ႔၏ အသစ္သစ္ ျဖစ္ေပၚလာျခင္း ျဖစ္ေပၚၿပီးလွ်င္
တစ္ခဏခ်င္း ပ်က္စီးသြားျခင္းကုိ ႐ႈမွတ္ထင္ထင္ သိျမင္ေသာဥဒယဗၺယÓဏ္¤င္း။
၅။ ဘဂၤဂံ-နာမ္႐ုပ္တုိ႔၏ ပ်က္စီးျခင္းကုိသာ ႐ႈမွတ္ထင္ထင္ သိျမင္ေသာ ဘဂၤÓဏ္
¤င္း။
၆။ ဘယÓဏဥၥ-နာမ္႐ုပ္တုိ႔၏ ပ်က္စီးျခင္းကုိ သိျမင္သျဖင့္ ေၾကာက္လန္႔ဖြယ္ ေဘး
ႀကီးအျဖစ္ျဖင့္ ထင္ျမင္ေသာ ဘယÓဏ္¤င္း။
၇။ အာဒီနဝÓဏဥၥ-နာမ္႐ုပ္သခၤါရတုိ႔၌ ကုိးကြယ္ရာမထင္ အျပစ္ျမင္ေသာ အာဒီနဝ
Óဏ္¤င္း။
၈။ နိဗၺိဒံ-နာမ္႐ုပ္သခၤါရတုိ႔၌ မေပ်ာ္မေမြ႕ ၿငီးေငြ႕ေသာ နိဗၺိဒါÓဏ္¤င္း။
အထ-အနက္သေဘာတူေသာ ေ႐ွ႕Óဏ္သုံးခုမွ တစ္ပါးအနက္ သေဘာတူေသာ
ေနာက္Óဏ္သုံးခုကား။
၉။ မုဥၥိတုကမ်တံ-နာမ္႐ုပ္သခၤါရတုိ႔မွ အလြန္အမင္း လြတ္ကင္း ထြက္ေျမာက္လုိေသာ
မုဥၥိတုကမ်တာÓဏ္¤င္း။
၁ဝ။ ပဋိသခႍ-အလြန္အမင္းလြတ္ကင္း ထြက္ေျမာက္လုိလွသျဖင့္ ထုိနာမ္႐ုပ္ႏွစ္ပါးကုိပင္
အနိစၥစေသာ ေလးဆယ္ေသာ အျခင္းအရာတုိ႔ျဖင့္ တြင္တြင္အားထုတ္၍ အနိစၥ,
ဒုကၡ, အနတၱ, အေနအားျဖင့္ ေကာင္းေကာင္းႀကီးထင္ျမင္ေသာ ပဋိသခၤါÓဏ္¤င္း။
၁၁။ သခၤါ႐ုေပကၡကံ-အနိစၥ, ဒုကၡ, အနတၱအေနအားျဖင့္ ေကာင္းေကာင္းထင္ျမင္၍
လြတ္ေျမာက္ရာ လြတ္ေျမာက္ေၾကာင္းကုိရသျဖင့္ အလြန္ျပင္းထန္ေသာ လုံ႔လကုိ
လည္းမûပ၊ ထုိ႐ုပ္နာမ္သခၤါရတုိ႔၌ ေၾကာက္လန္႔ျခင္း၊ ႏွစ္သက္ျခင္း ႏွစ္ပါးကုိ
လည္း ပယ္စြန္႔၍ သိ႐ုံသိ႐ုံသာ အညီအမွ်႐ႈေသာ သခၤါ႐ုေပကၡÓဏ္¤င္း။
၁၂။ အႏုေလာမဥၥ-အနိစၥ, ဒုကၡ, အနတၱတုိ႔တြင္ တစ္ပါးပါးကုိအာ႐ုံûပ၍ ဥဒယဗၺယ
စေသာ ေ႐ွးÓဏ္႐ွစ္ပါး ေနာက္မဂၢသစၥာအားေလ်ာ္ေသာ ေဂါၾတဘူ၏ ေ႐ွးအျခားမဲ့
၌ ႏွစ္ႀကိမ္, သုံးႀကိမ္ျဖစ္ေသာ အႏုေလာမÓဏ္¤င္း။
၁၃။ ေဂါၾတဘုံ-ပုထုဇဥ္အႏြယ္ကုိ ျဖတ္၍ အရိယာအႏြယ္ဇာတ္သုိ႔ ေရာက္ေစလွ်က္
နိဗၺာန္ကုိအာ႐ုံûပ၍ မဂ္၏ ေ႐ွးအဖုိ႔၌ တစ္ႀကိမ္မွ်သာျဖစ္ေသာ ေဂါၾတဘူÓဏ္¤င္း။
၁၄။ မဂၢÓဏံ-နိဗၺာန္ကုိမ်က္ေမွာက္ûပလွ်က္ သစၥာေလးပါးကုိ တûပိင္နက္သိေသာ မဂ္
Óဏ္¤င္း။
၁၅။ ဖလံ-မဂ္Óဏ္ကဲ့သုိ႔ပင္ နိဗၺာန္ကုိ အာ႐ုံûပလွ်က္ ျဖစ္ေသာ ဖုိလ္Óဏ္¤င္း။
၁၆။ တထာ-ထုိမွတစ္ပါး၊ ပစၥေဝကၡဏÓဏံ- မဂ္ဖုိလ္နိဗၺာန္ပယ္ၿပီးေသာ ကိေလသာ,
မပယ္ရေသးေသာ ကိေလသာအားျဖင့္ ျပန္လွည့္၍ ဆင္ျခင္ေသာေပစၥ ေဝကၡဏာ
Óဏ္¤င္း။
မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၆
ဣတိ-ဤသုိ႔၊ တိေလာကမွိ-ကာမ, ႐ူပ, အ႐ူပဟု ေလာကသုံးျဖာ စၾကာဝဠာ႐ွိသမွ် အနႏၲမဆုံး-ေလာကႀကီး တစ္ခု
လုံး၌၊ ေကနစီပိ-နတ္, လူ, ျဗဟၼာ သတၱဝါ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ မွ်ေသာ္လည္း၊ အေဒသိေယ-မၾကား, မနာ ႀကံစည္ကာျဖင့္
အမွန္အကန္က်ေအာင္ ေဟာျပျခင္းငွာ မစြမ္းႏုိင္ရာေကာင္းကုန္ေသာ၊ သာသနိေက-ဗုဒၶျမတ္စြာသာသနာေတာ္ႀကီး အတြင္း၌
သာလွ်င္ ေပၚလင္းျဖစ္ထြန္း ႏုိင္ေကာင္းကုန္ေသာ၊ ဥတၱေရ-ေလကီပညာ အရပ္ရပ္တုိ႔ထက္ ထူးကဲျမင့္ျမတ္ကုန္ေသာ၊ ဣတိ
ေသာဠသÓေဏ၊ ဤ (၁၆)ပါးေသာÓဏ္တုိ႔ကုိ၊ ေဒေသတာရံ-မိမိကုိယ္ေတာ္တုိင္ ပုိင္ပုိင္လွလွ အမွန္တကယ္သိရ၍
လွစ္ဟထုတ္ေဖာ္ ေဟာၾကားေတာ္မူတတ္ေသာ၊ ပဝတၱာရံ-မိမိကုိယ္ေတာ္တုိင္ ပုိင္ႏုိင္ၿပီးစီး ေစၿပီးမွ ခုိမွီကပ္လာ ျဗဟၼာ,
နတ္လူ ကြၽတ္ထုိက္သူ မွန္သမွ် ကလ်ာဏပုထုဇဥ္ အရိယာသခင္တုိ႔၏ ၾကည္လင္ ေသာစိတ္သႏၲာန္ဝယ္ အဖန္ဖန္အားျဖင့္
ျဖစ္ပြားေစေတာ္မူတတ္ေပထေသာ၊ ဗုဒၶံ-သဗၺၫုတÓဏ္ေတာ္႐ွင္ ျမတ္စြာဘုရားသခင္ကုိ၊ အဟံ၊ တပည့္ေတာ္သည္ တီဟိကာယ
ညြတ္ခ်ီ ဝစီမန သုံးဒြါရတုိ႔ျဖင့္၊ အာဒရံ-႐ုိေသစြာ၊ နေမနမာမိ-ၾကည္ၫုိျမတ္ႏုိး-လက္အုပ္မုိး၍ ႐ွိခုိးပါ၏ ျမတ္စြာ
ဘုရား။
Óဏ္စဥ္ ၁၆-ပါး ဘုရား႐ွိခုိးၿပီး၏။
မဟာစည္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး ကထိန္ေခၚျခင္း
အေၾကာင္း ေဆာင္ပုဒ္
၁။ ကထိန္ေခတ္ခါ, ခုိင္ေစတာ စြဲကာကထိန္မည္။
၂။ ကထိန္ေဘာင္ႀကီး, ခင္းဟန္ၿပီး တစ္နည္းကထိန္မည္။
၃။ ကထိန္ခင္းက, က်ဳိးငါးဝ, ငါးလတုိင္ရသည္။
ရဟန္းမ်ားရႏုိင္ေသာ အက်ဳိးငါးပါး
၁။ မပန္မၾကား, လုိရာသြား, ျပစ္မ်ားမသင့္ၿပီ။
၂။ သုံးထည္ထဲမွာ, ထားလုိရာ, ထားကာသြားႏုိင္သည္။
၃။ ေလးပါးတူပင္, ဂုဏ္းေဘာဇဥ္, စားလွ်င္စားႏုိင္သည္။
၄။ သကၤန္းမ်ားစြာ, ငါးလမွာ, သိမ္းကာထားႏုိင္သည္။
၅။ သံဃာလႉျငား, သကၤန္းမ်ား, သူအားသာျဖစ္သည္။
ကထိန္ဒကာမွာ ရေသာအက်ဳိးငါးပါး
၁။ လႉသူမွာလဲ, နည္းတူပဲ, ရၿမဲက်ဳိးငါးမည္။
၂။ တားဆီးကင္းကြာ လြတ္လပ္စြာ လုိရာသြားႏုိင္သည္။
၃။ တာဝန္ကိစၥ မေလးရ ေပါ့ပါးေလေတာ့သည္။
၄။ စားလုိရာမ်ား စားေသာ္ျငား ေဘးကားမျဖစ္ၿပီ။
၅။ ပစၥည္းအမ်ား, သိမ္းပုိက္ထား, ေဘးကားမ႐ွိၿပီ။
၆။ ကုိယ့္ပစၥည္းမ်ား, သူတစ္ပါး, ယူသြားကင္းပသည္။
၇။ ကထိန္ဒကာ, က်ဳိးငါးျဖာ, ေကာင္းစြာရႏုိင္သည္။
သကၠပဥွသုတ္ တရားေတာ္
ေဆာင္ပုဒ္
ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးသည္ သကၠပဥွသုတ္တရားေတာ္ကုိ သကၠရာဇ္ ၁၃၂၆-ခုႏွစ္ ျပာသုိလကြယ္ေန႔ကစ၍ သင့္
ေလွ်ာ္ေသာ ဥပုသ္ေန႔မ်ားတြင္ က႐ုဏာေ႐ွ႕႐ႈေဟာေတာ္မူခဲ့ေလသည္၊ ယင္းစာမူကုိ အထပ္ထပ္အခါခါ ကုိယ္ေတာ္တုိင္
ၾကည့္႐ႈျပင္ဆင္ေတာ္မူၿပီး ပုံႏွိပ္ထုတ္ေဝေတာ္မူခဲ့ရာ သကၠပဥွသုတ္တရား က်မ္းေတာ္ႀကီးအျဖစ္ ထင္႐ွားေလသည္။ ယင္း
တရားက်မ္းေတာ္ႀကီး၌
ကာမဘုံသား, နတ္လူမ်ားတုိ႔, ေကာင္းစားျပည့္ဝ, ေဘးရန္ပလွ်က္, ေအးျမခ်မ္းသာ, ေနလုိပါလဲ, ဣႆာ မေစၧ,
သူ႐ႈပ္ေပြ၍, ထင္ေျခမက်, ဆင္းရဲရတည့္, မူလဇစ္ျမစ္, ျဖစ္ေၾကာင္းစစ္ေသာ္, မုန္းခ်စ္အပ္သား, အာ႐ုံမ်ားႏွင့္,လုိလားတစ္လီ,
မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၇
ႀကံစည္တတန္, ခ်ဲ႕ရန္မွတ္စြဲ, ေျခတည္လြဲ၍, ဆင့္ကဲဆင့္ကာ, ျဖစ္႐ုိးပါတည့္, ေျခာက္ျဖာဒြါရ, ထင္သမွ်ကုိ, မွတ္ၾကသျဖင့္,
မမွီသင့္ေ႐ွာင္, မွီသင့္ေဆာင္၍, မွန္ေအာင္ျမင္က, လမ္းမွန္ရသည္, မုခ် ခ်မ္းသာေရးေပတည္း။
၁။ ဣႆာေခၚဆုိ, မနာလုိ, ဝန္တုိမေစၧရ။
၂။ ႐ွာရသုံးစင္, သိမ္းေပးခ်င္, ငါးအင္လုိဆႏၵ။
၃။ ဒိ႒ိတဏွာ, မာနပါ, သုံးျဖာပပဥၥ။
၄။ ခ်ဲ႕ႏုိင္ေအာင္, မွတ္စြဲထားမိ၍, ႀကံစည္ႏုိင္သည္။ ႀကံစည္မိ၍, လုိလားႏွစ္သက္သည္။
လုိလားႏွစ္သက္၍ ခ်စ္စရာ, မုန္းတီးစရာ႐ွိသည္။ ခ်စ္စရာ, မုန္းတီးစရာေတြ႐ွိေန၍
မနာလုိမူ, ဝန္တုိမႈ, ျဖစ္သည္။ မနာလုိမူ, ဝန္တုိမူမ်ား႐ွိေန၍ ေဘးရန္မကင္းပဲ ဆင္းရဲ
ဒုကၡ ေရာက္ေနၾကရသည္။ သုိ႔ျဖစ္၍ ဆင္းရဲဒုကၡ မုခ်ကင္းလုိလွ်င္ ခ်ဲ႕ႏုိင္ေအာင္ စြဲမူ
(ပပဥၥသညာ) ခ်ဳပ္ၿငိမ္းသြားေအာင္ က်င့္ရမည္။
၅။ ဘယ္လုိက်င့္က, ပပဥၥ, လုံးဝခ်ဳပ္သနည္း။
၆။ မွီဝဲသင့္တာ, မသင့္တာ, ဝမ္းသာႏွစ္မ်ဳိးတည္း။
၇။ ႏွလုံးမသာ, ဥေပကၡာ, ခြဲပါနည္းတူတည္း။
၈။ အကုသုိလ္မ်ား ပယ္ေ႐ွာင္႐ွား ကုပြားမွီဖုိ႔တည္း။
၉။ ဤသုိ႔က်င့္က, ပပဥၥ, လုံးဝခ်ဳပ္သတည္း။
၁ဝ။ ပါတိေမာကၡ, သံဝရ, က်င့္ရဘယ္သုိ႔နည္း။
၁၁။ မွီသင့္တစ္ခု, မသင့္ဟု, ကုိယ္မႈႏွစ္မ်ဳိးတည္း။
၁၂။ ႏွဳတ္မႈထုိ႔တူ, သက္ေမြးျမဴ, နည္းတူႏွစ္မ်ဳိးတည္း။
၁၃။ မမွီသင့္ပယ္, သီလႏွယ္, စင္ၾကယ္ပါသတည္း။
၁၄။ ဣႁႏၵိယ-သံဝရ, သူကဘယ္သုိ႔နည္း။
၁၅။ အာ႐ုံေျခာက္ရပ္, မွီဝဲအပ္, မအပ္ကြဲသတည္း။
၁၆။ အကုသုိလ္မ်ား, ပယ္ေ႐ွာင္႐ွား, ကုပြားမွီးဖုိ႔တည္း။
၁၇။ သင့္ရာမွီတြယ္, မသင့္ပယ္, ေစာင့္ဘြယ္ကိစၥၿပီး။
ကာမသုတၱန္ တရားေတာ္ ေဆာင္ပုဒ္
ေက်းဇူးေတာ္႐ွင္အဂၢမဟာပ႑ိတ မဟာစည္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးသည္ သုတၱနိပါတ္ ပါဠိေတာ္ကာမသုတၱန္ကုိ
သကၠရာဇ္ ၁၃၂၈-ခုႏွစ္ ျပာသုိလ္လျပည့္ေက်ာ္ ၈-ရက္ေန႔တြင္ သာသနာ့ရိပ္သာ ဖလ္ယဥ္ဓမၼာ႐ုံႀကီး၌ ငါးျဖာအာ႐ုံ ကာမ
ဂုဏ္တုိ႔၌ တြယ္တာတပ္မက္မႈမ႐ွိ ေလ်ာ့ပါးရန္ ရည္သန္ေတာ္မူ၍ မ်ားစြာေသာ ရဟန္း, ႐ွင္, လူ ပရိသတ္အား ေဟာၾကား
ေတာ္မူခဲ့ေလသည္ ယင္း ကာမသုတၱန္တရားေတာ္ႀကီးကုိ-
၁။ ကာမဂုဏ္လုိျခင္, ျပည့္စုံလွ်င္, ၾကည္႐ႊင္ဝမ္းေျမာက္ ေလေတာ့သည္။
မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၈
၂။ ႏွစ္သက္ေနတုံး, ပ်က္ဆုံး႐ႈံး, ႏွစ္လုံး ေဖါက္ျပန္ တတ္ေလသည္။
၃။ ေျ>ြမေ႐ွာင္သည့္ႏွယ္, ကာမပယ္ ၿငိတြယ္လြန္ေျမာက္ ေလေတာ့သည္။
၄။ ကာမဂုဏ္မွာ, ေျ>ြမပမာ, ေၾကာက္ကာ ေ႐ွာင္ၾကင္ေနသူသည္၊ ေလာဘျပတ္လတ္, တဏွာ
ငတ္, ႐ႈမွတ္လြန္ေျမာက္ႏုိင္ေပသည္။
၅။ ကာမဂုဏ္တပ္မက္, ႏုိင္အထက္ ႏွိပ္စက္ခံရေလေတာ့သည္။
၆။ ေလွကြဲေရဝင္, ပုံအသြင္, အစဥ္ဒုကၡလုိက္ေနသည္။
၇။ ႐ုိးသားႏွစ္နည္း ျမတ္မီးစည္း, မီးက်ီးအိပ္မက္ တူေပသည္။
၈။ ငွားရန္းသစ္သီး, ဓားစဥ္းႏွီး, တစ္နည္းလွန္တံက်င္ တူေပသည္။
၉။ ေျမေခါင္းမီးလွ်ံ, ဆယ့္တစ္တန္, တူဟန္႐ႈ၍ ပယ္ရမည္။
၁ဝ။ ႐ႈမွတ္အစဥ္, ကာမၾကဥ္, ေရလ်ဥ္လြန္ေျမာက္ေလေတာ့သည္။
၁၁။ ေလွမွေရပက္, ေပါ့ပါးလွ်က္, ဟုိဘက္နိဗၺာန္ေရာက္ေလသည္။
ဓမၼစၾကာ တရားေတာ္ႀကီး
ဆရာေတာ္ႀကီးသည္ ဓမၼစၾကာတရားေတာ္ က်မ္းႀကီးကုိ သာသနာေတာ္၌ ထြန္းေျပာင္ထိန္ၾကည္ တည္ရစ္ရန္
ရည္႐ြယ္ေတာ္မူ၍ ၁၃၂၄-ခုႏွစ္၊ ေတာ္သလင္းလကြယ္ေန႔မွစ၍ အခြင့္သင့္ေသာ သီတင္းေန႔မ်ားတြင္ ေဟာၾကားေတာ္မူရာ
တန္ကူးလျပည့္ေန႔အထိ ရန္ကုန္ûမိ႕ သာသနာ့ရိပ္သာ ဖလ္ယဥ္ဓမၼာ႐ုံႀကီး၌ ႐ွစ္ႀကိမ္တုိင္ ဓမၼစၾကာတရားေတာ္ႀကီးကုိ ေဟာ
ၾကားေတာ္မူခဲ့ေလသည္။
(ဒုတိယအႀကိမ္ေဟာျခင္း)
ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး၏ ဓမၼစၾကာတရားေတာ္ႀကီး
ေဆာင္ပုဒ္
ကာမခ်မ္းသာ, သုံးေဆာင္တာ, ပယ္ခြါေ႐ွာင္ရမည္။
မသုံးေဆာင္ပဲ, ကုိယ္ဆင္းရဲ, ဒါလဲေ႐ွာင္ရမည္။
စိတ္အလုိက်, လႊတ္ထားက, ကာမသုခါ, ႏုေယာဂါ။
ပင္ပန္း႐ုံမွ်, အားထုတ္က, အတၱကိလမထာ, ႏုေယာဂါ။
သစၥာမျမင္, မဂၢင္မပါ, ေလ့က်င့္ကာျဖင့္, ခ်မ္းသာၿမဲမည္,
ယုံၾကည္ဆုံးျဖတ္, ယူဆမွတ္, သီလဗၺတပင္။
အစြန္းႏွစ္သြယ္, လမ္းမွားပယ္, အလယ္လမ္းမွန္ျဖစ္ေပသည္။
လမ္းမွန္ကုိေလွ်ာက္, Óဏ္ျမင္ေပါက္, ဆုိက္ေရာက္နိဗၺာန္ျပည္။
ကုိယ္အမူရာ, ျဖစ္တုိင္းမွာ, မွန္စြာသိရမည္။
စိတ္အမူရာ, ျဖစ္တုိင္းမွာ, မွန္စြာသိရမည္။
ေကာင္းဆုိးလတ္ပါ, ေဝဒနာ, မွန္စြာသိရမည္။
သေဘာတရား, ထင္ေပၚျငား, ပုိင္းျခားသိရမည္။
Ä(ပထမအႀကိမ္ေဟာျခင္းကား ၁၃၁၁-ခုႏွစ္၊ နေတၱာ္လျပည့္ေန႔)Ä စ၍ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ပါသည္။
မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၉
သီလဝႏၲ သုတၱန္တရားေတာ္
ေဆာင္ပုဒ္
မဟာစည္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးသည္ သီလဝႏၲသုတၱန္တရားေတာ္ႀကီးကုိ ၁၃၂၈-ခု တပုိ႔တြဲလကြယ္ေန႔မွစ၍ သင့္
ေလွ်ာ္သည့္ သီတင္းေန႔မ်ားတြင္ ေဟာေတာ္မူရာ ၁၃၂၉-ခုႏွစ္ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ေန႔တြင္ အၿပီးသတ္သည္၊ ေဟာၾကား
ေတာ္မူသည့္ အႀကိမ္ေပါင္း ၁၆-ႀကိမ္႐ွိသည္ဟုသိရသည္။
(က) ၁။ သီလသုတာ, စုံသူမွာ, ဘယ္ဟာ႐ႈအပ္ပါသနည္း။
၂။ စြဲလမ္းႏုိင္ရာ, ငါးခႏၶာ, မွန္စြာ႐ႈအပ္ပါသတည္း။
၃။ မၿမဲဆင္းရဲ ေရာဂါစြဲ, ေပါက္ကြဲအုိင္းတူသည္။
၄။ ေျငာင့္မေကာင္းမႈ, ဖ်ားနာဟု မွတ္႐ႈ သူစိမ္းမည္။
၅။ ပ်က္စီးသုည, အနတၱ, ႐ႈရဆယ့္တစ္မည္။
၆။ သုိ႔႐ႈျမင္သန္, ေသာတာပန္, အမွန္ျဖစ္ႏုိင္သည္။
(ခ) ၁။ ေသာတာပန္ကား, ဘယ္တရား ႐ႈပြားအပ္သနည္း။
၂။ ေသာတာပန္လဲ, ခႏၶာပဲ, ႐ႈၿမဲနည္းတူသည္။
၃။ သုိ႔႐ႈျမင္သန္, သကဒါဂါမ္, အမွန္ျဖစ္ႏုိင္သည္။
(ဂ) ၁။ သကဒါဂါမ္ကား, ဘယ္တရား, ႐ႈပြားအပ္သနည္း။
၂။ သကဒါဂါမ္လဲ, ခႏၶာပဲ, ႐ႈၿမဲနည္းတူသည္။
၃။ သုိ႔႐ႈျမင္သန္, အနာဂါမ္, အမွန္ျဖစ္ႏုိင္သည္။
(ဃ) ၁။ အနာဂါမ္ကား ဘယ္တရား, ႐ႈပြားအပ္သနည္း။
၂။ အနာဂါမ္လဲ, ခႏၶာပဲ, ႐ႈၿမဲနည္းတူသည္။
၃။ သုိ႔႐ႈျမင္သန္, အရဟံ, အမွန္ျဖစ္ႏုိင္သည္။
(င) ၁။ ရဟႏၲာကား, ဘယ္တရား, ႐ႈပြားအပ္သနည္း။
၂။ ရဟႏၲာလဲ, ခႏၶာပဲ, ႐ႈၿမဲနည္းတူသည္။
၃။ သုိ႔႐ႈေသာ္ျငား သစ္ေဟာင္းကား တုိးပြားမ႐ွိၿပီ။
၄။ သတိသမၸဇဥ္, ႐ႈတုိင္းယွဥ္ မ်က္ျမင္ခ်မ္းသာသည္။
႐ွစ္ျဖာမဂၢင္ နိဗၺာန္ဝင္တရားေတာ္
ေဆာင္ပုဒ္
ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးသည္ ႐ွစ္ျဖာမဂၢင္နိဗၺာန္ဝင္ တရားေတာ္ႀကီးကုိ ၁၃၃၃-ခုႏွစ္ ေတာ္သလင္းလဆန္း ၂-ရက္
တနဂၤေႏြေန႔ ေန႔လည္ ၂-နာရီခန္႔အခ်ိန္တြင္ ရန္ကုန္ûမိ႕ မုိးေကာင္းဘုရားအနီး ဓမၼာ႐ုံႀကီး၌ စတင္ ေဟာေတာ္မူခဲ့ေလသည္
¤င္းေနာက္ ရန္ကုန္ûမိ႕ သာသနာ့ရိပ္သာ ဖလ္ယဥ္ဓမၼာ႐ုံ ေျခာက္ထပ္ႀကီး ဘုရားႀကီးတုိက္သိမ္ေတာ္ႀကီး ဖ,ဆ,ပ,လ ရပ္ကြက္
စေသာဌာနမ်ား မႏၲေလး- စစ္ကုိင္း- ေ႐ႊဘုိ- ေခ်ာက္- ေရနံေခ်ာင္း, မေကြး, မင္းလွ, သရက္, ေအာင္လံ, ျပည္, စေသာ
အနယ္နယ္ အရပ္ရပ္ အûမိ႕ûမိ႕ အ႐ြာ႐ြာတုိ႔၌လည္း ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ေလသည္ ယင္းသုိ႔ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ၿပီးမွ ဆရာ-
ဒကာႏွစ္ဦးလုံး êကိးပမ္းမႈေၾကာင့္ မႏၲေလးûမိ႕ ျပည္ညႊန္႕ပုံႏွိပ္တုိက္မွ ႐ုိက္ႏွိပ္သျဖင့္ ၁၃၃၉-ခုႏွစ္တြင္ ''႐ွစ္ျဖာမဂၢင္ နိဗၺာန္ဝင္
တရားေတာ္''က်မ္းစာႀကီးအျဖစ္သုိ႔ေရာက္ခဲ့ေလသည္ ယင္း ႐ွစ္ျဖာမဂၢင္ နိဗၺာန္ဝင္ တရားေတာ္က်မ္းစာ၌မဂ
ၢင္႐ွစ္ျဖာ, မ႐ွိရာ, ကိေလသာၿငိမ္းသူမ႐ွိေခ်။
မဂၢင္႐ွစ္ျဖာ, ႐ွိရာမွာ, ကိေလသာၿငိမ္းသူ, ႐ွိႏုိင္ေပ။
မူလ, ပုဗၺ, အရိယ, သုံးဝမဂၢင္ျမတ္။
ျဖစ္ပြားေစလွ်င္, ဤမဂၢင္, ေျပးဝင္နိဗၺာန္ဓာတ္။
ျဖစ္ပ်က္ျမင္မွ, အနိစၥ, ဒိ႒သိႏုိင္သည္။
စသည့္ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ မွတ္ဖြယ္ က်င့္ဖြယ္ ေဆာင္ပုဒ္မ်ား ပါ႐ွိေလသည္။
မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၁ဝ
သာရဏီယ တရားေတာ္
ေဆာင္ပုဒ္
မဇၩိမနိကာယ္ မူလပဏၰာသပါဠိေတာ္ ေကာသမၺိယသုတ္ သာရဏီယသုတၱန္လာ သာရဏီယသုတ္ တရားေတာ္ႀကီး
ကုိ ရန္ကုန္ûမိ႕ ကမာ႐ြတ္ မရမ္းတပည္ရပ္ကြက္၌ ၁၃၁၄-ခု ႏွစ္ဦး တန္ကူးလျပည့္ေက်ာ္ ၁၂-ရက္, ၁၃-ရက္ေန႔ ညမ်ားက
ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့သည္။
ယင္း သာရဏီယ တရားေတာ္ႀကီး၌Ä
ေမတၱာေ႐ွ႕သြား, ကံသုံးပါးႏွင့္ တစ္ျခားသုံးဝ, စာဂ
သီလာ, ျမတ္ပညာသည္, မွတ္ပါ သာရဏီယတရားတည္း။
Ä ေမတၱာေ႐ွ႕႐ႈ, ကုိယ္မႈထင္လွ်င္၊
သူ႕ဂုဏ္ေအာက္ေမ့, ညဥ့္ေန႔အစဥ္။
႐ုိေသေလးစား, သနားခင္မင္၊
ညီညြတ္ေရး, အားေပးထာဝစဥ္။
Ä ေမတၱာေ႐ွ႕သြား, စကားခ်ဳိလွ်င္။
သူ႕ဂုဏ္ေအာက္ေမ့, ညဥ့္ေန႔အစဥ္။
႐ုိေသေလးစား, သနားခင္မင္၊
ညီညြတ္ေရး, အားေပးထာဝစဥ္။
Ä ေမတၱာေ႐ွ႕ထား, စိတ္ထားျဖဴလွ်င္၊
သူ႕ဂုဏ္ေအာက္ေမ့, ညဥ့္ေန႔အစဥ္။
႐ုိေသေလးစား, သနားခင္မင္၊
ညီညြတ္ေရး, အားေပးထာဝစဥ္။
Ä ေဝဘန္ေပးစြန္႕, မတြန္႔တုိလွ်င္၊
သူ႕ဂုဏ္ေအာက္ေမ့, ညဥ့္ေန႕အစဥ္။
႐ုိေသေလးစား, သနားခင္မင္၊
ညီညြတ္ေရး, အားေပးထာဝစဥ္။
Ä အရိယာႏွင့္, ကုိယ္က်င့္တူလွ်င္၊
သူ႕ဂုဏ္ေအာက္ေမ့, ညဥ့္ေန႔အစဥ္။
႐ုိေသေလးစား, သနားခင္မင္၊
ညီညြတ္ေရး, အားေပးထာဝစဥ္။
Ä အရိယာႏွင့္, Óဏ္ျဖင့္တူလွ်င္၊
သူ႕ဂုဏ္ေအာက္ေမ့, ညဥ့္ေန႔အစဥ္။
႐ုိေသေလးစား, သနားခင္မင္၊
ညီညြတ္ေရး, အားေပးထာဝစဥ္။
အစ႐ွိေသာ က်င့္ႀကံလုိက္နာဖြယ္ ေဆာင္ပုဒ္, ကဗ်ာမ်ားပါ႐ွိေလသည္။
မဟာပစၥေဝကၡဏာ တရားေတာ္
ေဆာင္ပုဒ္
မစၥ်ိမနိကာယ္ မူလပဏၰာသပါဠိေတာ္ ေကာသမၺိယသုတၱန္လာ မဟာပစၥေဝကၡဏာ တရားေတာ္ႀကီးကုိလည္း
သာရဏီယ တရားေတာ္ေဟာၿပီး ၃-လဆက္တုိက္ ေဟာေတာ္မူခဲ့ေလသည္။
မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၁၁
ယင္း မဟာပစၥေဝကၡဏာတရားေတာ္၌Ä
ဆိတ္ၿငိမ္ရာတြင္, ခ်ဥ္းကပ္ဝင္၍, ဆင္ျခင္႐ႈၾကည့္ ျဖစ္ပ်က္မိ
အသိ႐ွင္းသည္သာ။
ယထာဘူတ, မသိရေအာင္, ထၾ<ြကလႊမ္းမုိး, ကိေလဆုိး, ျဖစ္႐ုိးမ႐ွိပါ။ ဤသုိ႔သိရ ပထမ ပစၥေဝကၡဏာ။ Ä မဂ္သိၿပီဟန္, ဝိပႆ္Óဏ္, ဖန္ဖန္မွီဝဲကာ၊ အၾကမ္းအႏု, ကိေလစု, ၿငိမ္းမႈထင္႐ွားရာ၊ ဤသုိ႔သိရ ဒုတိယ ပစၥေဝကၡဏာ။ Ä ႐ႈမွတ္သိရ, ဤလမ္းမွ, ျပင္ပတျခားမွာ၊ ကိေလသာၿငိမ္းဘိ, ျမတ္အရိ, မ႐ွိဆုံျဖတ္ရာ၊ ဤသုိ႔သိရ တတိယ ပစၥေဝကၡဏာ။ Ä ကုစားႏုိင္ေကာင္း အာပတ္ေပါင္း တိမ္းေစာင္းေရာက္ေသးရာ၊ မဖုံးကြယ္ပဲ, ကုစားၿမဲ, ေနာက္လဲေစာင့္႐ုိးပါ၊ ဤသုိ႔သိရ စတုတၴ ပစၥေဝကၡဏာ။ Ä ေ႐ွာင္လႊဲမရ, မႈကိစၥ, ûပရေလေသာအခါ၊ သိကၡာသုံးပါး က်င့္ရန္ကား စိတ္အားသန္ၿမဲသာ၊ ဤသုိ႔သိရ ပဥၥမ ပစၥေဝကၡဏာ။ Ä ဗုဒၶေဟာထား ျမတ္တရား ေဟာၾကားရေသာခါ၊ လုံးစုံမၾ<ြကင္း ႏွစ္လုံးသြင္း နာျခင္းအားေကာင္းစြာ၊ ဤသုိ႔သိရ ဆ႒မ ပစၥေဝကၡဏာ။ Ä ဗုဒၶေဟာထား ျမတ္တရား နာၾကားရေသာခါ၊ အနက္သိျမင္ စိတ္ၾကည္႐ႊင္ ကုိယ္တြင္သိမ့္သိမ့္ျဖာ။ ဤသုိ႔သိရ သတၱမ ပစၥေဝကၡဏာ။ ပစၥေဝကၡဏာ ခုႏွစ္ျဖာ ညီစြာျဖစ္ပါမူ၊ အရိယာမွန္ ေသာတာပန္ ဧကန္ဆုံးျဖတ္ယူ။ ဟူေသာ ေသာတာပန္ျပည့္စုံရမည့္ မဟာပစၥေဝကၡဏာကုိ ဘုရားျမတ္စြာ အလုိေတာ္က် ေဖၚၾကဴးထားေတာ္ မူခဲ့ေလ သည္။ တကၠသုိလ္ဝိပႆနာ တရားေတာ္ ေဆာင္ပုဒ္ မဟာစည္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးသည္ ၁၃၃၆-ခုႏွစ္ ကဆုန္လဆန္း ၄-ရက္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္ûမိ႕ တကၠသုိလ္ဓမၼာ႐ုံ၌ သကၠာယဒိ႒ိ ပယ္ရန္ႏွင့္ သတိပ႒ာန္ပြားမ်ား ႐ႈမွတ္ရန္ နည္းနာနယတုိ႔ကုိ က်နစြာ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ေလသည္။ ၁။ မူလ ပုဗၺ, အရိယ, သုံးဝမဂၢင္ျမတ္။ ၂။ ျဖစ္ပြားေစလွ်င္, ဤမဂၢင္, ေျပးဝင္နိဗၺာန္ဓာတ္။ ၃။ စိတ္အညစ္ေၾကးကုိ, ကင္းေစလုိ, ဘယ္လမ္းစဥ္ကုိ လုိက္ရမယ္?။ စိတ္အညစ္ေၾကးကုိ, ကင္းေစလုိ, သတိပ႒ာန္ လမ္းစဥ္ကုိ လုိက္ရမယ္။ ၄။ စုိးရိမ္မႈကုိ, လြန္ေျမာက္လုိ, ဘယ္လမ္းစဥ္ကုိ လုိက္ရမယ္-?။ စုိးရိမ္မႈကုိ, လြန္ေျမာက္လုိ, သတိပ႒ာန္ လမ္းစဥ္ကုိ လုိက္ရမယ္။ ၅။ ငုိေၾ<ြကးမႈကုိ လြန္ေျမာက္လုိ, ဘယ္လမ္းစဥ္ကုိ လုိက္ရမယ္-?။ မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၁၂ ငုိေၾ<ြကးမႈကုိ လြန္ေျမာက္လုိ, သတိပ႒ာန္ လမ္းစဥ္ကုိ လုိက္ရမယ္။ ၆။ ကုိယ္ဆင္းရဲကုိ, ၿငိမ္းေစလုိ, ဘယ္လမ္းစဥ္ကုိ လုိက္ရမယ္-?။ ကုိယ္ဆင္းရဲကုိ, ၿငိမ္းေစလုိ, သတိပ႒ာန္ လမ္းစဥ္ကုိ လုိက္ရမယ္။ ၇။ စိတ္ဆင္းရဲကုိ, ၿငိမ္းေစလုိ, ဘယ္လမ္းစဥ္ကုိ လုိက္ရမယ္-?။ စိတ္ဆင္းရဲကုိ, ၿငိမ္းေစလုိ, သတိပ႒ာန္ လမ္းစဥ္ကုိ လုိက္ရမယ္။ ၈။ နိဗၺာန္မဂ္ဖုိလ္, ရေရာက္လုိ, ဘယ္လမ္းစဥ္ကုိ လုိက္ရမယ္-?။ နိဗၺာန္မဂ္ဖုိလ္, ရေရာက္လုိ, သတိပ႒ာန္ လမ္းစဥ္ကုိ လုိက္ရမယ္။ မာလုက်ပုတၱသုတ္ တရားေတာ္ ေဆာင္ပုဒ္ ေက်းဇူးေတာ္႐ွင္ မဟာစည္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးသည္ မာလုက်ပုတၱသုတ္ တရားေတာ္ကုိ ေ႐ွးကအႀကိမ္မ်ားစြာ ေဟာေတာ္မူခဲ့သည္ ၁၃၃၈-ခုႏွစ္ကစၿပီး စာအုပ္႐ုိက္ႏွိပ္ေစရန္ဟူေသာ ရည္႐ြယ္ခ်က္ နာယူလုိသူမ်ား တိတ္êကိးေခြဖြင့္ နာယူ ႏုိင္ရန္ ဟူေသာရည္႐ြယ္ခ်က္ျဖင့္ ၁၃၃၈-ခု ဝါေခါင္လျပည့္ေက်ာ္ ၈-ရက္ေန႔ကစ၍ သင့္ေလွ်ာ္ေသာ သတင္းေန႔မ်ား၌ ေဟာေတာ္မူခဲ့ေလသည္။ ၁။ မျမင္ရရာ ကိေလသာ သူ႕ဟာသူၿငိမ္းသည္။ ၂။ ျမင္ရရာမွာ ကိေလသာ ကိန္းကာ ျဖစ္ႏုိင္သည္။ ၃။ ျမင္တုိင္းမွတ္႐ႈ ကိေလစု ကိန္းမႈပယ္သင့္သည္။ ၄။ ေမးခြန္းႏွင့္ပင္ လုပ္ငန္းစဥ္ ေပၚလြင္ေစခဲ့သည္။ ၅။ အဆင္းျမင္လွ်င္ ခ်စ္ဖြယ္ထင္ ထုိတြင္ေမ့ေလသည္။ ၆။ သာယာတပ္စြဲ ခံစားၿမဲ စိတ္ထဲသိမ္းလ်က္တည္။ ၇။ အဆင္းဆုိင္ရာ ေဝဒနာ မ်ားစြာပြားေတာ့သည္။ ၈။ ေလာဘစည္ကား, ေဒါသပြား, ဗ်ာမ်ား စိတ္ပန္းသည္။ ၉။ ဤနည္းျဖင့္ပဲ မေျပာင္းလဲ ဆင္းရဲ႐ွာသူမည္။ ၁ဝ။ ဆင္းရဲကုိသာ ႐ွာသူမွာ ေဝးစြာ နိဗၺာန္ျပည္။ ၁၁။ အဆင္းျမင္က အမွတ္ရ ရာဂကင္းေတာ့သည္။ ၁၂။ မတတ္မက္ပဲ ခံစားၿမဲ စိတ္ထဲမသိမ္းၿပီ။ ၁၃။ မွတ္သိလ်က္ပင္ ျမင္လဲျမင္ ထုိ႔ျပင္ခံစားသည္။ ၁၄။ သုိ႔ပါေသာ္လဲ ဝဋ္ဆင္းရဲ ကုန္ၿမဲကုန္ခန္းသည္။ ၁၅။ ဤနည္းျဖင့္သာ ေယာဂီမွာ မွတ္ကာက်င့္ရသည္။ ၁၆။ ျမင္တုိင္း ႐ႈမွတ္ ဆင္းရဲသတ္ နီးကပ္နိဗၺာန္ျပည္။ ဟူေသာ လုိရင္းအခ်ဳပ္ ေဆာင္ပုဒ္မ်ားပါ႐ွိေလသည္။ ၾသဝါဒ ဓမၼအေမြ ေဆာင္ပုဒ္ ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးသည္ မိမိသက္ေတာ္ထင္႐ွား႐ွိစဥ္တြင္လည္းေကာင္း မိမိမ႐ွိသည့္ေနာက္တြင္လည္းေကာင္း ရဟန္း ႐ွင္,လူမည္သူမဆုိ လုိက္နာက်င့္ႀကံ êကိးကုတ္အားထုတ္ႏုိင္ရန္ ႀကီးမားေသာ ရည္႐ြယ္ခ်က္ျဖင့္ ၾသဝါဒကထာမ်ားကုိ မိန္႔ၾကားေတာ္မူခဲ့ေလသည္။ ၁။ မနာလုိကင္း ဝန္တုိ႐ွင္း လက္ငင္းခ်မ္းသာၾကရမည္။ ၂။ အကုသုိလ္မ်ား, ေ႐ွာင္႐ွားပယ္ေလ၊ ကုသုိလ္တရား, ျဖစ္ပြားစုံေစ၊ မိမိစိတ္ဓာတ္, ဆြတ္ဆြတ္ျဖဴေစ၊ ဤသုံးပါး, ဘုရားဆုံးမေပ။ မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၁၃ ၃။ အပါယ္ေဘး ၿငိမ္းခြင့္Óဏ္အဆင့္အသင့္ ေရာက္ပါေစ၊ ထုိÓဏ္ျဖင့္လဲ မေတာ္ပဲ ဆင္းရဲၿငိမ္းပါေစ၊ ျဖစ္ေပၚလာျငား စိတ္ၾကမ္းမ်ား ပယ္႐ွားႏုိင္ပါေစ။ ၄။ ရာဂ ေဒါသ ေမာဟ တစ္ျဖာ၊ ျဖစ္အုိေသေရး ပူေဆြးငုိတာ၊ ကုိယ္စိတ္ဒုကၡ ပူရျပင္းစြာ၊ ျမင္ၾကားသိတုိင္း မဆုိင္းမွတ္ပါ၊ ႐ုပ္နာမ္မၿမဲ ဆင္းရဲခ်မ္းသာ၊ ငါေကာင္လဲေပ်ာက္ မ်က္ေမွာက္ျမင္ကာ၊ ဆယ့္တစ္သီး ဤမီးၿငိမ္းေစရာ။ ဟူေသာ ၾသဝါဒေတာ္မ်ားပါ႐ွိေလသည္။ စူဠေဝဒလႅသုတ္ တရားေတာ္ ေဆာင္ပုဒ္ မစၩိမနိကာယ္ မူလပဏၰာသ ပါဠိေတာ္လာ စူဠေဝဒလႅသုတ္ တရားေတာ္ကုိ ၁၃၂၆-ခုႏွစ္ ပထမဝါဆုိလဆန္း ၈- ရက္ေန႔ကစ၍ အခြင့္သင့္ေသာ သတင္းေန႔မ်ားတြင္ ေဟာေတာ္မူခဲ့ရာ ဝါေခါင္လကြယ္ေန႔တြင္ ၁၁-ႀကိမ္ေျမာက္ ေဟာလက္စ သတ္ခဲ့ေလသည္။ ကာမတဏွာ ေကာင္းႏုိးရာ ထင္ကာႏွစ္သက္မႈ။ ဘဝတဏွာ သႆတာ ထင္ကာႏွစ္သက္မႈ။ ဝိဘဝမွာ ဥေစၧဒါ ထင္ကာႏွစ္သက္မႈ။ သကၠာယျဖစ္ရန္ အေၾကာင္းမွန္ သုံးတန္တဏွာစု။ တဏွာခ်ဳပ္က သကၠာယ ဒုကၡအၿငိမ္းမွန္။ မူလ ပုဗၺ, အရိယ, သုံးဝမဂၢင္ျမတ္။ ျဖစ္ပြားေစလွ်င္, ဤမဂၢင္, ေျပးဝင္နိဗၺာန္ဓာတ္။ ျဖစ္ျဖစ္သမွ် သခၤါရ, ဒုကၡသစၥာတည္း။ သခၤါရတြင္ အေကာင္းထင္ ခင္မင္သမုတည္း။ ႐ုပ္နာမ္အားလုံး ျဖစ္ပ်က္သုံး ခ်ဳပ္ဆုံးနိဗၺာန္တည္း။ ဆင္းရဲၿငိမ္းရာ ဆုိက္ေရာက္တာ သစၥာမဂၢင္တည္း။ ႀကံစည္စဥ္းစား ႏွစ္သိမ့္ပြား ေကာင္းစားခ်မ္းသာတည္း။ ႐ႈရာရာတြင္ စူးစုိက္ဝင္ ငါးအင္ပစ်ာန္မည္။ ႏွစ္သိမ့္ခ်မ္းသာ စူးစုိက္ကါ သုံးျဖာဒုစ်ာန္မည္။ ခ်မ္းသာမႈႏွင့္ စူးစုိက္လင့္ သုံးဆင့္စ်ာန္ေခၚသည္။ ဥေပကၡာႏွင့္ စူးစုိက္လင့္ ေလးဆင့္စ်ာန္ေခၚသည္။ စသည့္ တရားအႏွစ္ခ်ဳပ္ေဆာင္ပုဒ္ လကၤာမ်ားျဖင့္လည္း ေကာင္းမြန္လွေပ၏။ ဓမၼဒါယာဒသုတ္ တရားေတာ္ ေဆာင္ပုဒ္ ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးသည္ ၁၃၃၂-ခုႏွစ္ ၂၁-ႀကိမ္ေျမာက္ ၾသဝါဒခံယူ ပူေဇာ္ပြဲႀကီးတြင္ မ်ားလွစြာေသာ ရဟန္း, ႐ွင္, လူ ပရိသတ္ႀကီးအား မစၩိမနိကာယ္ မူလပဏၰာသပါဠိေတာ္လာ ဓမၼဒါယာဒသုတ္ တရားေတာ္ႀကီးကုိ နိဒါနဝဂၢ ပါပ ဘိကၡဳသုတ္ႏွင့္ သုတၱနိပါဌ္ အ႒ကထာဒုတိယအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၄၂-လာ ကပိလဝတၴဳသြင္းညႇပ္၍ ေဟာေတာ္မူခဲ့ရာ ထင္႐ွား သည့္ ျမန္မာစကားေျပ တရားေတာ္ စာေပႀကီးျဖစ္လာခဲ့ေပသည္။ မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၁၄ ဓမၼဒါယာ သုတ္ျမတ္မွာ ျမတ္စြာေဟာမိန္႔သည္။ ငါ့တပည့္ေတြ တရားအေမြ ခံေစျခင္လွသည္။ အာမိသေမြ ပစၥည္းေတြ ပယ္ေစျခင္လွသည္။ တရားအေမြ အစစ္ေပ ကုိးေထြေလာကုတ္မည္။ စစ္တုႏွစ္ေထြ တရားေမြ ခံေစလုိလွသည္။ အာမိသအေမြ အစစ္ေပ ေလးေထြးပစၥည္းပါ။ လူ, နတ္သုခ ရည္သန္က ဒါန သီလဘာ။ အာမိသေမြ အတုေတြ မွတ္ေလေမြညံ့သာ။ ပစၥည္းေမြမွ် ခံယူကာ ဒုကၡမကင္းပါ။ အုိနာမစဲ ေသမစဲ ဆင္းရဲေနၾကမွာ။ အပါယ္မွာလဲ မလြတ္ပဲ က်ၿမဲက်ေနမွာ။ သုိ႔ျဖစ္မည္မ်ား ငါျမစ္တား သနားေနပါသည္။ ငါ့တပည့္ေတြ တရားအေမြ ခံေစျခင္လွသည္။ အာမိသေမြ ပစၥည္းေတြ ပယ္ေစျခင္လွသည္။ ဟူေသာ ဓမၼဒါယာဒသုတ္ အႏွစ္ခ်ဳပ္ သံေပါက္လကၤာမ်ား ပါ႐ွိေလသည္။ ဗုဒၶသာသနာ့အႏၲရာယ္ ကာကြယ္ေရး တရားေတာ္ ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးသည္ ရန္ကုန္ûမိ႕ ဘုရားႀကီးတုိက္ ေျခာက္ထပ္ႀကီး ဗုဒၶ႐ုပ္ပြားေတာ္ပူေဇာ္ပြဲႀကီးကုိ အေၾကာင္း ûပၿပီး က်င္းပûပလုပ္သည့္ ပ႒ာန္းပူေဇာ္ပြဲတြင္ ၁ဝ-ႀကိမ္ေျမာက္ တရားေတာ္ကုိ ေဟာေတာ္မူခဲ့ေလသည္။ ယင္း ဗုဒၶသာသနာ့ အႏၲရာယ္ ကာကြယ္ေရး တရားေတာ္ႀကီး၌ အကုသုိလ္မ်ား, ေ႐ွာင္႐ွားပယ္ေလ၊ ကုသုိလ္တရား, ျဖစ္ပြားစုံေစ၊ မိမိစိတ္ဓာတ္, ဆြတ္ဆြတ္ျဖဴေစ၊ ဤသုံးပါး, ဘုရားဆုံးမေပ။ ေပၚတုိင္းမျပတ္, ႐ႈမွတ္ေနလွ်င္၊ ႐ုပ္နာမ္ႏွစ္မ်ဳိး, ေၾကာင္းက်ဳိးသိျမင္၊ မၿမဲဆင္းရဲ, Óဏ္ထဲေပၚလြင္၊ အနတၱ, သိရနိဗၺာန္ဝင္။ အစ႐ွိေသာ တရားေဆာင္ပုဒ္မ်ား ပါ႐ွိေလသည္။ ၃၁-ႀကိမ္ေျမာက္ သင္းလုံးကြၽတ္ အစည္းအေဝး ၾသဝါဒမိန္႔ခြန္းေတာ္ ဤ ''၃၁-ႀကိမ္ေျမာက္ သင္းလုံးကြၽတ္ အစည္းအေဝး ၾသဝါဒမိန္႔ခြန္းေတာ္''ဟူေသာ နာမည္အျပည့္အစုံမွာ ''ဗုဒၶ သာသနာႏုဂၢဟအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ၃၁-ႀကိမ္ေျမာက္ သင္းလုံးကြၽတ္ ႏွစ္ပတ္လည္ အစည္းအေဝးတြင္ ေက်းဇူးေတာ္႐ွင္ မဟာစည္ ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး ေဟာၾကားေတာ္မူေသာ ၾသဝါဒမိန္႔ခြန္းေတာ္''ဟူ၍ ျဖစ္ေလသည္။ ယင္းၾသဝါဒတရားေတာ္ ႀကီး၌ခ်မ္း သာအေပါင္း ရေၾကာင္းမွန္စြာ၊ စည္းစိမ္ေဘာဂ ျမစ္မတည္ရာ။ ေအာက္တန္းမက် ကယ္မသူမွာ၊ ျမတ္ဒါန စိတ္ခ် ကုိးကြယ္ရာ။ မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၁၅ ေကာင္းျမတ္လွစြာ လူ႕ဥစၥာ ဘယ္အရာေပနည္း၊ ေကာင္းျမတ္လွစြာ လူ႕ဥစၥာ သဒၶါတရားတည္း။ ဤေလာကမွ ေျပာင္းသြားရ ကင္းပစုိးရိမ္ဘယ္သုိ႔နည္း၊ လုံးလသစၥာ ေပးလႉတာ ပညာဤေလးမည္။ ျပည့္စုံပါလွ်င္ သဒၶါ႐ွင္ ေနာင္တြင္စုိးရိမ္ ကင္းေဝးသည္။ ။ ဟူသည့္ ဒါန သဒၶါႏွင့္ ျပည့္စုံရမည့္ တရားေလးပါး အခ်ဳပ္ျပေဆာင္ပုဒ္မ်ား ပါ႐ွိေလသည္။ ဓမၼစၾကာတရားေတာ္ႀကီး ေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၁-အစြန္းပယ္ အလယ္သြား ၁။ ကာမခ်မ္းသာ သုံးေဆာင္တာ ပယ္ခြာေ႐ွာင္ရမည္၊ ၂။ မသုံးေဆာင္ပဲ ကုိယ္ညႇင္းဆဲ ဒါလဲေ႐ွာင္ရမည္၊ ၃။ အစြန္း ၂-သြယ္, လမ္းမွားပယ္, အလယ္လမ္းမွန္သည္၊ ၄။ လမ္းမွန္ကုိေလွ်ာက္, Óဏ္ျမင္ေပါက္ ဆုိက္ေရာက္နိဗၺာန္ျပည္၊ ၂-မဂၢင္႐ွစ္တန္ လမ္းမွန္၏ သ႐ုပ္ မွန္စြာျမင္သိ, ႀကံမိမွန္ကန္၊ (ပညကၡႏၶာ ၂-ပါး) မွန္စြာေျပာ-ûပ, ႐ွာမူလမ္းမွန္၊ (သီလကၡႏၶာ ၃-ပါး) မွန္စြာေၾကာင့္ၾက, မွတ္ရမွန္ကန္၊)(သမာဓိကၡႏၶာ-၃-ပါး) စူးစုိက္ကပ္, ႐ွစ္ရပ္မဂ္လမ္းမွန္။) အႏု, အလတ္, အရင့္, မဂၢင္ ၃-မ်ဳိး မူလ ပုဗၺ, အရိယ, သုံးဝမဂၢင္ျမတ္။ (မူလမဂၢင္, ပုဗၺဘာဂမဂၢင္ ဝိပႆနာမဂၢင္ အရိယာမဂၢင္) ျဖစ္ပြားေစလွ်င္, ဤမဂၢင္, ေျပးဝင္နိဗၺာန္ဓာတ္။ ၄-သစၥာေလးတန္ အမွန္ေလးပါး ၁။ ဒုကၡသစၥာ ဆင္းရဲစစ္အမွန္။ ၂။ သမုဒယသစၥာ ဆင္းရဲျဖစ္ေၾကာင္း အစစ္အမွန္။ ၃။ နိေရာဓသစၥာ ဆင္းရဲၿငိမ္းရာ အစစ္အမွန္။ ၄။ မဂၢသစၥာ ဆင္းရဲၿငိမ္းရာ ဆုိက္ေရာက္ေၾကာင္း အက်င့္လမ္းေကာင္း အစစ္အမွန္။ ၅-ဒုကၡသစၥာ ၁။ ျဖစ္အုိေသေရး စုိးရိမ္ေဆြး ငုိေၾ<ြကးကုိယ္နာက်င္။ ၂။ ႏွလုံးမသာ စိတ္ျပင္းစြာ ပူတာဆင္းရဲပင္။ ၃။ မုန္းသူႏွင့္တြဲ ခ်စ္သူကြဲ ဆင္းရဲအမွန္ပင္။ မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၁၆ ၄။ မရတာလုိ ဒုကၡဆုိ တုိတုိေျပာရလွ်င္။ ၅။ စြဲလမ္းႏုိင္ရာ ငါးခႏၶာ သစၥာဒုကၡပင္။ ၆-ဥပါဒါန္ႏွင့္ ဥပါဒါနကၡႏၶာ ၁။ ထင္လြဲသာယာ စြဲလမ္းတာ ၂-ျဖာဥပါဒါန္။ ၂။ ငါငါ့ဥစၥာ စြဲႏုိင္တာ ဥပါဒါနကၡန္။ ၃။ ႐ုပ္ ေဝ သညာ, သခၤါရာ ဝိညာ ဤငါးတန္။ ၇-သမုဒယသစၥာ ၁။ ကာမတဏွာ ေကာင္းႏုိးရာ သာယာႏွစ္သက္မႈ။ ၂။ ဘဝတဏွာ သႆတာ ထင္ကာႏွစ္သက္မႈ။ ၃။ ဝိဘဝမွာ ဥေစၧဒါ ထင္ကာႏွစ္သက္မႈ။ ၄။ ဆင္းရဲပြားရန္ လမ္းေၾကာင္းမွန္ သုံးတန္တဏွာစု။ ၈-နိေရာဓသစၥာႏွင့္ မဂၢသစၥာ ၁။ တဏွာခ်ဳပ္က နိေရာဓ ဒုကၡအၿငိမ္းမွန္။ ၂။ ၿငိမ္းရာကုိပင္ ဆုိက္ေရာက္ျမင္ မဂၢင္အက်င့္မွန္။ ၉-Óဏ္ ၃-ပါးႏွင့္ ¤င္းတုိ႔၏ျဖစ္ရာကာလ ၁။ ေ႐ွး ေနာက္ကာလ, မဂ္ခဏမွာ ေလးသစၥာ သိတာ သစၥÓဏ္။ ၂။ သိသင့္ ပယ္သင့္ ဆုိက္ပြားသင့္, သိႏွင့္ကိစၥÓဏ္။ ၃။ ကိစၥၿပီးလွ်င္ ၿပီးေၾကာင္းျမင္ ေခၚတြင္, ကတÓဏ္။ ၁ဝ-သစၥÓဏ္၏ ကိစၥေလးပါး ၁။ ဒုကၡသစၥာကုိပုိင္းျခား၍သိရသည္ ဤသုိ႔သိတာကုိ ပရိညာပဋိေဝဓ ေခၚသည္။ ၂။ သမုဒယသစၥာကုိပယ္ရသည္ ဤသုိ႔ပယ္တာကုိပင္ ပဟာနပဋိေဝဓ ေခၚသည္။ ၃။ နိေရာဓသစၥာကုိ မ်က္ေမွာက္ûပရသည္ ဤသုိ႔မ်က္ေမွာက္ûပတာကုိ သစၧိကိရိယာပဋိေဝဓ ေခၚသည္။ ၄။ မဂၢသစၥာကုိ မိမိသႏၲာန္၌ ျဖစ္ပြားေစရသည္ ဤသုိ႔ ျဖစ္ပြားေစတာကုိပင္ ဘာဝနာပဋိေဝဓ ေခၚသည္။ ၅။ ေလးသစၥာမွ တစ္ပါးမွ် မဂ္ကသိျမင္လွ်င္။ ၆။ ပဋိေဝဓ, ေလးကိစၥ, ၿပီးၾကအားလုံးပင္။ ၂။ သဠာယတန ဝဂၢသံယုတ္ အာသီဝိေသာပမသုတ္ တရားေတာ္ႀကီး ေဆာင္ပုဒ္ ေျ>ြမေလးေကာင္ကား၊ ေလးပါးဘုတ္ဓာတ္၊
သူသတ္ငါးျဖာ၊ ငါးခႏၶာႏွင့္၊
မိတ္ညာရန္ဘက္၊ တပ္စြဲခ်က္ေၾကာင့္၊
႐ြာပ်က္သုည၊ ေျခာက္ဒြါရသုိ႔၊
ေရာက္ကတဖုံ၊ ေျခာက္အာ႐ုံဟု၊
သုံးစုံဒျမ၊ ဝင္လာၾက၍၊
မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၁၇
ၾသဃေလးသြယ္၊ ျမစ္ပင္လယ္၏၊
ဤဝယ္ကမ္းစ၊ သကၠာယမွ၊
ေခမနိဗၺာန္၊ ဟုိကမ္းဌာန္သုိ႔၊
႐ွစ္တန္မဂၢင္၊ ေဖာင္ဖြဲ႕ဆင္၍၊
အတြင္ကူးယက္၊ အားထုတ္ခ်က္ျဖင့္၊
ဟုိဘက္အေရာက္၊ ကူးေျမာက္သူမွာ ရဟႏၲာတည္း၊
ေကာင္းစြာညႊန္ၾကား၊ ကယ္သူကား ဘုရားျမတ္ေပတည္း။
ခက္မာၾကမ္းတမ္းတာ ႏူးညံ့တာက ပထဝီဓာတ္၊ ယုိစီးဖြဲ႕စည္းတာက
အာေပါဓာတ္၊ ပူတာ ေႏြးတာ ေအးတာက ေတေဇာဓာတ္၊ ေထာက္ကန္
ေတာင့္တင္း လႈပ္႐ွားတာက ဝါေယာဓာတ္။
(၁)
ၾကမ္းတမ္းမာခက္၊ ေခ်ာညက္တမည္။
တည္ရာကိစၥ၊ သူကûပသည္။
ခံလင့္ေဆာင္ေရး၊ ေပါ့,ေလး ထင္သည္။
ပထဝီဓာတ္ သိမွတ္ ျမတ္ေယာဂီ။
(၂)
အေရတနည္း၊ ယုိစီးတမည္။
စုိထုိင္းဖြံ႕ထြား၊ တုိးပြားေစသည္။
ေစးကပ္ပူးတြဲ၊ လုံးခဲထင္သည္။
ေလးလ်က္က်သြား၊ Óဏ္အားထင္သည္၊
အာေပါဓာတ္သိမွတ္ ျမတ္ေယာဂီ။
(၃)
အပူအေႏြး၊ အေအးတမည္။
ပူေငြ႕ေပးလ်က္၊ ရင့္က်က္ေစသည္။
ႏူးညံ့ေပ်ာ့ေပ်ာင္း၊ ဆင့္ေလာင္းေပးသည္။
ေပါ့လ်က္ေပါ့လ်က္၊ ၾ<ြကတက္ထင္သည္။
ေတေဇာဓာတ္သိမွတ္ ျမတ္ေယာဂီ။
(၄)
ေထာက္ကန္ ေတာင့္တင္း ေလ်ာ့ျခင္းတမည္၊ (လကၡဏာ)
ယိမ္းယုိင္လႈပ္႐ွား ေ႐ြ႕သြားတတ္သည္၊
သူလုိရာဘက္ တြန္းလ်က္ ေဆာင္သည္၊ (ပစၥဳပ႒ာန္)
ဝါေယာဓာတ္ သိမွတ္ျမတ္ေယာဂီ။
ထင္လြဲ, သာယာ, စြဲလမ္းတာ, ႏွစ္ျဖာဥပါဒါန္။
ငါငါ့ဥစၥာ, စြဲႏုိင္တာ, ဥပါဒါနကၡန္။
႐ုပ္နာမ္အစု, ငါေကာင္ဟု, ထင္မႈမ႐ွိပါ။
႐ုပ္, ေဝ, သညာ, သခၤါရာ, ဝိညာဤငါးတန္။
မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၁၈
စကၡဳ ေသာတ ဃာန ဇိဝွာ၊ ကာယ, မေနာ မွတ္ေလာေျခာက္ဒြါ။
႐ူပ သဒၵ ဂႏၶ ရသ ေဖာ႒ဗၺ ဓမၼ အာ႐ုံပါ။
အဆင္းထင္ေၾကာင္း, ေကာင္းေကာင္း သူၾကည္။
အဆင္းဆီသုိ႔၊ ေဆာင္ပုိ႔ေပးသည္။
သူ႕ဌာနက၊ ျမင္ရေပသည္။
မ်က္စိ၌၊ သိထုိက္ ဤသုံးမည္။
အသံထင္ေၾကာင္း, ေကာင္းေကာင္း သူၾကည္။
အသံဆီသုိ႔၊ ေဆာင္ပုိ႔ေပးသည္။
နားကုိမွီûပ၊ ၾကားမႈျဖစ္သည္။
နား႐ုပ္၌၊ သိထုိက္ ဤသုံးမည္။
အေတြ႕ထင္ေၾကာင္း၊ ေကာင္းေကာင္း သူၾကည္။
အေတြ႕ဆီသုိ႔၊ ေဆာင္ပုိ႔ေပးသည္။
ကုိယ္႐ုပ္မွီûပ၊ ထိမႈျဖစ္သည္။
ကုိယ္႐ုပ္၌၊ သိထုိက္ ဤသုံးမည္။
ကာမ-ဘဝ, ဒိေ႒ာယ, ေမာဟ, အဝိဇၨာ။
ႏွစ္ျမႇဳပ္သတ္တယ္, ေရစီးႏွယ္, ေလးသြယ္ၾသဃပါ။
ထင္႐ွား႐ွိေန, ႐ုပ္နာမ္ေတြ မွတ္ေလသကၠာယာ။
မွန္စြာျမင္သိ, ႀကံမိမွန္ကန္၊
မွန္စြာေျပာ ûပ, ႐ွာမႈလမ္းမွန္။
မွန္စြာေၾကာင္းၾက, မွတ္ရမွန္ကန္၊
စူးစုိက္တပ္, ႐ွစ္ရပ္မဂ္လမ္းမွန္။
၃။ ဥပရိပဏၰာသ-ဥေဒၵသဝိဘဂၤသုတ္
မိန္႔ခြန္းေတာ္
စိတ္ဓာတ္ဝိညာဥ္, အျပင္မထြက္, အတြင္းဘက္လဲ ရပ္လ်က္ မတည္ စြဲမွီလြတ္ကင္း ဆာေလာင္႐ွင္းေအာင္ ႐ႈမွတ္
ေဆာင္ေသာ္ ေနာက္ေနာင္ျဖစ္ေရး အုိ ေသေဘးႏွင့္ ဝန္ေလးစြာလွ ဒုကၡခပင္း လုံးဝကင္းသည္-ဝိဘင္းဥေဒၵသ မိန္႔ခြန္းတည္း။
အက်ယ္ ေဝဘန္ခ်က္ဆုိင္ရာ
ေဆာင္ပုဒ္မ်ား
(က) ျမင္ၿပီးရာတြင္ လုိက္-ႀကံလွ်င္, အျပင္ထြက္သည္မည္။
ၾကား, နံ, စား, ထိ, သိၿပီးရာတြင္, လုိက္-ႀကံလွ်င္, အျပင္ထြက္သည္မည္။
ျမင္ဆဲမွာပင္, သိမွတ္လွ်င္, အျပင္မထြက္ၿပီး။
ၾကား, နံ, စား, ထိ, သိဆဲမွာပင္, မွတ္သိလွ်င္, အျပင္မထြက္ၿပီ။
စူးစုိက္သမႈ, ကပ္၍႐ႈ, စ်ာန္ဟု ေခၚေဝၚသည္။
သမထစ်ာန္, ဝိပသ္စ်ာန္, ၂-တန္ကြဲျပားသည္။
တည္ၿငိမ္႐ုံမွ်, ႐ႈေနက, သမထစ်ာန္ေခၚသည္။ (အာရမၼဏူပနိစၩာန္)။
လကၡဏာသုံးရပ္ ႐ႈသိမွတ္ ဝိပသ္စ်ာန္ေခၚသည္။ (လကၡဏူပနိစၩာန္)။
မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၁၉
၁။ ႀကံစည္စဥ္းစား, ႏွစ္သိမ့္ပြား, ေကာင္းစားခ်မ္းသာသည္။
၂။ ႐ႈရာရာတြင္ စူးစုိက္ဝင္, ငါးအင္ ပ-စ်ာန္မည္။
(သမၼသနအထိ အထူးထင္႐ွားသည္)
၃။ ခ်မ္းသာမႈႏွင့္ စူးစုိက္လင့္, သုံးဆင့္စ်ာန္ေခၚသည္။
(ဥဒယဗၺဘယအႏုပုိင္း၌ အထူးထင္႐ွားသည္)
၄။ ဥေပကၡာႏွင့္ စူးစုိက္လင့္, ၄-ဆင့္စ်ာန္ေခၚသည္။
(သခၤါ႐ုေပကၡာ၌ အထူးထင္႐ွားသည္)
(ခ) ႐ႈမွတ္ေကာင္းဆဲ, သာယာစြဲ, အထဲရပ္ေနသည္။
သာယာပယ္ျဖတ္, ေပၚတုိင္းမွတ္, မရပ္တုိးတက္သည္။
(ဂ) ႐ုပ္နာမ္ကုိပင္, ငါေကာင္ထင္, စြဲလွ်င္ဆာေလာင္သည္။
႐ုပ္နာမ္ေပၚဆဲ, ႐ႈမွတ္ခြဲ, မစြဲ မဆာၿပီ။
စ်ာန္။ စူးစုိက္သမႈ, ကပ္၍႐ႈ, စ်ာန္ဟုေခၚေဝၚသည္။
(စူးစူးစုိက္စုိက္ကပ္၍႐ႈတာ)
စ်ာန္ႏွစ္မ်ဳိး။ သမထစ်ာန္, ဝိပသ္စ်ာန္, ႏွစ္တန္ကြဲျပားသည္။
သမထစ်ာန္။ တည္ၿငိမ္႐ုံမွ်, ႐ႈသိမွတ္, သမထစ်ာန္ေခၚသည္။
ဝိပသ္စ်ာန္။ လကၡဏာသုံးရပ္ ႐ႈေနက, ဝိပသ္စ်ာန္ေခၚသည္။
ပထမစ်ာန္။ ဝိတက္, ဝိစာရ, ပီတိ, သုခ, ဧကဂၢတာ, ပထမစ်ာန္စု ငါးပါး။
ဒုတိယစ်ာန္။ ပီတိ, သုခ, ဧကဂၢတာ, ဒုတိယစ်ာန္စု သုံးပါး။
တတိယစ်ာန္။ သုခ, ဧကဂၢတာ, တတိယစ်ာန္စု ႏွစ္ပါး။
စတုတၴစ်ာန္။ ဥေပကၡာ, ဧကဂၢတာ, စတုတၴစ်ာန္စု ႏွစ္ပါး။
စ်ာန္အဂၤါစု
၁။ အာ႐ုံကုိ ႐ွာႀကံတာက ဝိတက္။
၂။ အာ႐ုံကုိ စဥ္းစားတာက ဝိစာရ။
၃။ အာ႐ုံ၌ ႏွစ္သက္ အားရတာက ပီတိ။
၄။ ဝမ္းသာလွ်က္ ေကာင္းေနတာက သုခ။
၅။ ဝမ္းမသာပဲၿငိမ္ၿငိမ္သက္သက္ ေကာင္းေနတာက ဥေပကၡာ။
၆။ အာ႐ုံ၌ စူးစူးစုိက္စုိက္ ကပ္သြားတာက ဧကဂၢတာ။
၄။ မဟာသတိပ႒ာနသုတ္
(ဝန္ခံခ်က္မိန္႔ခြန္းေတာ္)
သတိပ႒ာန္ ဓမၼစက္ကုိ ဝန္ခံခ်က္ႏွင့္ တုိ႔ျမတ္စြာ။
ေဟာမိန္႔ပုံမွာ---ထုိတရားကုိ ျဖစ္ပြားေစတဲ့႐ွင္လူမွာ။
အလြန္ၾကာလွ်င္ ၇-ႏွစ္နဲ႔ ရဟႏၲာအစစ္ ျဖစ္ႏုိင္ပါ။
စြဲမႈက်န္ေတာင္ နာဂါမ္ေလာက္ေတာ့ ဆုိက္ေရာက္မယ္တဲ့ ဧကန္ပါ။
ျမန္သူဆုိလွ်င္ ၇-ရက္နဲ႔ ထုိဖုိလ္မဂ္ကုိ ရႏုိင္ပါ။
ရဲရင့္ခုိင္မွာ, ဝန္ခံခ်က္ႏွင့္ ဓမၼစက္ကုိ ေဟာခဲ့ပါ။
နိဗၺာန္လုိသူ မယုံမွားနဲ႔ ျမတ္ဘုရားကုိ ယုံၾကည္ကာ။
သိတပ႒ာန္, ကုိယ္းသႏၲာန္, အျမန္ပြားေစရာ။
သုိ႔ပြားေစမွ, နိဗၺာန္ရ, မုခ်ၿငိမ္းေအးမွာ။
မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၂ဝ
၅။ သံယုတၱနိကာယ္
မာလုက်ပုတၱသုတ္တရားေတာ္
ေမးခြန္းေတာ္။ ။ဒါကုိ သင္ဘယ္လုိထင္သလဲ မာလုက်ပုတၱ စဥ္းစားၾကည့္စမ္း၊ မ်က္စိျဖင့္ျမင္ႏုိင္တဲ့ အၾကင္အဆင္းေတြကုိ
သင္ဟာ ေ႐ွးကလဲ မျမင္ရေသးဘူး ယခုလဲျမင္ေနတာမဟုတ္ဘူး ေနာင္လဲဒါမ်ဳိးကုိ ျမင္ရလိမ့္မယ္လုိ႔ေတာင္ မစဥ္းစားမိေသး
ဘူးဆုိပါေတာ့ အဲဒီလုိအဆင္းေတြကုိ တပ္မက္ခ်စ္ခင္ လုိျခင္မႈမ်ား သင့္မွာျဖစ္ႏုိင္ပါမည္လား။
ေျဖ။ ။မျဖစ္ႏုိင္ပါဘုရား။
(အသံ, အနံ႔, အရသာ, အေတြ႕, သေဘာအာ႐ုံတုိ႔၌လဲ-ေမးပုံ ေျဖပုံမွာ နည္းတူပင္)။
၁။ မျမင္ရရာ, ကိေလသာ, သူ႕ဟာသူ ၿငိမ္းသည္။
၂။ ျမင္ရရာမွာ, ကိေလသာ, ကိန္းကာျဖစ္ႏုိင္သည္။
၃။ ျမင္တုိင္းမွတ္႐ႈ ကိေလစု ကိန္းမႈပယ္သင့္သည္။
၄။ ေမးခြန္းျဖင့္ပင္ လုပ္ငန္းစဥ္ ေပၚလြင္ေစခဲ့သည္။
သုတ္ရင္း၏-ဘာသာျပန္
(က) အုိ-မာလုက်ပုတၱ (လုံးဝမသိရတဲ့ အာ႐ုံမွာ ကိေလသာ မျဖစ္ႏုိင္တာလုိပင္, ထင္႐ွားသိရတဲ့ အာ႐ုံေတြမွာလဲ
ကိေလသာမျဖစ္ႏုိင္ေအာင္ အားထုတ္ဖုိ႔လုိသည္၊ ဒါေၾကာင့္) သင့္မွာ ျမင္ရ, ၾကားရ, ေရာက္ရ, သိရတဲ့ ဒီအာ႐ုံေတြထဲကလဲ
ျမင္ရာ မွာ-ျမင္႐ုံမွ်သာ ျဖစ္ရမည္၊ ၾကားရာမွာ ၾကား႐ုံမွ်သာ ျဖစ္ရမည္၊ နံ, စား, ထိ, လ်က္ ေရာက္ရာမွာ ေရာက္႐ုံမွ်သာ
ျဖစ္ရမည္၊ သိရာမွာ သိ႐ုံမွ်သာ ျဖစ္ရမည္။
(ခ) ဒီအတုိင္းျဖစ္လွ်င္ သင္ဟာ ထင္႐ွားသိရတဲ့။ အဲဒီအာ႐ုံေတြႏွင့္ သာယာမုန္းထား သိမွားတဲ့အလုိအားျဖင့္
မစပ္ဆုိင္ေတာ့ၿပီ။
(ဂ) မစပ္ဆုိင္လွ်င္ သင္ဟာ အဲဒီအာ႐ုံေတြထဲမွာ စြဲ၍ မတည္ေတာ့ၿပီ။
(ဃ) စြဲ၍ မတည္လွ်င္ ဒီေလာကထဲမွာလဲ သင္မ႐ွိေတာ့ၿပီ၊ ဟုိေလာကထဲမွာလဲ သင္မ႐ွိေတာ့ၿပီ တစ္ျခားမွာလဲ၊ဒီလုိ
စြဲလမ္းတဲ့ သင္မ႐ွိတာသည္ပင္လွ်င္ ဆင္းရဲဆုံးရာ နိဗၺာန္ေပတည္း။
အေညဝါဒအလို။ (ဃ) စြဲ၍မတည္လွ်င္ ဒြါရေျခာက္ပါးဆုိတဲ့ ဒီအတြင္းဘက္မွာလဲ သင္မ႐ွိေတာ့ၿပီ၊ အာ႐ုံ ၆-ပါးဆုိ
တဲ့ ဟိုအျပင္ဘက္မွာလဲ သင္မ႐ွိေတာ့ၿပီ စိတ္ေစတသိက္ဆုိတဲ့ သိမူထဲမွာလဲ။ သင္မ႐ွိေတာ့ၿပီ၊ ဒီလုိ သင္မ႐ွိတာ သင္ခ်ဳပ္
ေပ်ာက္သြားတာသည္ပင္လွ်င္ ဆင္းရဲဆုံးရာ နိဗၺာန္ေပတည္း။
နိဗၺာန္ႏွင့္ ေဝးပုံ
အဆင္းျမင္လွ်င္, ခ်စ္ဖြယ္ထင္, ထုိတြင္ေမ့ေလသည္။
သာယာတပ္စြဲ, ခံစားၿမဲ, စိတ္ထဲ သိမ္းလ်က္တည္။
အဆင္းဆုိင္ရာ၊ ေစဒနာ, မ်ားစြာ မွားေတာ့သည္။
ေလာဘစည္ကား ေဒါသပြား, ဗ်ာမ်ားစိတ္ပန္းသည္။
ဤနည္းျဖင့္ပဲ, မေျပာင္းလဲ, ဆင္းရဲ႐ွာသူမည္။
ဆင္းရဲကုိသာ ႐ႈသူမွာ, ေဝးစြာနိဗၺာန္ျပည္။
မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၂၁
နိဗၺာန္ႏွင့္ နီးပုံ
အဆင္းျမင္က အမွတ္ရ ရာဂကင္းေတာ့သည္။
မတပ္မက္ပဲ, ခံစားၿမဲ, စိတ္ထဲမသိမ္းၿပီ။
မွတ္သိလ်က္ပင္ ျမင္လဲျမင္, ထုိျပင္ခံစားသည္။
သုိ႔ပါေသာ္လဲ ဝဋ္ဆင္းရဲ, ကုန္ၿမဲကုန္ခန္းသည္။
ဤနည္းျဖင့္သာ ေယာဂီမွာ မွတ္ခါက်င့္ရသည္။
ျမင္တုိင္း႐ႈမွတ္ ဆင္းရဲသတ္, နီးကပ္နိဗၺာန္ျပည္။
၇။ မစၩိမနိကာယ္ ဝမၼိကသုတ္ တရားေတာ္ႀကီး
ေဆာင္ပုဒ္မ်ား
မီးခုိးညဥ့္ခါ, ေန႔မွာမီးပ်ဳိ႕, ေတာင္ပုိ႔ျမင္လတ္, ဆရာျမတ္က, တပည့္လွအား, ေပါက္တူးသြားျဖင့္, ခြဲျခားေစရာ,
ေပၚလာမင္းတုတ္, ဖားûပတ္ေတြ႕ရ, လမ္းႏွစ္ခြမွာ, ဆပ္ျပာေရစစ္, လိပ္ညစ္တစ္လီ, ဓားစဥ္းတီးႏွင့္, ေတြ႕ၿပီအသား,နတ္နဂါး,
ဆယ့္ငါးဝွက္စာအစဥ္တည္း။
အေျဖေဆာင္ပုဒ္မ်ား
၁။ ေတာင္ပုိ႔ဆုိတာ ဘယ္ဟာလဲ၊
ဤ႐ုပ္ကုိယ္ႀကီးပဲ။
၂။ မီးခုိးဆုိတာ ဘယ္ဟာလဲ၊
ညမွာႀကံေတြးေနတာပဲ။
၃။ မီးလွ်ံဆုိတာ ဘယ္ဟာလဲ၊
ေန႔ခင္းက်ေတာ့ ûပတာပဲ။
၄။ ဆရာဆုိတာ ဘယ္သူလဲ၊
ငါတုိ႔ ျမတ္စြာဘုရားပဲ။
၅။ တပည့္ဆုိတာ ဘယ္သူလဲ၊
႐ႈမွတ္ေနတဲ့ ေယာဂီပဲ။
၆။ ေပါက္တူးဆုိတာ ဘယ္ဟာလဲ၊
မွတ္သိေနတဲ့ ပညာပဲ။
၇။ တူးတယ္ဆုိတာ ဘယ္ဟာလဲ၊
ေၾကာင့္ၾကစုိက္တဲ့ လုံးလပဲ။
၈။ မင္းတုတ္ဆုိတာ ဘယ္ဟာလဲ၊
႐ႈမွတ္နည္းကုိ မသိတာပဲ။
၉။ ဖားûပတ္ဆုိတာ ဘယ္ဟာလဲ၊
စိတ္ဆုိးတတ္တဲ့ ေဒါသပဲ။
၁ဝ။ လမ္းခြဆုိတာ ဘယ္ဟာလဲ၊
ေဝဖန္စဥ္းစား ယုံမွားပဲ။
၁၁။ ေရစစ္ဆုိတာ ဘယ္ဟာလဲ၊
နီဝရဏငါးပါး တရားပဲ။
၁၂။ လိပ္ညစ္ဆုိတာ ဘယ္ဟာလဲ၊
ခႏၶာငါးပါး တရားပဲ။
၁၃။ စဥ္းတီးဆုိတာ ဘယ္ဟာလဲ၊
ငါးပါးအာ႐ုံ ကာမဂုဏ္ပဲ။
မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၂၂
၁၄။ သားတစ္ဆုိတာ ဘယ္ဟာလဲ၊
ႏွစ္သက္တပ္စြဲ ရာဂပဲ။
၁၅။ နဂါးဆုိတာ ဘယ္ဟာလဲ၊
အာသေဝါကင္းကြာ ရဟႏၲာပဲ။
၇။ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္တရားေတာ္ေဆာင္ပုဒ္
အမွန္မသြား, အမွားျမင္ကာ, အဝိဇၨာေၾကာင့္, ခ်မ္းသာလိမ့္ႏုိး, ရည္ေမွ်ာ္ကုိးလ်က္, သုံးမ်ဳိးမႈကံ, ûပစီမံ၍, ဝိညာဏ္
တြယ္စပ္, နာမ္႐ုပ္ကပ္လ်က္, ေျခာက္ရပ္ အာယတန, ဖႆ ေျခာက္ျဖာ, ေဝဒနာေၾကာင့္, တဏွာေျခာက္တန္, ဥပါဒါန္ႏွင့္,
ျဖစ္ရန္အေၾကာင္း, ကံဆင့္ေလာင္း၍, ဆုိးေကာင္းဘဝ, ျဖစ္ရျပန္ရာ, အုိကာေသေရး, ပူအေဆြးႏွင့္, ငုိေၾ<ြကးကုိယ္ႏြမ္း, စိတ္
မခ်မ္းမွ်, ပူပန္ရသည္၊ လုံးဝ ဆင္းရဲစုသာတည္း။
အတိတ္အေၾကာင္းေၾကာင့္ ပစၥဳပၸန္အက်ဳိးေပၚပုံ
အမွန္မသြား, အမွားသိျမင္၊
အဝိဇၨာဖုံး, ေကာင္းလုံးမွတ္ထင္၊
စိတ္, ကုိယ္, ႏွဳတ္မႈ, ႀကံûပေျပာလ်င္၊
ဝိညာဏ္စပ္, ေနာက္ထပ္သေႏၶ႐ွင္။
ပစၥဳပၸန္အက်ဳိးငါးပါးေပၚလာပုံ
ဝိညာဏ္မ်ဳိးေစ့, စ၍ျဖစ္လွ်င္၊
နာမ္ႏွင့္႐ုပ္လဲ, ပူးတြဲပါဝင္၊
အာယတန, ဖႆေပၚထင္၊
ေကာင္းဆုိးမ်ား, ခံစားမိ႐ုိးပင္။
ပစၥဳပၸန္အက်ဳိးမွ အေၾကာင္းအသစ္ေပၚ၍
ထုိအေၾကာင္းေၾကာင့္ အနာဂါတ္အက်ဳိးေပၚပုံ။
ခံစားသည့္တြက္, တပ္မက္ခင္မင္၊
မည္သုိ႔ûပျငား, ေကာင္းစားမည္ထင္၊
ဝင္စားစြဲလမ္း, ေရာ္ရမ္းûပလွ်င္၊
ေနာင္ဘဝ, ျဖစ္ရဇာတိပင္။
အနာဂါတ္အက်ဳိးငါးပါးေပၚလာပုံ။
ဘဝဇာတိ, သူ႐ွိျပန္လွ်င္၊
အုိေသ ပူေဆြး, ငုိေၾ<ြကးထုိ႔ျပင္၊
ကုိယ္စိတ္ဆင္းရဲ, ထန္သဲပူပင္၊
သုိ႔ျဖစ္ရ, လုံးဝ ဆင္းရဲပင္။
၈။ ဝိပႆနာ႐ႈနည္း မူေသစည္း
ေမး။ ။ဝိပႆနာ, Óဏ္ဆုိတာ, ဘယ္ဟာ႐ႈ၍ျဖစ္သနည္း။
ေျဖ။ ။ၿမဲတယ္, ခ်မ္းသာ, ငါစြဲရာ, ခႏၶာ ႐ႈရၿမဲ။
ေမး။ ။ဘယ္အက်ဳိးငွါ, ဘယ္အခုိက္မွာ, ခႏၶာ ႐ႈသလဲ။
ေျဖ။ ။မစြဲဖုိ႔ရာ, ျဖစ္ဆဲမွာ, မွန္စြာ ႐ႈရၿမဲ။
မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၂၃
အက်ဳိး။ ။ေပၚခုိက္မ႐ႈ, ႐ုပ္နာမ္စု, စြဲမႈဝင္ေရာက္သည္။
ေပၚတုိင္းမွတ္႐ႈ, ႐ုပ္နာမ္စု, စြဲမႈကင္းေပ်ာက္သည္။
စြဲမႈကင္းလွ်င္, နိဗၺာန္ခြင္, ေျပးဝင္ဆုိက္ေရာက္သည္။
ဝိပႆနာ႐ႈနည္း မူေသစည္း, သိမ္းဆည္းထားရမည္။
၉။ ဝိပႆနာ အေျခခံတရားေတာ္ ေဆာင္ပုဒ္
၁။ ဝိပႆနာ, Óဏ္ဆုိတာ, ဘယ္ဟာ႐ႈ၍ျဖစ္သနည္း။
၂။ စြဲလမ္းႏုိင္ရာ ငါးခႏၶာ, မွန္စြာ႐ႈ၍ျဖစ္သတည္း။
၃။ ဘယ္အက်ဳိးငွာ, ထုိခႏၶာ, ဘယ္ဟာ႐ႈရပါသနည္း၊
၄။ မစြဲဘုိ႔ရာ, ျဖစ္ဆဲမွာ, မွန္စြာ႐ႈရပါသတည္း။
၅။ ျဖစ္ခုိက္မ႐ႈ, ႐ုပ္နာမ္စု, စြဲမႈဝင္ေရာက္သည္။
၆။ ၿမဲတယ္ ေကာင္းတယ္, ငါေကာင္ႏွယ္, တကယ္ထင္တတ္သည္။
၇။ ျဖစ္တုိင္းမွတ္႐ႈ, ႐ုပ္နာမ္စု, စြဲမႈကင္းေပ်ာက္သည္။
၈။ မၿမဲဆင္းရဲ, သေဘာပဲ, Óဏ္ထင္႐ွင္းေတာ့သည္။
၉။ စြဲမႈကင္းေပ်ာက္, မဂ္လမ္းေပါက္, ဆုိက္ေရာက္ နိဗၺာန္ျပည္။
၁ဝ။ ဝိပႆနာ႐ႈနည္း, မူေသစည္း, သိမ္းဆည္းထားရမည္။
၁ဝ။ သမၸဇဥ္ေခၚတဲ့ အသိÓဏ္တရား ၄-ပါး
၁။ သာတၴကသမၹဇဥ္။ ။က်ဳိး႐ွိသလား, မ႐ွိလား စဥ္းစားတာက သာတၴက။
၂။ သပၸာယသမၹဇဥ္။ ။သင့္ေတာ္ရဲ႕လား, မေတာ္လား, စဥ္းစားတာက သပၸါယ။
၃။ ေဂါစရသမၹဇဥ္။ ။႐ုပ္ဓာတ္, နာမ္ဓာတ္, စဥ္မျပတ္ ႐ႈမွတ္တာက ေဂါစရ။
၄။ အသေမၼာဟသမၹဇဥ္။ ။မၿမဲဆင္းရဲ, ႐ုပ္နာမ္ပဲ အသိကြဲတာက အသေမၼာဟ။
၁၁။ စိတၱာႏုပႆနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား
ႏွိမ္ႏုိင္ခဲစြ, လွ်င္ျမန္လွ၍, သူက်လုိရာ, က်တတ္ပါသည္, ဝိညာဏသြမ္း, စိတ္သရမ္းကုိ, ေစာင့္ဖမ္း႐ႈေရး, ဆုံးမေပး
၍, ယဥ္ေက်းလိမၼာ, သူျဖစ္လာလွ်င္, ခ်မ္းသာေဆာင္ေပးတတ္သတည္း။
ဒုႏၷိဂၢဟႆ လဟုေနာ, ယတၴ ကာမနိပါတိေနာ။
စိတၱႆ ဒမေထာ သာဓု, စိတၱံ ဒႏၲံ သုခါဝဟံ။
၁၂။ အဂုၤတၱရပါဠိေတာ္လာ

ေက်းဇူးေတာ္႐ွင္မဟာစည္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး ၏ ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား

အရိယာဝါသသုတ္ တရားေတာ္
၁။ ငါးအင္ပယ္ေလ, ဂုဏ္ေျခာက္ေထြ, စုံေစေစာင့္တစ္ပါး။
၂။ ေလးရပ္မွီကာ, ပယ္႐ွင္းရာ, သစၥာ သီးသန္႔မ်ား။
၃။ ႐ွာမွီးကင္းစင္, ႀကံၾကည္လင္, ထြက္ဝင္ၿငိမ္းေစသား
၄။ စိတ္ေကာင္းစြာလြတ္, ပညာလြတ္, မခြၽတ္ ဂုဏ္ဆယ္ပါး။
၅။ အရိယဝါသ, ေဟာေဖၚျပ, ဗုဒၶျမတ္ဘုရား။
အေစာင့္တစ္ပါး
ျဖစ္တုိင္းမွတ္႐ႈ, သတိûပ, ေစာင့္မႈအစဥ္ထား။
မွီရာေလးပါး
မွီဝဲ သည္းခံ, ေ႐ွာင္ပယ္လွန္, ေလးတန္မွီရာမ်ား။
မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၂၄
ပယ္ရန္ အဂၤါငါးပါး
၁။ ႏွစ္သက္လုိခ်င္, ေၾ<ြကးၿမီတင္, အလ်င္ပယ္ေဖ်ာက္ေလ။ ၂။ စိတ္ပ်က္ စိတ္ဆုိး, ေရာဂါမ်ဳိး, ႏွိမ္ခ်ဳိးပယ္ေဖ်ာက္ေလ။ ၃။ ထုိင္မွဳိင္း ပ်င္းရိ, ခ်ဳပ္ေႏွာင္မိ, မွတ္သိ ပယ္ေဖ်ာက္ေလ။ ၄။ ပ်ံ႕လြင့္ပူပန္, သူ႕ကြၽန္ခံ, အျမန္ပယ္ေဖ်ာက္ေလ။ ၅။ ယုံမွားဒြိဟ, လမ္းႏွစ္ခြ, ေတြ႕ကပယ္ေဖ်ာက္ေလ။ ဝါေယာဓာတ္၏ လကၡဏ, ရသ, ပစၥဳပ႒ာန္ ေထာက္ကန္ေတာင့္တင္း, ေလ်ာ့ျခင္းတမည္၊ (လကၡဏ) ယိမ္းယုိင္လွဳပ္႐ွား, ေ႐ြ႕သြားတတ္သည္၊ (ရသ) သူလုိရာဘက္, တြန္းလ်က္ေဆာင္သည္၊ (ပစၥဳပ႒ာန္) ဝါေယာဓာတ္, သိမွတ္ျမတ္ေယာဂီ။ ဒုကၡေဝဒနာ၏ လကၡဏ, ရသ, ပစၥဳပ႒ာန္ အေတြ႕ဆုိးမ်ား, ခံစားတတ္သည္၊ (လကၡဏ) စိတ္အားကုန္ခမ္း ညႇဳိးႏြမ္းေစသည္၊ (ရသ) ကုိယ္ထဲႏွိပ္စက္, ခံခက္ထင္သည္၊ (ပစၥဳပ႒ာန္) ကုိယ္ဆင္းရဲ, သိၿမဲျမတ္ေယာဂီ။ စိတ္၏လကၡဏ, ရသ, ပစၥဳပ႒ာန္ အာ႐ုံသိေသာ, သေဘာ႐ွိသည္၊ (လကၡဏ) ေခါင္းေဆာင္အလား, ေ႐ွ႕သြားတတ္သည္၊ (ရသ) ေ႐ွးစိတ္ႏွင့္စပ္, အထပ္အထပ္ျဖစ္သည္၊ (ပစၥဳပ႒ာန္) စိတ္တရား, မွတ္သားျမတ္ေယာဂီ။ အနိစၥာႏုပႆနာ ၁။ အနိစၥကုိ သိရမည္, အနိစၥလကၡဏာကုိ သိရမည္, အနိစၥာႏုပႆနာကုိ သိရမည္။ ၂။ ျဖစ္ပ်က္သမွ် ႐ုပ္နာမ္ခႏၶာက အနိစၥတရား။ ၃။ ျဖစ္ေပၚၿပီးေနာက္ ကြယ္ေပ်ာက္သြားတာက အနိစၥ လကၡဏာ။ ၄။ ႐ႈမွတ္ဆဲမွာ ကြယ္ေပ်ာက္သြားတာကုိ ေတြ႕ရ၍ မၿမဲဟု သိတာက အနိစၥာႏုပႆနာÓဏ္။ ဝိပႆနာ၏အက်ဳိးတရား အနိစၥျမင္လွ်င္, ဒုကၡထင္သည္။ ဒုကၡထင္ေတာ့, အနတၱျမင္သည္။ အနတၱျမင္, နိဗၺာန္ခြင္, ေျပးဝင္ဆုိက္ေရာက္သည္။ နိဗၺာန္ျမင္က, အပါယ္မွ မုခ်လြတ္ေျမာက္သည္။ ဂုဏ္ေျခာက္ေထြအရ ဆဠဂၤုေပကၡာ ၆-ပါး ၁။ အဆင္းျမင္ရာ, ႐ႈမွတ္ကာ, မွန္စြာသိပါေစ။ ဝမ္းသာမဖက္, စိတ္မပ်က္, ႐ႈလ်က္ လ်စ္လ်ဴေန။ ရဟႏၲာအသြင္, ေယာဂီ႐ွင္, ႐ႈလွ်င္ျဖစ္ႏုိင္ေပ။ မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၂၅ ၂။ အသံၾကားရာ, ႐ႈမွတ္ကာ, မွန္စြာသိပါေစ။ ၃။ အနံ႔နံရာ, ႐ႈမွတ္ကာ, မွန္စြာသိပါေစ။ ၄။ အရသာသိရာ, ႐ႈမွတ္ကာ, မွန္စြာသိပါေစ။ ၅။ အေတြ႕ထိရာ, ႐ႈမွတ္ကာ, မွန္စြာသိပါေစ။ ၆။ သေဘာသိရာ, ႐ႈမွတ္ကာ, မွန္စြာသိပါေစ။ သီးသန္႔သစၥာမ်ား ၁။ ေလာက အၿမဲတည္ေနသည္ဟု ယူဆျခင္း။ ၂။ ေလာက ျပတ္စဲသည္ဟု ယူဆျခင္း။ ၃။ ေလာက အဆုံးအပုိင္းအျခား႐ွိသည္ဟု ယူဆျခင္း။ ၄။ ေလာက အဆုံးအပုိင္းအျခားမ႐ွိဟု ယူဆျခင္း။ ၅။ အသက္ႏွင့္ကုိယ္ အတူတူဟု ယူဆျခင္း။ ၆။ အသက္တစ္ျခား ကုိယ္တစ္ျခားဟု ယူဆျခင္း။ ၇။ ေသၿပီးေနာက္ သတၱဝါ ႐ွိၿမဲ႐ွိသည္ဟု ယူဆျခင္း။ ၈။ ေသၿပီးေနာက္ သတၱဝါ မ႐ွိေတာ့ဟု ယူဆျခင္း။ ၉။ ေသၿပီးေနာက္ သတၱဝါ ႐ွိသည္လဲမဟုတ္, မ႐ွိသည္လဲမဟုတ္ဟု ယူဆျခင္း။ မဓုပိ႑ိကသုတ္ တရားေတာ္ေဆာင္ပုဒ္ မက္ေမာေထာင္လႊား, အျမင္မွားလွ်က္, ခ်ဲ႕ပြားတတ္စြာ, ပပဥၥာဟု, သညာသုံးမ်ဳိး, တရားဆုိးတုိ႔, လႊမ္းမုိးတတ္ရာ, ေျခာက္ဌာနာဝယ္, မွန္စြာ႐ႈလ်က္, သိျမင္ခ်က္ေၾကာင့္, ႏွစ္သက္ခင္တြယ္, ခ်ီးမြမ္းဘြယ္တုိ႔, ေပ်ာက္ကြယ္ကင္း႐ွင္း, မ႐ွိျခင္း ပင္, မူရင္းျမစ္မ, ႏုသယႏွင့္, ပါပအားလုံး, ခ်ဳပ္ျပတ္သုံးသည့္, နယ္ဆုံးကန္႔သတ္, မိန္႔ေတာ္မွတ္သည္, သုတ္ျမတ္ မဓုပိ႑ိ တည္း။ စကၡဳ႐ူပ, တကြဆုံလွ်င္, ျမင္ကာေတြ႕သြား, ခံစားမႈထင္, ၿမဲစြာမွတ္သား, ႀကံမွားေလလွ်င္, ပပဥၥ မုခ်ခ်ဲ႕႐ုိးပင္။ စကၡဳ႐ူပ, ဆုံကျမင္စဥ္, ေတြ႕လွ်က္ခံစား, ပုိင္းျခား သိလွ်င္, ၿမဲစြာမွတ္သား, ႀကံမွားကင္းစင္, ပပဥၥ, လုံးဝ ခ်ဳပ္႐ုိးပင္။ ၁၆။ ဘဝတန္ဖုိးတရားေတာ္ (၁၆-၉-၅၄ ေန႔ ေယာဂီေထာက္ပံ့ေရးအဖြဲ႕ခြဲ ၂-ႏွစ္ေျမာက္ အစည္းအေဝးတြင္ မဟာစည္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး ေဟာၾကားေတာ္မူသည္။) ျဖစ္ပ်က္ႏွစ္ျဖာ, မျမင္ပါပဲ, တစ္ရာအသက္, ႐ွည္သည္ထက္လည္း, ျဖစ္ပ်က္ေနဟန္, ႐ုပ္ႏွင့္နာမ္ကုိ,အမွန္ျမင္လ်က္, Óဏ္စဥ္တက္၍, တစ္ရက္တာမွ်, သက္႐ွည္ရေသာ္, ေလာက လူ႕႐ြာ, ေကာင္းျမတ္သာသည္ ျမတ္စြာဗုဒၶ မိန္႔ခြန္းတည္း။ ဓမၼပဒပါဠိေတာ္ ေယာစ ဝႆသတံ ဇီေဝ၊ အပႆံ ဥဒယဗၺယံ။ ဧကာဟံ ဇီဝိတံ ေသေယ်ာ၊ ပႆေတာ ဥဒယဗၺယံ။ ေယာစ၊ အၾကင္သူသည္ကား။ ဥဒယဗၺယံ၊ အျဖစ္အပ်က္ကုိ၊ အပႆံ၊ မျမင္ပါပဲ၊ ဝႆသတံ၊ အႏွစ္တစ္ရာ တစ္သက္တာပတ္လုံး၊ ဇီေဝ၊ ပကတိအတုိင္းသာ အသက္႐ွင္လ်က္ေနရ၏၊ တႆ၊ ထုိသူ၏၊ တေတာ-ထုိအႏွစ္တစ္ရာပတ္ လုံး အသက္႐ွင္ရသည္ထက္၊ ဥဒယဗၺယံ၊ အျဖစ္အပ်က္ကုိ၊ ပႆေတာ၊ ျမင္ေသာသူ၏၊ ဧကာဟံဇီဝိတံ၊ တစ္ေန႔တစ္ရက္မွ် အသက္႐ွင္ရျခင္းသည္၊ ေသေယ်ာ-သာ၍ေကာင္းျမတ္ေပ၏။ မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၂၆ ၁၇-မစၩိမနိကာယ္မူလပဏၰာသ စူဠတဏွာသခၤယသုတ္ တရားေတာ္ေဆာင္ပုဒ္ ၁။ လုံးစုံဓမၼ၊ အနိစၥ၊ ဒုကၡအနတၱာ၊ ဣဓဘိကၡဳေနာ သုတံ ၂။ ဤ၍, ဤမွ်၊ ၾကားဘူးက၊ သုတလုံေလာက္ပါ။ ေဟာတိ ''သေဗၺဓမၼာ နာလံ အဘိနိေဝသာယာ''တိ။ ၃။ Óဏ္ျဖင့္ေ႐ွ႕႐ႈ၊ ႐ုပ္နာမ္စု၊ မွတ္ûပသိေလရာ။ ေသာ သဗၺံ ဓမၼံ အဘိဇာနာတိ။ ၄။ မၿမဲဆင္းရဲ၊ သေဘာပဲ၊ သိၿမဲပုိင္းျခားကာ။ သဗၺံ ဓမၼံ ပရိဇါနာတိ။ ၅။ ေကာင္းဆုိးလတ္စု၊ ခံစားမႈ၊ မွတ္႐ႈအနိစၥာ။ တာသု ေဝဒနာသု အနိစၥာႏုပႆီ။ ၆။ ပ်က္ျပယ္သြားမႈ၊ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းမႈ၊ မွတ္႐ႈေနျပန္ရာ။ ဝိရာဂါႏုပႆီ နိေရာဓါႏုပႆီ။ ၇။ စြန္႔လြတ္တစ္ဖန္၊ စြန္႔လြတ္ျပန္၊ ထပ္မံ႐ႈမွတ္ရာ။ ပဋိနိႆဂၢါႏုပႆီဝိဟရတိ။ ၈။ သုိ႔႐ႈသူဟာ ေလာကမွာ၊ စြဲဆာကင္းေလသည္။ န ဥပါဒီယတိ၊ န ပရိတႆတိ။ ၉။ ဆာေလာင္ကင္းက ကုိယ္တုိင္မွ် လုံးဝၿငိမ္းေအးသည္။ ပစၥတၱေညဝ ပရိနိဗၺာယတိ။ ၁ဝ။ ဤမွ်ျဖင့္ပင္ တဏွာစင္၊ က်င့္စင္ၿပီးဆုံးသည္၊ ဧတၱဝတာ ေခါ တဏွာ သခၤယ ဝိမုေတၱာ ေဟာတိ ၁၁။ စူလတဏွာ၊ သခၤယာ ျမတ္စြာေဟာမိန္႔သည္။ အနိစၥႏၲနိေ႒ာ ေသေ႒ာေဒဝ မႏုႆာနံ။ ခက္ဆစ္မွတ္ဖြယ္ ၅။ (က) ျဖစ္ပ်က္သမွ် ႐ုပ္နာမ္ခႏၶာက၊ အနိစၥ။ (ခ) ေပၚလာၿပီးေနာက္ ကြယ္ေပ်ာက္တာက၊ အနိစၥလကၡဏာ။ (ဂ) ႐ႈမွတ္ဆဲမွာ၊ ကြယ္ေပ်ာက္သြားတာကုိ ေတြ႕ရ၍ မၿမဲဟု သိတာက၊ အနိစၥာႏုပႆနာ။ (ဃ) မွတ္တုိင္း မွတ္တုိင္း၊ မၿမဲဟု သိသူသည္ အနိစၥႏုပႆီမည္၏။ ၆။ (က) အာ႐ုံႏွင့္ မွတ္စိတ္၊ ပ်က္ျပယ္သြားတာက၊ ခယဝိရာဂ။ (ခ) အလုံးစုံေသာ သခၤါရ၊ လုံးဝမေပၚလာပဲ ကင္းတာက၊ အစၥႏၲဝိရာဂ။ (ဂ) ဤဝိရာဂ -၂-မ်ဳိးကုိ၊ မွတ္လ်က္ ေရာက္လ်က္ေတြ႕ျမင္တာက၊ ဝိရာဂႏုပႆနာ။ (ဃ) အာ႐ုံႏွင့္ မွတ္စိတ္၊ ခ်ဳပ္ဆုံးသြားတာက၊ ခယနိေရာဓ။ (င) အလုံးစုံေသာ သခၤါရ၊ လုံးဝမေပၚလာပဲ ၿငိမ္းတာက၊ အစၥႏၲနိေရာဓ။ (စ) ဤနိေရာဓ -၂-မ်ဳိးကုိ၊ မွတ္လ်က္ ေရာက္လ်က္ေတြ႕ျမင္တာက၊ နိေရာဓႏုပႆနာ။ ၇။ (က) မ႐ႈမိတဲ့အာ႐ုံ၌ ျဖစ္ႏုိင္သည့္ ကိေလသာခႏၶာေတြကုိ စြန္႔လႊတ္ေသာ ႐ႈမွတ္မႈက၊ ပရိစၥာဂ- ပဋိနိႆဂၢ။ (ခ) နိဗၺာန္အာ႐ုံထဲကုိ ေျပးဝင္သြားသလုိ ျဖစ္ေသာမဂ္က၊ ပကၡႏၵနပဋိနိႆဂၢ။ (ဂ) ဤပဋိနိႆဂၢ -၂-ပါးကုိပင္၊ ပဋိနိႆဂၢါႏုပႆနာေခၚသည္။ မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၂၇ ၁၉။ ႏွစ္ပတ္လည္ပူေဇာ္ကန္ေတာ့ပြဲတြင္ မဟာစည္ဆရာေတာ္ ေဟာၾကားေတာ္မူေသာ ဘုရား႐ွင္တုိ႔၏ ၾသဝါဒပါတိေမာက္ တရားေတာ္ ၁။ ခႏၲီ ပရမံ တေပါ တိတိကၡာ၊ နိဗၺာနံ ပရမံ ဝဒႏၲိ ဗုဒၶါ။ န ဟိ ပဗၺဇိေတာ ပ႐ူပဃာတီ။ န သမေဏာ ေဟာတိ ပရံ ဝိေဟဌယေႏၲာ။ သည္းခံ က်င့္သုံး, အျမတ္ဆုံးေပ၊ နိဗၺာန္ျမတ္လွ, ဗုဒၶမိန္႔ေပ။ ရဟန္းမွန္လ်င္, မညႇင္းတတ္ေပ၊ ညႇင္းဆဲက, သမဏ မဟုတ္ေပ။ ၂။ သဗၺပါပႆ အကရဏံ၊ ကုသလႆူပသမၸဒါ။ သစိတၱ ပရိေယာဒါပနံ၊ ဧတံ ဗုဒၶါန သာသနံ။ မေကာင္းမႈမ်ား, ေ႐ွာင္႐ွားပယ္ေလ၊ ေကာင္းမႈတရား, ျဖစ္ပြားစုံေစ၊ မိမိစိတ္ဓာတ္, ဆြတ္ဆြတ္ျဖဴေစ၊ ဤသုံးပါး, ဘုရားဆုံးမေပ။ ၃။ အႏုပဝါေဒါ အႏုပဃာေတာ၊ ပါတိေမာေကၡစ သံဝေရာ။ မတၱၫူတာစ ဘတၱသၼႎ။ ပႏၲဥၥသယနာသနံ။ အဓိစိေတၱစ အာေယာေဂါ၊ ဧတံ ဗုဒၶါန သာသနံ။ သူကုိစြပ္စြဲ, ညႇင္းဆဲကင္းေစ၊ ကုိယ္က်င့္သီလ, လုံးဝလုံေစ။ အစာ၌လဲ, သိၿမဲတုိင္း႐ွည္၊ လူသူဆိတ္ေတာင္း, ေတာေက်ာင္းမွာေန။ စိတ္ျမတ္လုပ္ငန္း, êကိးပမ္းပါေလ၊ ဤေျခာက္ပါး, ဘုရားဆုံးမေပ။ ဓမၼပဒဂါထာ ကုမၻဴပမံ ကာယမိဓံ ဝိဒိတြာ၊ နာဂ႐ူပမံ စိတၱမိဒံ ဌေပတြာ။ ေယာေဓထ မာရံ ပညာဝုေဓန၊ ဇိတဥၥ ရေကၡ အနိေဝသေနာ သိယာ။ ၁။ ေျမအုိးသဖြယ္ ႐ုပ္ကုိယ္ဝယ္, ပ်က္လြယ္သိပါေလ။ ၂။ ႐ႈမွတ္စိတ္မွာ ûမိ႕ပမာ, ခုိင္စြာတည္႐ွိေစ။ ၃။ Óဏ္ဗုံးျဖင့္ခြင္း မာန္ေသမင္း ႏွိမ္ႏွင္းတုိက္ဖ်က္ေလ။ ၄။ ေအာင္ၿပီးေစာင့္ ၿမဲ,မရပ္ပဲ တုိက္ပြဲၿပီးဆုံးေစ။ မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၂၈ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ ၾသဝါဒ ၁။ အပါယ္ေဘးၿငိမ္းခြင့္, Óဏ္အဆင့္, အသင့္ေရာက္ပါေစ။ ၂။ ထုိÓဏ္ျဖင့္လဲ, မေတာ္ပဲ, ဆင္းရဲၿငိမ္းပါေစ။ ၃။ ျဖစ္ေပၚလာျငား, စိတ္ၾကမ္းမ်ား, ပယ္႐ွားႏုိင္ပါေစ။ ၁၉။ ေဟမဝတသုတၱန္ တရားေတာ္ႀကီး ေဆာင္ပုဒ္ ၁။ လျပည့္စက္ဝန္း, တက္ထြန္းစင္ၾကယ္၊ (သာတာဂီရိ) ပန္းစုံဖူးပြင့္၊ နတ္ညဥ့္ေပ်ာ္ပြယ္၊ အ႐ွင္ေဂါတမ, မည္ရမ်ဳိးႏြယ္၊ တုိ႔ဘုရား, ခုသြားဖူးစုိ႔ကြယ္။ ၂။ ငါတုိ႔ဘုရား, စိတ္ထားေကာင္းစြာ၊ (သာ) သူခပ္သိမ္းအား, သနားညီညာ၊ အာ႐ုံေကာင္းဆုိး, ႀကံမ်ဳိးသုံးျဖာ၊ လုိ႐ွိတုိင္း, မဆုိင္းûပႏုိင္ပါ။ ၃။ မေပးဝတၴဳ, ယူမႈကင္းကြာ၊ (သာ) ညႇင္းဆဲသတ္မႈ, မûပသည္သာ၊ ေမ့ေလ်ာ့ေရးမွ, ေဝးလွေပစြာ၊ တုိ႔ဘုရား, စ်ာန္ပြားမဆိတ္ပါ။ ၄။ လိမ္လည္မေျပာ, ဂုံးေခ်ာကင္းသည္၊ (သာ) ၾကမ္းတမ္း႐ုန္႔ရင္း, ဆုိျခင္းပယ္သည္။ က်ဳိးစီးပြား႐ွိ, ျမင္သိဆုိသည္။ တုိ႔ဘုရား, စကားစင္ၾကယ္သည္။ ၅။ ကာမဂုဏ္ထဲ, တပ္စြဲကင္းသည္၊ (သာ) ေဒါသျပတ္စဲ, အၿမဲစိတ္ၾကည္။ ေမာဟသိမွား, လြန္သြားေလၿပီ၊ တုိ႔ဘုရား, တရားÓဏ္လင္းသည္။ ၆။ ဝိဇၨာÓဏ္မ်ား, သုံးပါး႐ွစ္သြယ္၊ (သာ) စရဏဆယ့္ငါး, က်င့္အားစုံတယ္။ အာသေဝါခပ္သိမ္း, ကုန္ၿငိမ္းစင္ၾကယ္၊ တရားမင္း, ကင္း႐ွင္းေနာင္ျဖစ္ဖြယ္။ (က) သုံးပါးဝိဇၨာ, ပု, ဒိ, အာ, ပညာÓဏ္မ်က္စိ။ (ခ) ႐ွစ္ပါးအရ ထည့္သြင္းၾက, ဝိ-မ-ေစ-ဣ-ဒိ။ (ဝိပႆနာ၊ မေနာမယိဒၶိ၊ ေစေတာပရိယ၊ ဣဒၶိဝိဓ၊ ဒိဗၺေသာတ၊ ပုေဗၺနိဝါသ၊ ဒိဗၺစကၡဳ၊ အာသဝကၡယ၊ ဝိဇၨာ႐ွစ္ပါး။ (ဂ) သီ-ဣန္-ေဘာ-ဇာ, စ်ာန္ေလးျဖာ သဒၶါဝီရိယ။ (ဃ) သတိပညာ-ဟိ-ၾသ-ဗာ, မွတ္ပါစရဏ။ (သီ-ပါ တိေမာကၡသီလ၊ ဣန္-ဣႁႏၵိယသံဝရ-ေဘာ-ေဘာဇေန မတၱညဴေတာ၊ ဇာ-ဇာဂရိယ၊ ဟိ-ဟိရိ၊ မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၂၉ ၾသ-ၾသတပၸ၊ ဗာ-ဗာဟုသစၥ)။ ၇။ ကုိယ္ေရာႏွဳတ္ေရာ, မေနာစင္ၾကယ္၊ (သာ) ဝိဇၨာစရဏ, စုံလွေပတယ္။ အ႐ွင္ေဂါတမ, မည္ရမ်ဳိးႏြယ္၊ တုိ႔ဘုရား, ခုသြားဖူးစုိ႔ကြယ္။ ၈။ ေျခာက္ပါး႐ွိက, ေလာကျဖစ္သည္၊ (ဘုရား) ေျခာက္ပါးမွာျခင္း, ေပါင္းသင္းေနသည္။ ေျခာက္ပါးကုိစြဲ, လူပဲေခၚသည္၊ ေျခာက္ပါး၌, အားစုိက္ပင္ပန္းသည္။ ၉။ ငါးျဖာကာမ, ဆ႒စိတ္တြင္၊ (ဘုရား) ငါ့ဟာငါပဲ, ယူစြဲထင္ျမင္။ ထုိမွာျဖစ္ထုိက္, ႏွစ္ûခိက္ပယ္လွ်င္၊ ဆင္းရဲမွ, လြတ္ရေယာဂီ႐ွင္။ ၁ဝ။ သီလသန္႔႐ွင္း, အတြင္းမွာပင္၊ (ဘုရား) ႀကံ႐ႈမႈ႐ွိ, သတိထင္လွ်င္။ စိတ္တည္ၾကည္ရင္း, Óဏ္လင္းသိျမင္၊ ၾသဃနက္, ကူးထြက္ေယာဂီ႐ွင္။ ၁၁။ ကာမဂုဏ္ထဲ, တပ္စြဲေ႐ွာင္ၾကဥ္၊ (ဘုရား) သံေယာဇဥ္မ်ား, လြန္သြားေလလွ်င္။ နႏၵီရာဂ, ဘဝကုန္စင္၊ ပင္လယ္ျမစ္, မနစ္ေယာဂီ႐ွင္။ ၁၂။ ဘုရား တရား ဂုဏ္မ်ားခ်ီကာ၊ (ဘုရား) တစ္႐ြာမွသြား, တစ္ျခားûမိ႕႐ြာ။ ေတာေတာင္သစ္ေဟာင္း, ေ႐ႊ႕ေျပာင္းသြားလာ၊ ငါတုိ႔မ်ား, လွည့္သြားေနေတာ့မွာ။ ၂ဝ။ (က) မူလပဏၰာသပါဠိေတာ္ သေလႅခသုတ္တရားေတာ္ ေဆာင္ပုဒ္ ဝိဟႎ သာ, ပါတ၊ အဒိႏၷႏွင့္၊ အျဗဟၼစရိယာ၊ မုသာပိသု၊ ဖ႐ု,သမၹာ၊ အဘိဇ္,ဗ်ာႏွင့္၊ ဆယ္ျဖာမိစၧတၱ၊ စဥ္တုိင္းျပ၍ ထိန, ဥဒၶစၥာ၊ ဝိစိကိစၧာႏွင့္၊ ေကာဓာ, ပနာဟ၊ မကၡ, ပဠာ၊ ဣႆာ၊ မေစၧ၊ သာေဌ, မာယာ၊ အတိမာ, ထမၻ၊ ဒုဗၺစႏွင့္၊ ပ အတိမာ, ထမၻ၊ ဒုဗၺစႏွင့္၊ ပါပမိေတၱာ၊ ပမာေဒါတစ္ျဖာ၊ သဒၶါမ႐ွိ၊ အဟိရိက၊ ေနာတၱပၸႏွင့္၊ သုတနည္းဘိ၊ ပ်င္းရိတရပ္၊ မု႒သစၥ၊ ဒုပၸညတာ၊ ယူသည္းစြာဟု၊ ကိေလသာေဘး၊ ေလးဆယ့္ေလးကုိ၊ ေဝးေဝးစြန္႔ေစ၊ ညႊန္ျပေပသည္၊ သေလႅခသုတ္ မိန္႔ခြန္းတည္း။ ကိေလသာ ၄၄-ပါး ေဖၚျပခ်က္ ၁။ ဝိဟႎသာ-ညႇင္းဆဲျခင္း။ ၂။ ပါဏာတိပါတ-သတၱဝါကုိသတ္ျခင္း။ ၃။ အဒိႏၷဒါန-သူ႕ဥစၥာကုိ လုယက္ခုိးယူျခင္း။ ၄။ အျဗဟၼစရိယ-ေမထုန္မႈကုိûပျခင္း။ ၅။ မုသာဝါဒ-လိမ္လည္ေျပာျခင္း။ ၆။ ပိသုနဝါစာ-ကုံးတုိက္ျခင္း။ မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၃ဝ ၇။ ဖ႐ုသဝါစာ-ဆဲဆုိျခင္း။ ၈။ သမၹပလာပ-အႏွစ္မဲ့ စကားေျပာျခင္း။ ၉။ အဘိဇၩာ-သူ႕ဥစၥာကုိ ရရန္ႀကံစည္ျခင္း။ ၁ဝ။ ဗ်ာပါဒ-သူတစ္ပါး ေသပ်က္စီးရန္ ႀကံစည္ျခင္း။ ၁၁။ မိစၧာဒိ႒ိ-မွားစြာယူျခင္း။ ၁၂။ မိစၧာသကၤပၸ-မွားစြာႀကံျခင္း။ ၁၃။ မိစၧာဝါစာ-မွားစြာေျပာျခင္း။ ၁၄။ မိစၧာကမၼႏၲ-မွားစြာûပျခင္း။ ၁၅။ မိစၧာအာဇီဝ-မွားစြာအသက္ေမြးျခင္း။ ၁၆။ မိစၧာဝါယာမ-မွားစြာအားထုတ္ျခင္း။ ၁၇။ မိစၧာသတိ-မွားစြာအမွတ္ရျခင္း။ ၁၈။ မိစၧာသမာဓိ-မွားစြာစိတ္တည္ျခင္း။ ၁၉။ မိစၧာÓဏ-မွားစြာဆင္ျခင္ျခင္း။ ၂ဝ။ မိစၧာဝိမုတၱိ-မွားစြာလြတ္ျခင္း။ ၂၁။ ထိနမိဒၶ-စိတ္ထုိင္မွဳိင္းျခင္း။ ၂၂။ ဥဒၶစၥ-စိတ္ပ်ံလြင့္ျခင္း။ ၂၃။ ဝိစိကိစၧာ-ယုံမွားျခင္း။ ၂၄။ ေကာဓ-အမ်က္ထြက္ျခင္း။ ၂၅။ ဥပနာဟ-ရန္ûငိးဖြဲ႕ျခင္း။ ၂၆။ မကၡ-သူ႕ေက်းဇူးကုိ ေခ်ဖ်က္ျခင္း။ ၂၇။ ပဠာသ- သူ႕ဂုဏ္ပ်က္ေအာင္ ဖက္ûပိင္ေျပာျခင္း။ ၂၈။ ဣႆာ-မနာလုိျခင္း။ ၂၉။ မစၧရိယ-ဝန္တုိျခင္း။ ၃ဝ။ မာယာ-မိမိအျပစ္ မေပၚေအာင္ လွည့္ပတ္ျခင္း။ ၃၁။ သာေ႒ယ်-ဟန္ေဆာင္ပလႊားျခင္း။ ၃၂။ အတိမာန-အလြန္အထင္ႀကီးျခင္း။ ၃၃။ ထမၻ-အ႐ုိအေသ မûပႏုိင္ျခင္း။ ၃၄။ ဒုဗၺစတာ-ဆုိဆုံးမခက္ျခင္း။ ၃၅။ ပါပမိတၱတာ-မိတ္ေဆြညံ့ႏွင့္ ေပါင္းျခင္း။ ၃၆။ ပမာဒ-ကုသုိလ္ေရး၌ ေမ့ေလ်ာ့ျခင္း။ ၃၇။ အသဒၶတာ-သဒၶါတရားမ႐ွိျခင္း။ ၃၈။ အဟိရိက-အကုသုိလ္မွ မ႐ွက္ျခင္း။ ၃၉။ အေနာတၱပၸ-အကုသုိလ္မွ မေၾကာက္ျခင္း။ ၄ဝ။ အပၸႆုတတာ-အၾကားအျမင္နည္းျခင္း။ ၄၁။ ေကာသဇၨ-ပ်င္းရိျခင္း။ ၄၂။ မု႒သစၥ-သတိလြတ္ျခင္း။ ၄၃။ ဒုပၸညတာ-ဝိပႆနာပညာမဲ့ျခင္း။ ၄၄။ သႏၵိ႒ိပရာမာသ-အယူသည္းျခင္း။ (ခ) မူလပဏၰာသပါဠိေတာ္ သေလႅခသုတ္တရားေတာ္ ေဆာင္ပုဒ္ အေသးစိတ္ေဆာင္ပုဒ္ ေခါင္းေပါင္းကိေလ, စိတ္ျဖစ္ေစ, ေ႐ွာင္ေသြထက္ဆင့္, ၿငိမ္းေအာင္က်င့္။ ၁။ သူမ်ားေတြက ညႇင္းဆဲၾကမည့္ေနရာမွာ ငါတုိ႔ကေတာ့ ညႇင္းဆဲမႈကင္းေစမည္။ ကိေလသာပါးေစတဲ့ အက်င့္ကုိ က်င့္မည္၊ ဒီလုိစိတ္မ်ဳိးကုိ ျဖစ္ေစရမည္၊ ညႇင္းဆဲမႈကုိ မညႇင္းဆဲမႈႏွင့္ ေ႐ွာင္လႊဲရမည္၊ မညႇင္းဆဲမႈႏွင့္ အဆင့္အတန္းတက္ မည္၊ ညႇင္းဆဲမႈကိေလသာမီးကုိ မညႇင္းမႈႏွင့္ ၿငိမ္းသတ္မည္။ မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၃၁ (က) ညႇင္းဆဲသူကား, အနာမ်ား, သနားက်န္းမာသည္။ (မ ၃၊ ၂၄၅) ၂။ သူမ်ားေတြက သတ္ျဖတ္ၾကမည့္ေနရာမွာ ငါတုိ႔ကေတာ့ သတ္ျဖတ္မႈကင္းေစရမည္၊ ကိေလသာပါးေစတဲ့ အက်င့္ ကုိက်င့္ရမည္၊ ဒီလုိစိတ္မ်ဳိးကုိ ျဖစ္ေစရမည္၊ သတ္ျဖတ္မႈကုိ မသတ္မႈႏွင့္ ေ႐ွာင္လႊဲရမည္၊ မသတ္မႈႏွင့္ အဆင့္အတန္းတက္ မည္၊ သတ္ျဖတ္မႈကိေလသာမီးကုိ မသတ္မႈႏွင့္ ၿငိမ္းသတ္မည္၊ (ခုိးမႈစေသာ က်န္ ၄၂-ပါးတုိ႔၌လည္း နည္းတူပင္ ငါး ဝါရစီ ဆုိေလ) (က) သူ႕ကုိသတ္ျဖတ္, သက္တုိတတ္, မသတ္အသက္႐ွည္) (မ ၃၊ ၂၄၄) (ခ) လွပ သက္႐ွည္, က်န္းမာသည္, ခ်စ္ၾကည္ ေျ>ြခရံမ်ား, ေသာကကင္းလတ္, မကြဲတတ္,
သက္သတ္ေ႐ွာင္က်ဳိးမ်ား။ (ခု ႒၊၂၃)
၃။ ခုိးလုသူမွာ, ပါယ္လားကာ, ဥစၥာပ်က္ဆုံးပါး။ (အံ ၃၊ ၇၇)
(ခ) ဥစၥာေပါသည္, ရခုိင္တည္, ကင္းၿပီးရန္သူငါး၊ ႀကီးကဲျဖစ္ရ, ေအးခ်မ္းစြ, အဒိႏၷ
ေ႐ွာင္က်ဳိးမ်ား။ (ခု ႒၊ ၂၃)
၄။ ကာေမသုမွာ, ပါယ္လားကာ, လူ႕႐ြာရန္သူမ်ား။ (အံ ၃၊ ၇၇)
(ခ) ရန္ေဘးကင္းပ, ခ်စ္ခင္ၾက, ေပါလွသုံးဖြယ္မ်ား။ ႐ုပ္အင္စုံစြာ, မကြဲကြာ,
ခ်မ္းသာမ႐ြံ႕႐ွား။ မိစၧာေ႐ွာင္ႏွင့္, ျမတ္ေသာက်င့္, ရသင့္အက်ဳိးမ်ား။ (ခု ႒၊ ၂၄)
၅။ လိမ္လွ်င္ပယ္က်, လူျဖစ္က, ခံရစြတ္စြဲမ်ား။ (အံ ၃၊ ၇၈)
(ခ) ခံတြင္းေမႊးစြာ, သြားညီညာ, လုိက္နာသူ႕စကား။ လုံးရပ္ညီညာ, ေျပာခ်ဳိစြာ,
မုသားေ႐ွာင္က်ဳိးမ်ား။
၆။ ကုံးေခ်ာပါယ္က်, လူျဖစ္က, ကြဲရ မိတ္ေဆြမ်ား။ (အံ ၃၊ ၃၈)
၇။ ဆဲဆုိပါယ္က်, လူျဖစ္က, ၾကားရ အသံအဆုိးမ်ား။ (အံ ၃၊ ၃၈)
၈။ ႏွစ္မဲ့ေျပာမွာ, ပါယ္လားကာ, မနာ သူ႕စကား။ (အံ ၃၊ ၃၈)
၂၄။ ေဒါသမီးလွ်ံ, အၾကည့္တန္, သည္းခံ လွပသည္။ (၃၊ ၂၄၅)
၂၈။ မနာလုိမွာ, ေျ>ြခရံကြာ, ၾကည္သာ ေျ>ြခရံစည္။ (၃၊ ၂၄၅)
၂၉။ မေပးလုိက, မြဲျပာက်, လႉမွေပါၾ<ြကယ္သည္။ (၃၊ ၂၄၅) ၃၃။ မ႐ုိမေသ, မ်ဳိးယုတ္ေခ်, ႐ုိေသ မ်ဳိးျမတ္သည္။ (၃၊ ၂၄၅ ၄ဝ။ မေမးမျမန္း, Óဏ္ျမင္ကန္း, စုံစမ္းÓဏ္ႀကီးသည္။ (၃၊ ၂၄၅) ၂၁။ သုတၱနိပါတ္ ပါဠိေတာ္ ပါရာယဏဝဂ္ အဇိတသုတ္တရားေတာ္ႀကီး ေဆာင္ပုဒ္မ်ာ (က) ဦးေခါင္းဆုိတာ, ဘယ္အရာ, ေခါင္းျပတ္တာက, အဘယ္နည္း။ (ခ) ေလးပါးသစၥာ, မသိတာ, အဝိဇၨာဦးေခါင္းမွတ္။ သဒၶါဆႏၵ, ဝီရိယႏွင့္, မွတ္ရ-သတိ, သမာဓိယွဥ္, Óဏ္သိျမင္, ဝဋ္စဥ္ဦးေခါင္းျပတ္။ မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၃၂ ၁။ ဘယ္သင္းကဖုံး, ေလာကလုံး, Óဏ္တုံးရသနည္း။ ၂။ အဝိဇၨာဖုံး, ေလာကလုံး, Óဏ္တုံးရသတည္း။ ၃။ ဘယ့္ေၾကာင့္လူ႐ွင္, မေပၚထင္, ဂုဏ္အင္ညံ့သနည္း။ ၄။ ဝန္တုိေမ့လွ်င္, မေပၚထင္, ဂုဏ္အင္ညံ့သတည္း။ ၅။ ေမ်ာက္ႏွဲေစးႏွယ္, ေလာကဝယ္, ၿငိတြယ္ဘယ္သင္းနည္း။ ၆။ ေမ်ာက္ႏွဲေစးႏွယ္, ေလာကဝယ္, ၿငိတြယ္တဏွာတည္း။ ၇။ ေၾကာက္ဖြယ္ေကာင္းစြာ, ေဘးႀကီးမွာ, ဘယ္ဟာေခၚသနည္း။ ၈။ ေၾကာက္ဖြယ္ေကာင္းစြာ, ေဘးႀကီးမွာ, မွတ္ပါဆင္းရဲတည္း။ ၉။ ေနရာတုိင္းတြင္, စီးသြင္သြင္, ေရယဥ္မ်ားလွသည္။ ဘယ္ျဖင့္ဆီးတား, ေရယဥ္မ်ား, ေခါင္းပါးပါသနည္း။ ဘယ္ျဖင့္ပိတ္လွ်င္, ထုိေရယဥ္, အစဥ္ျပတ္သနည္း။ ၁ဝ။ ေရယဥ္တူစြာ, ကိေလသာ, လူ႕႐ြာစီးေနသည္။ သတိျဖင့္တား, ေရယဥ္မ်ား, ေခါင္းပါးေလေတာ့သည္။ Óဏ္ျဖင့္ပိတ္လွ်င္, ထုိေရယဥ္, အစဥ္ျပတ္ေတာ့သည္။ ၁၁။ သတိပညာ, နာမ္႐ုပ္မွာ, ႐ွိရေသးသတည္း။ ၁၂။ အၾကင္နိဗၺာန္, ေရာက္႐ုိးမွန္, ႐ုပ္နာမ္အကုန္ခ်ဳပ္။ ကံဝိညာဏ္တုံး, စုတိဆုံး, အားလုံးထုိမွာခ်ဳပ္။ ၁၃။ က်င့္ၿပီးတစ္ျဖာ, က်င့္ဆဲပါ, အရိယာႏွစ္မ်ဳိးကြဲ။ သူတုိ႔စိတ္ထား, အက်င့္ကား, အလားဘယ္သုိ႔လဲ။ ၁၄။ ကာမဂုဏ္ထဲ, မတပ္စြဲ, စိတ္လဲၾကည္လတ္ က်င့္ဆဲမွတ္။ တရားတုိင္းတြင္, Óဏ္သက္ဝင္, ကြၽမ္းက်င္သိတတ္, က်င့္ၿပီးမွတ္။ ၂၂။ သုတၱနိပါတ္ ပါဠိေတာ္ ပါရာယဏဝဂ္ ေဟမကသုတ္တရားေတာ္ ေဆာင္ပုဒ္မ်ား ေဟမကအေမး- ၁။ ဘုရားဆုံးမ, အျပင္မွ, ေ႐ွးကေဟာၾကတာ။ ၂။ ျဖစ္ခဲ့ၿပီတဲ့, ျဖစ္မည္တဲ့, တတဲ့ႏွင့္ခ်ည္းသာ။ ၃။ ႀကံဆတုိးပြား, ထုိတရား, ကြၽန္ကားမêကိက္ပါ။ ၄။ တဏွာပယ္႐ွား, ျမတ္တရား, ေဟာၾကားညႊန္ျပပါ။ ၅။ မွတ္ûပက်င့္ျငား, အၾကင္တရား, ထင္႐ွားသိသူမွာ။ ၆။ ေလာကၿငိဆဲ, ေက်ာ္လြန္ၿမဲ, ထုိပဲေဟာျပပါ။ ဘုရားအေျဖ- ၁။ ျမင္-ၾကား-ေရာက္တယ္, သိတာရယ္, ခ်စ္ဖြယ္ေလးမ်ဳိးမွာ။ ၂။ လုိလား၊ ႏွစ္ခ်ဳိက္, ပယ္ေဖ်ာက္လုိက္, အûမိက္နိဗၺာန္ပါ။ ၃။ နိဗၺာန္သိ၍, တရားေတြ႕, မွတ္ေလ့႐ွိသူမွာ။ ၄။ ၿငိမ္းေအးအၿမဲ, ေလာကထဲ, ၿငိစြဲလြန္ေျမာက္ပါ။ Ä မာလုက်ပုတၱသုတ္မွ စာမ်က္ႏွာ ၁၃-ဂါထာ ေဆာင္ပုဒ္မ်ားႏွင့္ တြဲ၍ေဟာသည္။ ၂၃။ သုတၱနိပါတ္ ပါဠိေတာ္ ပုရာေဘဒသုတ္ တရားေတာ္ႀကီး ေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၁။ ဘယ္သုိ႔သိျမင္, ေလ့က်င့္လွ်င္, မည္တြင္သႏၲေခၚသနည္း။ (၁-ဂါထာ) ၂။ မေသပ်က္ခင္, တဏွာစင္၍, ေ႐ွးတြင္မမွီ, ေနာက္ဆီ မေမွ်ာ္, မေခၚေဝၚရ, လယ္ဌာန,သႏၲ ပုဂၢိဳလ္မည္။ (၂-ဂါထာ) မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၃၃ ၃။ အမ်က္မပြား, မလန္႔ျငားတည္း, မၾ<ြကားဝါျခင္း, ကုကၠဳစ္ကင္း၍, ဆုိလွ်င္းခ်ိန္ခ်င့္ မပ်ံ႕ လြင့္, ေျခာက္ဆင့္ သူ႕ဂုဏ္ရည္။ (၃-ဂါထာ) ၄။ တြန္႔ဆုတ္သေရာင္, ဟန္ေဆာင္မျပ, မေတာင္းတလွ်င္း, ဝန္တုိကင္း၍ ၾကမ္းျခင္း႐ြံဘြယ္, အ႐ွင္းပါယ္လွ်က္, ခ်စ္ျပယ္စကား, မေျပာၾကား, ခုႏွစ္ပါး သူ႕ဂုဏ္ရည္။ (၅-ဂါထာ) ၅။ သာယာဖြယ္အတြင္း, မစီးဆင္းတည့္, မာန္ကင္းသိမ္ေမြ႕, ထင္Óဏ္ေတြ႕လွ်က္, ယုံေလ့ ကင္းကာ, တပ္မက္ကြာ, ေျခာက္ျဖာ သူ႕ဂုဏ္ရည္။ (၆-ဂါထာ) ၆။ ႐ႈမွတ္အစဥ္, လ်စ္လ်ဴထင္၍, သုံးအင္မာန, ပယ္ႏုိင္မွ, သႏၲပုဂၢိဳလ္မည္။ (၈-ဂါထာ) (၁၃၂၂-ခု ဝါဆုိလကြယ္ေန႔ေဟာသည္) ၂၄။ အာဒိတၱသုတ္ တရားေတာ္ေဆာင္ပုဒ္ ရာဂ, ေဒါသ, ေမာဟတစ္ျဖာ၊ ျဖစ္, အုိ, ေသ, ေရး, ပူေဆြးငုိတာ။ ကုိယ္, စိတ္ဒုကၡ, ပူရျပင္းစြာ၊ ကုိယ္တြင္းမီး, ထိန္ၿငီးဆယ့္တစ္ျဖာ။ ျမင္ၾကားသိတုိင္း, မဆုိင္းမွတ္ပါ၊ ႐ုပ္နာမ္မၿမဲ, ဆင္းရဲခ်ည္းသာ။ ငါေကာင္လဲေပ်ာက္, မ်က္ေမာက္ျမင္ကာ၊ ဆယ့္တစ္သီး, ဤမီးၿငိမ္းေစရာ။ ၂၅။ စူဠကမၼဝိဘဂၤသုတ္ တရားေတာ္ေဆာင္ပုဒ္ ၁။ သူ႕ကုိသတ္ျဖတ္, သက္တုိတတ္, မသတ္အသက္႐ွည္။ ၂။ ညႇဥ္းဆဲသူကား, အနာမ်ား, သနားက်န္းမာသည္။ ၃။ ေဒါသမီးလွ်ံ, အက်ည္းတန္, သည္းခံလွပသည္။ ၄။ မနာလုိမွာ, ေျ>ြခရံကြာ, ၾကည္သာ ေျ>ြခရံစည္။
၅။ မေပးလႉက, မြဲျပာက်, လႉမွ ေပါၾ<ြကယ္သည္။
၆။ မ႐ုိမေသ, မ်ဳိးယုတ္ေခ်, ႐ုိေသ မ်ဳိးျမတ္သည္။
၇။ မေမးမျမန္း Óဏ္ျမင္ကန္း, စုံစမ္းÓဏ္ႀကီးသည္။
၈။ ဆုိးတာûပက, ဆုိးတာရ, ေကာင္းမွ ေကာင္းစားသည္။
၉။ ဆုိးေကာင္းႏွစ္တန္, ကံစီမံ, ခံ-စံၾကရသည္။
၂၆။ ေကာင္းျခင္းေလးျဖာ မဂၤလာတရားေတာ္
၁။ အုိသည္တုိင္ေအာင္-ေကာင္းတာဘယ္ဟာလဲ-?
အုိသည္တုိင္ေအာင္-ေကာင္းတာကုိယ္က်င့္သီလပဲ။
၂။ ခုိင္ၿမဲတည္တံ့လွ်င္-ေကာင္းတာဘယ္ဟာလဲ-?
ခုိင္ၿမဲတည္တံ့လွ်င္-ေကာင္းတာသဒၶါတရားပဲ။
၃။ လူ႕ရတနာဟာ-ဘယ္ဟာလဲ-?
လူ႕ရတနာဟာ-အသိလိမၼာ ပညာပဲ။
၄။ မခုိးႏုိင္တာ-ဘယ္ဟာလဲ-?
မခုိးႏုိင္တာ-ကုသုိလ္ေကာင္းမႈပဲ။
မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၃၄
နတ္ျပည္မွ မွာတမ္း စကားသုံးခြန္း
၁။ သုဂတိသုိ႔ ေရာက္ပါေစ။
၂။ ေကာင္းေသာရျခင္း ရပါေစ။
၃။ ေကာင္းေကာင္း ခုိင္ၿမဲတည္တံ့ပါေစ။
သုမနာေထရီျဖစ္စဥ္ ေဆာင္ပုဒ္
လူ, ၾကက္မႀကီး, မင္းသမီးတစ္ျဖာ, ျဗဟၼာ သူေ႒း,
ဝက္ကေလး ျဖစ္ရ, သုဝဏၰ ဗာရာ, ဝနဝါႏွင့္,
သုပၸါရက, ကာဝီရမွ, သီဟဠႏုရာ, ေဘာကၠန္႐ြာဟု,
ျဖစ္ရာေပါင္းစု, ဆယ့္သုံးခုသည္, မယ္သုမနာျဖစ္စဥ္တည္း။
၂၇။ အႏုပဒသုတ္ ေကာက္ႏုတ္ခ်က္ ေဆာင္ပုဒ္
၁။ သမထယာဥ္, စ်ာန္ၿပီးလွ်င္, စ်ာန္ပင္ျပန္႐ႈသည္။
၂။ ဝိပႆနာ, ယာနိကာ, တူစြာ႐ႈရသည္။
၃။ ျမင္ၾကားေတြ႕ရာ, ေပၚတုိင္းသာ, လုိက္ကာ႐ႈရသည္။
၁။ စ်ာန္မွာထင္႐ွား, ဆယ့္ေျခာက္ပါး, ပုိင္းျခား႐ႈေလသည္။
၂။ မထင္မ႐ွား, ႐ုပ္နာမ္မ်ား, စဥ္းစားမ႐ႈၿပီ။
၃။ ထုိနည္းတူစြာ, ထင္႐ွားရာ, မွတ္ကာ႐ႈရသည္။
၄။ မ်က္ေမွာက္မျမင္, ေတြးဆင္ျခင္, ႐ႈလွ်င္အတုမည္။
၁။ ေနဝသညာ သိမ္ေမြ႕စြာ, ခြဲကာမ႐ႈၿပီ။
၂။ ေ႐ွးစ်ာန္ႏွင့္မွီး, ကလာပ္နည္း, ေပါင္းစည္း႐ႈေလသည္။
၃။ မထင္႐ွားရာ, ထုိနည္းသာ, ႏွဳိင္းကာ႐ႈရသည္။
၁။ ကုိယ္တြင္းထင္႐ွား, ႐ုပ္နာမ္မ်ား, ပုိင္းျခား႐ႈရသည္။
၂။ အျပင္ပႏွဳိက္, မခြဲထုိက္, ေပါင္းလုိက္႐ႈရသည္။
၃။ သာဝကသာ, ဤမွ်သာ, ႐ႈရာ တရားမည္။
ပကတိလူတုိ႔အား ျမင္ဆဲ၌ ျဖစ္႐ုိးျဖစ္စဥ္
ထင္ဆဲ ဆင္းဓာတ္, ျမင္လတ္ စစြာ၊
ျမင္ၿပီးတရား, စဥ္းစားျပန္ရာ။
သ႑ာန္ျဒပ္, ပညတ္ေပၚကာ၊
မည္နာမ, သိရေနာက္ဆုံးပါ။
ဝိပႆနာေယာဂီတုိ႔အား ျမင္ဆဲ၌ ျဖစ္႐ုိးျဖစ္စဥ္
ျမင္လွ်င္ျမင္ခ်င္း, လက္ငင္းမွတ္လွ်င္၊
ျမင္႐ုံတြင္ပဲ, ရပ္စဲ စိတ္စဥ္။
႐ုပ္နာမ္ကြဲလ်က္, ျဖစ္ပ်က္သိျမင္၊
အနိစၥ ဒုကၡ သေဘာပင္။
မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၃၅
ျမင္ဆဲ၌ ႐ုပ္နာမ္ ဒုကၡသစၥာခြဲပုံ
မ်က္စိ+ျမင္ရ, ႐ုပ္ကႏွစ္ျဖာ၊
ျမင္+ေတြ႕+ခံစား, နာမ္ကားသုံးျဖာ။
ျမင္စဥ္ေတြ႕ရ, ဒုကၡသစၥာ၊
ျမင္တယ္ဟု, မွတ္႐ႈသိရပါ။
(ၾကားဆဲစသည္၌လည္း နည္းတူပင္သိပါ)
သစၥာေလးပါးေဆာင္ပုဒ္
၁။ ထိမႈ သိမႈ, ၾကားမႈစေသာ ျဖစ္ပ်က္သမွ် ႐ုပ္နာမ္ အေပါင္းက ဒုကၡသစၥာ။
၂။ ႏွစ္သက္သာယာ ေတာင္းတလုိျခင္တာက သမုဒယသစၥာ။
၃။ ျဖစ္ပ်က္မႈဟူသမွ် ခ်ဳပ္ၿငိမ္းကင္းျပတ္ရာ သေဘာက နိေရာဓ သစၥာ။
၄။ ထုိခ်ဳပ္ၿငိမ္းရာကုိ ဆုိက္ေရာက္၍ မ်က္ေမွာက္ သိျမင္တာက မဂၢသစၥာ။
သစၥာေလးပါးကုိ တၿပိဳင္နက္သိပုံ
၁။ မဂ္ခဏ၌ နိဗၺာန္ကုိ မ်က္ေမွာက္သိသျဖင့္, ၾ<ြကင္းေသာ သစၥာ ၃-ပါးတုိ႔၌လည္း သိျခင္းကိစၥ ၿပီးသည္။
၂။ ဝိပႆနာ႐ႈခုိက္၌ ဒုကၡသစၥာကုိသိသျဖင့္ ၾ<ြကင္းေသာ သစၥာ ၃-ပါးတုိ႔၌လည္း သိျခင္းကိစၥ ၿပီးသည္။
အႏုသယ ႏွစ္မ်ဳိးေဆာင္ပုဒ္
၁။ သတၱဝါတစ္ဦး၏ သႏၲာန္၌ အရိယာမဂ္ျဖင့္ မပယ္ရေသးေသာေၾကာင့္ အေၾကာင္းညီညြတ္တုိင္း
ျဖစ္ေပၚႏုိင္ေသာ ကိေလသာကုိ သႏၲာနာႏုသယ-ဟုေခၚသည္။
၂။ ထင္႐ွားသိရေသာ အာ႐ုံဟူသမွ်၌ ဝိပႆနာျဖင့္ အမွန္အတုိင္းမသိလွ်င္ အေၾကာင္းညီညြတ္တုိင္း
ျဖစ္ေပၚႏုိင္ေသာ ကိေလသာကုိ အာရမၼဏာႏုသယ-ဟုေခၚသည္။
ဣေႁႏၵထက္ေၾကာင္း ၉-ပါးေဆာင္ပုဒ္
၁။ ဣေႁႏၵငါးပါး, ထက္ေၾကာင္းမ်ား, ၉-ပါး႐ွိေလသည္။
၂။ ျဖစ္တုိင္း႐ုပ္နာမ္, ျဖစ္ပ်က္ဟန္, ဧကန္႐ႈရမည္။ (၁)
၃။ ႐ႈမွတ္မႈမွာ, ႐ုိေသကာ, ေကာင္းစြာûပရမည္။ (၂)
၄။ မနားမရပ္, ျခားမျပတ္, ႐ႈမွတ္ၿမဲရမည္။ (၃)
၅။ သင့္ေလွ်ာ္လွစြာ, ခုႏွစ္ျဖာ, ေကာင္းစြာမွီရမည္။ (၄)
၆။ စိတ္တည္ၾကည္ေၾကာင္း, နိမိတ္ေဟာင္း, ေကာင္းေကာင္းမွတ္ရမည္။ (၅)
၇။ သင့္ေတာ္ေလွ်ာက္ပတ္, ေဗာဇၩင္ျမတ္, မျပတ္ပြားရမည္။ (၆)
၈။ ကုိယ္ႏွင့္အသက္, မငဲ့ကြက္, ရက္စက္ႏုိင္ရမည္။ (၇)
၉။ ႐ႈစဥ္ေပၚ႐ုိး, ဆင္းရဲမ်ဳိး, လႊမ္းမုိးပယ္ရမည္။ (၈)
၁ဝ။ လမ္းဆုံးမေရာက္, လက္မေျမာက္, ေတာက္ေလွ်ာက္သြားရမည္။ (၉)
၁၁။ Óဏ္ႏုံ႔ေသာအခါ, ဤကုိးျဖာ, ဆုိင္ရာပြားရမည္။
၃ဝ။ သမၸဇဥ္ ၄-ပါး ေဆာင္ပုဒ္
သတၱကသမၸဇဥ္
၁။ က်ဳိး႐ွိသလား, မ႐ွိလား, စဥ္းစားတာက, သာတၱက။
မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၃၆
သပၸါယသမၸဇဥ္
၂။ သင့္ေတာ္ရဲ႕လား, မေတာ္လား, စဥ္းစားတာက သပၸါယ။
ေဂါစရသမၸဇဥ္
၃။ ႐ုပ္ဓာတ္ နာမ္ဓာတ္ စဥ္မျပတ္, ႐ႈမွတ္တာက ေဂါစရ။
အသေမၼာဟသမၸဇဥ္
၄။ မၿမဲဆင္းရဲ, ႐ုပ္နာမ္ပဲ, အသိကြဲတာက အသေမၼာဟ။
(ဓာတုမနသီကာရအတြက္ ေဆာင္ပုဒ္မ်ားကုိ ဝိပႆနာအေျခခံတရားေတာ္ စာအုပ္၌ၾကည့္ပါ။)
၃၁။ မဟာသတိပ႒ာနသုတ္-နီဝရဏပုိင္း
ေဆာင္ပုဒ္မ်ား
၁-ကာမစၧႏၵ
၁။ တင့္တယ္ဟန္အား, ႐ႈစဥ္းစား, ျဖစ္ပြားကာမစၧန္။
၂။ မတင့္တယ္အား, ႐ႈစဥ္းစား, ပယ္႐ွားကာမစၧန္။
၃။ မၿမဲတာကုိ, ၿမဲသည္ဟု ႐ႈတာက အေယာနိေသာ မနသီကာရ။
၄။ မၿမဲတာကုိ, မၿမဲဟု ႐ႈတာက ေယာနိေသာ မနသီကာရ။
၅။ ဆင္းရဲကုိ ခ်မ္းသာဟု ႐ႈတာက အေယာနိေသာ မနသီကာရ။
၆။ ဆင္းရဲကုိ ဆင္းရဲဟု ႐ႈတာက ေယာနိေသာ မနသီကာရ။
၇။ ငါေကာင္မဟုတ္တာကုိ, ငါေကာင္ဟု႐ႈတာက အေယာနိေသာ မနသီကာရ။
၈။ ငါေကာင္မဟုတ္တာကုိ, ငါေကာင္မဟုတ္တာဟု ႐ႈတာက ေယာနိေသာ မနသီကာရ။
၉။ မတင့္တယ္တာကုိ, တင့္တယ္သည္ဟု ႐ႈတာက အေယာနိေသာ မနသီကာရ။
၁ဝ။ မတင့္တယ္တာကုိ, မတင့္တယ္သည္ဟု ႐ႈတာက ေယာနိေသာ မနသီကာရ။
၁၁။ ႐ြံဖြယ္ထင္ေစ, ပြားလ်က္ေန, ဣေႁႏၵေစာင့္စည္းရာ။
၁၂။ စားေသာက္တုိင္း႐ွည္, မိတ္ေကာင္းေစ, ေျပာေလ သင့္ေလ်ာ္သာ။
၁၃။ ကာမစၧႏၵ, ပယ္ေၾကာင္းျပ, ေျခာက္ဝ အ႒ကထာ။
၂-ဗ်ာပါဒ
၁။ စိတ္ဆုိးဖြယ္မ်ား, ႐ႈစဥ္းစား, ျဖစ္ပြား ဗ်ာပါဒ။
၂။ ေမတၱာတရား, ေ႐ွး႐ႈပြား, ပယ္႐ွား ဗ်ာပါဒ။
၃။ ေမတၱာထင္ေစ, ပြားလ်က္ေန, ႐ႈေလ ကံဥစၥာ။
၄။ ဆင္ျခင္မ်ားေစ, မိတ္ေကာင္းေစ, ေျပာေလသင့္ေလ်ာ္သာ။
၅။ ဗ်ာပါေဒါသ, ပယ္ေၾကာင္းျပ, ေျခာက္ဝ အ႒ကထာ။
၃-ထိနမိဒၶ
၁။ ပ်င္းရိဖြယ္မ်ား, ႐ႈစဥ္းစား, ျဖစ္ပြား ထုိင္းမႈိင္းမႈ။
၂။ လုံးလသုံးပါး, ႏွစ္လုံးထား, ပယ္႐ွား ထုိင္းမႈိင္းမႈ။
၃။ အစားလြန္ၾကဥ္, ေနထုိင္ျပင္, ဆင္ျခင္ ေရာင္လင္းမွာ။
၄။ လြင္ျပင္မွာေန, မိတ္ေကာင္းေစ, ေျပာေလသင့္ေလွ်ာ္သာ။
၅။ ထိနမိဒၶ, ပယ္ေၾကာင္းျပ, ေျခာက္ဝ အ႒ကထာ။
မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၃၇
၄-ဥဒၶစၥကုကၠဳစၥ
၁။ ပူပန္ဖြယ္မ်ား, ႐ႈစဥ္းစား, ျဖစ္ပြား ပ်ံ႕-ပူပန္။
၂။ ၿငိမ္းေအးတရား, ႐ႈပြားမ်ား, ပယ္႐ွား ပ်ံ႕-ပူပန္။
၃။ မ်ားစြာ ၾကားျမင္, ေမးျမန္းလွ်င္, ကြၽမ္းက်င္ ဝိနည္းမွာ။
၄။ ႀကီးသူမွီေန, မိတ္ေကာင္းေစ, ေျပာေလ သင့္ေလွ်ာ္သာ။
၅။ ပ်ံ႕လြင့္ပူပန္ ပယ္ေၾကာင္းမွန္, ေျခာက္တန္႒-မိန္႔မွာ။
၅-ဝိစိကိစၧာ
၁။ မယုံဖြယ္မ်ား, ေတြးစဥ္းစား, ယုံမွားျဖစ္တတ္သည္။
၂။ ကုသုိလ္စသား, ႐ႈပုိင္းျခား, ယုံမွား ကင္းေပ်ာက္သည္။
၃။ မ်ားစြာ ၾကားျမင္, ေမးျမန္းလွ်င္, ကြၽမ္းက်င္ ဝိနည္းမွာ။
၄။ ဆုံးျဖတ္မ်ားေပ, မိတ္ေကာင္းေစ, ေျပာေလသင့္ေလွ်ာ္သာ။
၅။ ယုံမွားပယ္ရန္, ေၾကာင္းေျခာက္တန္, ထုတ္ျပန္အ႒ကထာ။
(ခႏၶာဓမၼာႏုပႆနာအတြက္ ေဆာင္ပုဒ္မ်ားကုိ ဝိပႆနာ အေျခခံတရားေတာ္စာအုပ္၌ ၾကည့္ပါ။)
၃၂။ အာယတန ဓမၼာႏုပႆနာ
ေဆာင္ပုဒ္မ်ား
မ်က္စိကုိလည္း သိရမည္၊ အဆင္းကုိလည္း သိရမည္။ ထုိႏွစ္မ်ဳိးကုိမွီ၍ ျဖစ္ေပၚလာေသာ သံေယာဇဥ္ကုိလည္း သိရ
မည္ သံေယာဇဥ္ ျဖစ္ေပၚေၾကာင္းတရားကုိလည္း သိရမည္၊ သံေယာဇဥ္ ၿငိမ္းေၾကာင္းတရားကုိလည္း သိရမည္။
၁။ အာ႐ုံငါးဝ, တပ္စြဲက, ကာမသံေယာဇဥ္။
၂။ သုံးပါးဘဝ, တပ္စြဲက, ဘဝသံေယာဇဥ္။
၃။ အမ်က္ေဒါသ, စိတ္ဆုိးက, ပဋိဃသံေယာဇဥ္။
၄။ ကုိယ္သာေတာ္လွ, ထင္မွတ္က, မာနသံေယာဇဥ္။
၅။ ႐ုပ္နာမ္ကုိပဲ, ငါေကာင္စြဲ, ယူလြဲဒိ႒ိပင္။
၆။ တရားမွန္တြင္, မယုံခ်င္၍, ဆင္ျခင္ႏွိဳင္းညႇိ, ေဝဖန္ၾကည့္, ဝိစိကိစၧာပင္။
၇။ ႏြားေခြးတူစြာ, က်င့္တာေကာင္းျမတ္, ယူစြဲမွတ္, သီလဗၺတပင္။
၈။ ကုိယ့္ထက္သူမ်ား, ေကာင္းစားသည္ကုိ, မနာလုိ, ေခၚဆုိ ဣႆာပင္။
၉။ ကုိယ္လုိသူမ်ား ေကာင္းစားမည္မွ, ဝန္တုိက, မစၧရိယပင္။
၁ဝ။ သစၥာေလးတန္, ေျပာင္းျပန္ထင္ကာ, မသိတာ, အဝိဇၨာသံေယာဇဥ္။
၁၁။ ဝဋ္ဆင္းရဲမွ, မလြတ္ရေအာင္, ခ်ည္ေႏွာင္တတ္စြာ, ဤဆယ္ျဖာ, အဘိဓမၼာသံေယာဇဥ္။
အရိယာ အသီးသီးတုိ႔မွာ ကင္းၿငိမ္းေသာ
သံေယာဇဥ္မ်ား
၁။ ဒိ-ဝိ-သီ-ဣ, မစၧရိ, ကင္း၏ ေသာတာပန္။
၂။ ကာမရာဂ, ပဋိဃ, ကင္းပ အနာဂါမ္။
၃။ ဘဝ, မာနာ, အဝိဇၨာ, ကင္းကြာ အရဟံ။
၃၃။ ဓမၼာႏုပႆနာ ေဆာင္ပုဒ္မ်ား
(က) သစၥာ ၄-ပါး သိမႈတုိ႔၏ အေၾကာင္းအဂၤါကုိ ေဗာဇၩင္ဟု ေခၚသည္။
(ခ) သစၥာ ၄-ပါးကုိသိမႈ၏ အစိတ္အပုိင္းကုိလည္း -- ေဗာဇၩင္ဟု ေခၚသည္။
မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၃၈
၁။ အပိလာပနနလကၡဏာ သတိ၊ အသေမၼာဟ ရသာ၊ အာရကၡပစၥဳပ႒ာနာ, ဝိသယာဘိမုခဘာဝ
ပစၥဳပ႒ာနာဝါ။
၁။ မလြတ္စတမ္း, ေစာင့္ဖမ္းေနသည္၊ (လကၡဏာ)
ျဖစ္ပ်က္သေ႐ြ႕, မေမ့ေစၿပီ။ (ရသ)
အာ႐ုံေ႐ွး႐ႈ, ေစာင့္မႈထင္သည္၊ (ပစၥဳပ႒ာန္)
ျမတ္သတိ, မွတ္သိ ေဗာဇၩင္မည္။
(က) သတိသမၸဇဥ္, အၿမဲယွဥ္, ထုိ႔တြင္ စိတ္ညြတ္ရာ။
(ခ) ေမ့သူေ႐ွာင္လြဲ, သတိၿမဲ, မွီဝဲဆည္းကပ္ပါ။
(ဂ) သတိပြားေရး, အေၾကာင္းေလး, ညႊန္ေလးအ႒ကထာ။
၁။ ပဝိစိနလကၡေဏာ ဓမၼဝိစေယာ၊ ဝိသေယာဘာသန ရေသာ အသေမၼာဟ ပစၥဳပ႒ာေနာ။
၂။ ႐ုပ္နာမ္ခြဲျခမ္း, စူးစမ္းသိသည္၊
သေဘာမွန္မ်ား ထင္႐ွားေစသည္။
ေတြေဝမႈကင္း ႐ွင္း႐ွင္းသိသည္၊
ဓမၼဝိ, မွတ္သိ ေဗာဇၩင္မည္။
(က) ေမးျမန္းသန္႔စင္, ညီမွ်ယွဥ္, ထုိတြင္ စိတ္ညြတ္ရာ။
(ခ) Óဏ္မဲ့ေ႐ွာင္ၾကဥ္, Óဏ္႐ွိယွဥ္, ဆင္ျခင္နက္နဲမွာ။
(ဂ) Óဏ္ျဖစ္ေၾကာင္းမ်ား, ခုႏွစ္ပါး, ညႊန္ၾကား အ႒ကထာ။
၃။ ဥႆာဟလကၡဏံ ဝီရိယံ၊ ဥပတၱမၻနရသံ၊ အသံသီဒန ဘာဝပစၥဳပ႒ာနံ။
၃။ ေၾကာင္းၾကûပလုပ္, အားထုတ္တတ္သည္၊
စိတ္အားတက္ေရး, အားေပးတတ္သည္။
မဆုတ္နစ္ပဲ, စိတ္ဇြဲသန္သည္၊
ဝီရိယ, မွတ္ၾက ေဗာဇၩင္မည္။
(က) အပါယ္ေဘးဆင္ျခင္, အာနိသင္, လမ္းစဥ္႐ိေု သပါ။
(ခ) ဆြမ္းက်ဳိးတုံ႔ျပန္, ျမတ္ေမြခံ, ႐ႈရန္ျမတ္ဆရာ။
(ဂ) သာကီမ်ဳိးေတာ္, က်င့္သုံးေဘာ္, ႐ႈေမွ်ာ္ဆင္ျခင္ပါ။
(ဃ) ပ်င္းသူကုိၾကဥ္, ဇြဲေကာင္းယွဥ္, ထုိတြင္စိတ္ညႊတ္ရာ။
(င) ဝီရိပြားရန္, ဆယ့္တစ္တန္, ထုတ္ျပန္ အ႒ကထာ။
၄။ သမၸိယာယနလကၡဏာ ပီတိ၊ ဖရဏရသာ ၾသဒဂ် ပစၥဳပ႒ာနာ။
၄။ ႏွစ္သိမ့္ေရာင့္ရဲ, ဝမ္းလဲေျမာက္သည္၊
႐ုပ္ေကာင္း႐ုပ္သန္႔, ပ်ံ႕ႏွံ႔ေစသည္။
ကုိယ္စိတ္ေပါ့လ်က္, ၾ<ြကတက္ထင္သည္၊
ျမတ္ပီတိ, မွတ္သိ ေဗာဇၩင္မည္။
(က) ရတနာသုံးစုံ, သီလဂုဏ္, စြန္႔ပုံေအာင္းေမ့ပါ။
(ခ) နတ္ျဖစ္ဖြယ္စု, ၿငိမ္းေအးမႈ, ေတြး႐ႈေအာင္းေမ့ပါ။
(ဂ) မြဲေျခာက္သူၾကဥ္, စုိေျပယွဥ္, ထုိတြင္ စိတ္ညြတ္ရာ။
(ဃ) ၾကည္ညဳိဖြယ္ညႊန္ၾကား, သုတၱန္မ်ား, စဥ္းစားဆင္ျခင္ပါ။
(င) ပီတိပြားရန္, ဆယ့္တစ္တန္, ထုတ္ျပန္ အ႒ကထာ။
မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၃၉
၅။ ကာယစိတၱ ဒရထ ဝူပသမလကၡဏာပႆဒၶိ၊
ကာယစိတၱ ဒရထ နိမၼဒၵနရသာ၊ ကာယစိတၱာနံ
အပရိပၹႏၵသီတိ ဘာဝ ပစၥဳပ႒ာနာ။
၅။ ေၾကာင္းၾကပူေရး, ၿငိမ္းေအးေနသည္၊
ေၾကာင္းၾကပူျခင္း, ႏွိမ္နင္းပယ္သည္။
လႈပ္႐ွားမႈကင္း, ေအးျခင္းထင္သည္၊
ပႆဒၶိ, မွတ္သိ ေဗာဇၩင္မည္။
(က) ေဘာဇဥ္ဥတု, ေနထုိင္မႈ, မွီûပသင့္ျမတ္ရာ၊
(ခ) မလြန္မယုတ္, လံုးလထုတ္, ၾကမ္းêကတ္သူေ႐ွာင္ပါ။
(ဂ) ၿငိမ္းေအးသူတြင္, မွီဝဲယွဥ္, ထုိတြင္ စိတ္ညြတ္ရာ။
(ဃ) ပႆဒၶိပြား, ခုႏွစ္ပါး, ညႊန္ၾကား အ႒ကထာ။
၆။ အဝိေကၡပလကၡေဏာ သမာဓိ၊ သဟဇာတဓမၼာနံ
သမၸိ႑နရေသာ၊ ဥပသမပစၥဳပ႒ာေနာ။
၆။ ပ်ံ႕လြင့္မထြက္, ကပ္လ်က္တည္သည္၊
တစ္အာ႐ုံတည္း, ေပါင္းစည္းေစသည္။
ၿငိမ္သက္သည္ဟု, ေ႐ွး႐ႈထင္သည္၊
သမာဓိ, မွတ္သိ ေဗာဇၩင္မည္။
(က) ဝတၴဳသန္႔စင္, ညီမွ်ယွဥ္, ကြၽမ္းက်င္နိမိတ္မွာ။
(ခ) ၾ<ြကလွ်င္ႏွိမ္လင့္, က်လွ်င္ပင့္, ႐ႊင္သင့္႐ႊင္ေစရာ။
(ဂ) ညီမွ်ေနလွ်င္, ႐ႈၿမဲပင္, ထုိတြင္စိတ္ညြတ္ရာ။
(ဃ) ပ်ံ႕လြင့္သူၾကဥ္, တည္သူယွဥ္, ဆင္ျခင္စ်ာန္ေမာကၡာ။
(င) သမာဓိပြား, ဆယ့္တစ္ပါး, ညႊန္ၾကား အ႒ကထာ။
၇။ သမဝါဟိတလကၡဏာ ဥေပကၡာ၊ ပကၡပါတုပေစၧဒ
ရသာ မဇၩတၱဘာဝ ပစၥဳပ႒ာနာ၊ သမပဝတၱာနံ
အဇၩဳေပကၡဏ သာရထိ ဝိယ ဒ႒ဗၺာ။
၇။ ဥေပကၡာက, ညီမွ်ေစသည္၊
တစ္ဖက္လုိက္ျခင္း, ပယ္ခြင္းတည္သည္။
လယ္ဗဟုိမွ်၊ ခ်ိန္က်ေနသည္၊
ႏြားစုံေကာင္း, ႏွင္ေမာင္းတူေပသည္။
(က) ပုဂၢိဳလ္ဝတၴဳ, လစ္လ်ဴ႐ႈ, ညြတ္မႈထုိတြင္သာ။
(ခ) ယုယသူအား, ပယ္ေ႐ွာင္႐ွား, စိတ္ထားမွ်သူ မွီဝဲပါ။
(ဂ) ဥေပကၡာပြား, ေၾကာင္းငါးပါး, ညႊန္ၾကားအ႒ကထာ။
၃၄။ မဂ္ဝီထိစိတ္ ျဖစ္စဥ္တရားေတာ္
ေဆာင္ပုဒ္မ်ား
၁။ ဝိပႆနာ႐ႈဆဲ ေယာဂီအား အရိယာမဂ္Óဏ္ျဖစ္လုိလတ္ေသာ္ ထုိအခုိက္ ထင္႐ွားေသာ အာ႐ုံတစ္ခုခုကုိ ႏွစ္လုံးသြင္း
လ်က္ မေနာဒြါရဝဇၨန္းစိတ္ ေ႐ွးဦးစြာ ျဖစ္ေပၚလာသည္။
၂။ ထုိေနာင္ ထုိအာ႐ုံကုိပင္ မၿမဲဟူ၍ ေသာ္လည္းေကာင္း သိလ်က္ ပရိကံ, ဥပစာ, အႏုလုံဟုေခၚေသာ ေဇာစိတ္သုံးႀကိမ္
အစဥ္အတုိင္း ျဖစ္ေပၚရသည္။
မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၄ဝ
၃။ ထုိေနာင္ ျဖစ္ပ်က္မႈသခၤါရအားလုံး ခ်ဳပ္ၿငိမ္းရာနိဗၺာန္သုိ႔ က်ေရာက္သြားေသာ ေဂါၾတဘူေဇာစိတ္ ျဖစ္ေပၚသည္။
၄။ ထုိေနာင္ ထုိခ်ဳပ္ၿငိမ္းရာ-နိဗၺာန္၌ပင္ သက္ဝင္တည္ေနလ်က္ မဂ္ေဇာ တစ္ႀကိမ္, ဖုိလ္ေဇာ ႏွစ္ႀကိမ္, အစဥ္အတုိင္း ျဖစ္
ေပၚၾကသည္။
၅။ ထုိေနာင္ ပဋိသေႏၶက ရခဲ့သည့္အာ႐ုံ၌ ျဖစ္ေနၾကျဖစ္ေသာ ဘဝင္စိတ္မ်ား ျဖစ္ေပၚသြားၾကသည္။
၆။ ထုိေနာင္ ေတြ႕သိၿပီးခါစျဖစ္ေသာ မဂ္ဖုိလ္နိဗၺာန္တုိ႔ကုိ ျပန္လွန္၍ဆင္ျခင္လ်က္ မေနာဒြါရဝဇၨန္း တစ္ႀကိမ္, ပစၥေဝကၡဏာ
ေဇာ ၇-ႀကိမ္ အစဥ္အတုိင္း ျဖစ္ေပၚၾကၿပီးလွ်င္ ဘဝင္စိတ္မ်ား ျဖစ္ေပၚသြားသည္၊ ဤသည္ကား အရိယာမဂ္ ဝီထိစိတ္
အစဥ္ျဖစ္ပုံေပတည္း။
မဂ္ဝင္ပုံဥပမာ
၁။ ေျမာင္း ခုန္လုိျငား, ေယာက်္ားဇာနည္၊
႐ွစ္လွမ္းေျပးသြား, ခုန္အားယူၿပီ။
ႏြယ္êကိးကုိင္ဆြဲ, ခုန္လႊဲေလသည္၊
ဟုိဘက္က်, လႊတ္ခ်ႀကံ႕ႀကံ႕တည္။
မဂ္ဝင္ပုံဥပေမယ်
၂။ ဘဝဟုိကမ္း, ေမွ်ာ္တမ္း ေယာဂီ၊
ျဖစ္ပ်က္Óဏ္မွ, ေျပးစûပသည္။
႐ုပ္နာမ္ကုိင္ဆြဲ, သူလဲခုန္သည္၊
နိဗၺာန္ေတြ႕, လႊတ္၍ ေျပးဝင္တည္။
၃၅။ ေသာတာပတၱိမဂ္၏ အက်ဳိးျပ
ေဆာင္ပုဒ္မ်ား
၁။ မပယ္ဘူးၿမဲ, ကိေလခဲ, ေဖါက္ခြဲပယ္ခြင္းသည္။
၂။ အစမထင္, ဝဋ္ေရယဥ္, ကင္းစင္ေျခာက္ေစသည္။
၃။ အပါယ္ေလးပါး, လမ္းေပါက္မ်ား, တံခါးပိတ္ေစသည္။
၄။ အရိယာဥစၥာ, ခုႏွစ္ျဖာ, ေကာင္းစြာ ရေစသည္။
၅။ အဂၤါ႐ွစ္ပါး, မဂ္လမ္းမွား, ပယ္႐ွားသုတ္သင္သည္။
၆။ ေဘးရန္ခပ္သိမ္း, ေ႐ွာင္ခြာတိမ္း, ကင္းၿငိမ္းေစပါသည္။
၇။ ဘုရားရင္ႏွစ္, သားေတာ္ျဖစ္, စင္စစ္ေရာက္ေစသည္။
၈။ ရာေပါင္းမ်ားလွ, က်ဳိးဖလ, မဂ္ကေပးပါသည္။
(၁၃၁၉-ခု၊ ကဆုန္လဆန္း ၈-ရက္ စ၍ေဟာသည္။)
၃၆။ မစၩိမပဏၰာသ ပါဠိေတာ္ ရ႒ပါလသုတ္လာ ဓမၼဳေဒၵသ ၄-ပါး
ေဆာင္ပုဒ္
၁။ ဥပနိယ်တိ ေလာေကာ အဒၶဳေဝါ။
အုိနာေသသုိ႔, ေမာင္းႏွင္ပုိ႔, လူတုိ႔မၿမဲပါတကား။
၂။ အတာေဏာ ေလာေကာ အနဘိႆေရာ။
ေစာင့္ေ႐ွာက္သူမဲ့, ကုိးရာမဲ့, အားႏြဲ႕လွေခ်ပါတကား။
မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၄၁
၃။ အႆေကာ ေလာေကာ၊ သဗၺံ ပဟာယ ဂမနီယံ။
ကုိယ္ပုိင္ဥစၥာ, မ႐ွိပါ, စြန္႔ကာသြားရမည္တကား။
၄။ ဦေနာ ေလာေကာ အတိေတၱာ တဏွာဒါေသာ။
လုိမျပည့္ဝ, အားမရ, တဏွာ့ကြၽန္ႀကီးပါတကား။
ဓမၼဳေဒၵသ, ဤေလးဝ, ဗုဒၶေဟာၾကား သတိထား။
၃၇။ ခႏၶဝဂၢသံယုတ္ပါဠိေတာ္ဥပါဒါပရိတႆနသုတ္
တရားေတာ္ေဆာင္ပုဒ္
၁။ စြဲလမ္းလွ်င္, ဆာေလာင္ပူပန္သည္၊ မစြဲလမ္းလွ်င္ ဆာေလာင္ ပူပန္မႈကင္းေလေတာ့သည္။
၂။ တစ္စုံတစ္ခုေသာ ႐ုပ္နာမ္ကုိ ဆင္းရဲမထင္လွ်င္ ခ်မ္းသာသုခ ထင္ေတာ့သည္၊ ခ်မ္းသာသုခထင္လွ်င္
ငါ့ဥစၥာအေနျဖင့္ ထင္ျမင္ စြဲလမ္းေလေတာ့သည္။
၃။ တစ္စုံတစ္ခုေသာ ႐ုပ္နာမ္ကုိ မၿမဲဟုမထင္လွ်င္ ၿမဲသည္ဟု ထင္ေတာ့သည္၊ ၿမဲသည္ဟုထင္လွ်င္ ငါဟု
ထင္လွ်က္ မာန္တက္ေလေတာ့သည္။
၄။ တစ္စုံတစ္ခုေသာ ႐ုပ္နာမ္ကုိ သေဘာတရားမ်ားဟု မထင္လွ်င္ အတၱေကာင္ဟု ထင္ေတာ့သည္၊ အတၱ
ေကာင္ဟု ထင္လွ်င္ ငါ၏အတၱဟု ထင္ျမင္စြဲလမ္းေလေတာ့သည္။
၃၈။ လကၡဏ, ရသ, ပစၥဳပ႒ာန္ေဆာင္ပုဒ္မ်ား
ေတသံ ေတသံ ဓမၼာနံ သဘာေဝါ ဝါ သာမညံ ဝါ လကၡဏံနာမ၊ ကိစၥံဝါ သမၸတၱိဝါ ရေသာနာမ၊ ဥပ႒ာနာ ကာေရာ
ဝါ ဖလံ ဝါ ပစၥဳပ႒ာနံနာမ၊ အသႏၷကာရဏံ ပဒ႒ာနံ နာမ။ (အ႒သာလိနီ-၁ဝ၅)
(၆၃၃) သာမညံ ဝါ သဘာေဝါ ဝါ၊ ဓမၼာဏံလကၡဏမတံ။
ကိစၥံ ဝါ တႆ သမၸတၱိ၊ ရေသာတိ ပရိဒီပိေတာ။
(၆၃၄) ဖလံ ဝါ ပစၥဳပ႒ာနံ၊ ဥပ႒ာေန နေယာပိ ဝါ။
အသႏၷကာရဏံ ယံ တု၊ တံပဒ႒ာနသညိတံ။ (အဘိဓမၼာဝ တာရ)
(၆၇) သဘာေဝါ လကၡဏံ နာမ၊ ကိစၥသမၸဇၨနာ ရေသာ။
ဂယွကာေရာ ဥပ႒ာနံ၊ ပဒ႒ာနံ တုပစၥေယာ။ (နာမ႐ူပ ပရိေစၧဒ)
(က) သဘာဝလကၡဏာ ဟူသည္မွာ ႐ုပ္နာမ္တရားတုိ႔၏ အထည္ကုိယ္ဟု ေခၚထုိက္ေသာ
ပင္ကုိယ္ရင္း သေဘာေပတည္း။
(ခ) (ကိစၥ) ရသ ဟူသည္မွာ ¤င္း႐ုပ္နာမ္တုိ႔၏ အစြမ္းသတၱိ ကိစၥေပတည္း။
(ဂ) ပစၥဳပ႒ာန္ ဟူသည္မွာ ႐ႈမွတ္ေသာသူ၏ အသိÓဏ္ထဲ၌ ¤င္း႐ုပ္နာမ္တုိ႔၏ ထင္ေပၚလာ
ေသာ အမူအရာေပတည္း။
၁။ ကကၡဠတၱလကၡဏာ ပထဝီဓာတု၊ ပတိ႒ာန ရသာ၊ သမၸဋိစၧနပစၥဳပ႒ာနာ။ (အ႒ကထာ)
ၾကမ္းတမ္းမာခက္, ေခ်ာညက္တမည္။ (လကၡဏာ)
တည္ရာ-ကိစၥ, သူကûပသည္၊ (ရသ)
ခံလင့္ေဆာင္ေရး, ေပါ့ေလးထင္သည္၊ (ပစၥဳ)
ပထဝီဓာတ္, သိမွတ္ျမတ္ေယာဂီ။
+ (ဓမၼသဂၤဏီပါဠိႏွင့္ ¤င္း၏အ႒ကထာတုိ႔၌ ပထဝီကုိ ဂ႐ုကံ လဟုကံ-ဟု ေဝဖန္ဖြင့္ျပ
သည္ႏွင့္ အညီ ေပါ့ျခင္း, ေလးျခင္းကုိ ¤င္း၏ ပစၥဳပ႒ာန္၌ ထည့္သြင္း၍ ျပသည္။
မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၄၂
၂။ ပဂၣ ရဏလကၡဏာ အာေပါဓာတု ျဒဝလကၡဏာ
ဝါ၊ ျဗဴ ဟနရသာ၊ သဂၤဟပစၥဳပ႒ာနာ၊
အရည္ တစ္နည္း, ယုိစီး တမည္၊
စုိထုိင္း ဖြံ႕ထြား, တုိးပြားေစသည္။
ေစးကပ္ပူးတြဲ, လုံးခဲ ထင္သည္၊
အာေပါဓာတ္, သိမွတ္ ျမတ္ေယာဂီ။
၃။ ဥဏွတၱလကၡဏာ ေတေဇာဓာတု၊ ပရိပါစန ရသာ။
မဒၵဝါႏုပၸဒါပစၥဳ႒ာနာ။
အပူ အေႏြး, အေအး တစ္မည္၊
ပူေငြ႕ေပးလ်က္, ရင့္က်က္ေစသည္။
ႏူးညံ့ေပ်ာ့ေပ်ာင္း, ဆင့္ေလာင္းေပသည္၊
ေတေဇာဓာတ္, သိမွတ္ ျမတ္ေယာဂီ။
၄။ ဝိတၴမၻနလကၡဏာ ဝါေယာဓာတု၊ သမုဒီရဏ ရသာ၊
အဘိနီဟာရပစၥဳပ႒ာနာ။
ေထာင့္ကန္ေတာင့္တင္း, ေလ်ာ့ျခင္းတမည္၊
Ä ယိမ္းယုိင္ လႈပ္႐ွား, ေ႐ႊ႕သြားတတ္သည္။
+ သူလုိရာဘက္, တြန္းလ်က္ေဆာင္သည္၊
ဝါေယာဓာတ္, သိမွတ္ ျမတ္ေယာဂီ။
မွတ္ခ်က္။ ။ နာမ႐ူပပရိေစၧဒက်မ္း၌ သမုဒီရဏရသာ အရာတြင္ သမီရဏရသာ-ဟုဆုိ၏၊ အဘိဓမၼာဝတာရဋီကာသစ္၌
သမုဒီရဏသာတိ ကမၸနရသာ- ဖြင့္၏၊ ထုိ႔ေၾကာင့္ သမုဒီရဏ သမီရဏ, ကမၸန-ဟူေသာ သုံးပုဒ္တုိ႔၌ သဒၵါအနက္အားျဖင့္
လႈပ္႐ွားျခင္း လႈပ္႐ွားေစျခင္း ဟူေသာ အနက္တုိ႔ကုိရ၏၊ ထုိတြင္ လႈပ္႐ွားေစျခင္းကုိယူ၍ မဟာဋီကာ၌ ေပလႅန-တြန္းျခင္းဟု
အဓိပၸာယတၴဖြင့္ျပ၏၊ တြန္းျခင္းဟူသည္မွာ မိမိႏွင့္တေပါင္းတည္း ျဖစ္ေသာ႐ုပ္, တုိက္ခတ္မိေသာ ႐ုပ္တုိ႔ကုိ အရပ္တစ္ပါး၌
ျဖစ္ေစရန္ တြန္းကန္ေသာ သတၱိေပတည္း၊ ¤င္မွာ လႈပ္႐ွားမႈတုိင္း၌ ပါဝင္လ်က္႐ွိ၏ သုိ႔ေသာ္လည္း လက္,ေျခစသည္ လႈပ္
႐ွားရာ၌ တြန္းသည္ဟု ေျပာဆုိေလ့မ႐ွိၾက၊ လႈပ္႐ွားသည္ဟူ၍သာ ေျပာဆုိေလ့႐ွိၾက၏ ထုိျပင္ အျခား႐ုပ္တုိ႔ကုိ တြန္းကန္
ေသာ ဝါေယာဓာတ္တုိ႔မွာ လႈပ္႐ွားျခင္းသေဘာလည္း႐ွိ၏၊ ဝါေယာဓာတ္သည္ မိမိလႈပ္႐ွားတတ္ေသာေၾကာင့္ပင္ သူတစ္ပါး
အား လႈပ္႐ွားေစတတ္, တြန္းကန္တတ္ေပသည္၊ ဥပမာ လႈပ္႐ွားတတ္ေသာ ႏြားသည္ လွည္းကုိ လႈပ္႐ွားေစတတ္, တြန္းကန္
တတ္သကဲ့သုိ႔ေပတည္း၊ ထုိေၾကာင့္တြန္းမႈသည္ လႈပ္႐ွားမႈ၌ အတြင္းဝင္လ်က္႐ွိ၏၊ လႈပ္႐ွားမႈကုိသိလွ်င္ တြန္းမႈကုိလည္း
သိေတာ့သည္သာတည္း၊ သုိ႔ျဖစ္၍ အထက္ပါေဆာင္ပုဒ္၌ အမ်ားေျပာဆုိေလ့႐ွိ၍ နားလည္လြယ္ေသာ လႈပ္႐ွားမႈကုိသာ
ပဓာနûပ၍ ေဖာ္ျပထားသည္၊ အကယ္၍ မဟာဋီကာအဖြင့္ႏွင့္ တုိက္႐ုိက္ညီေအာင္ ဆုိလုိလွ်င္ ''ယိမ္းယိုင္ လႈပ္႐ွား ေ႐ြ႕သြား
ေစသည္''ဟု ျပင္၍ဆုိရာ၏။
+အထက္ပါေဆာင္ပုဒ္တြင္ ''သူလုိရာဘက္ တြန္းလ်က္ေဆာင္သည္''ဟူေသာအပုိဒ္၌ သူဟူေသာနာမ္စားျဖင့္ ဝါေယာ
ဓာတ္ကုိဆုိသည္၊ လုိရာဘက္-ဟူေသာစကားသည္ တင္စား၍ ဆုိေသာ စကားျဖစ္သည္၊ အဘိနီဟာရ-ေ႐ွး႐ႈေဆာင္သည္-
ဟူရာ၌ ေ႐ွး႐ႈ-ဟူေသာစကားသည္ သုတနည္းသူတုိ႔ နားမလည္ႏုိင္ေသာ အသိခက္ေသာ စကားျဖစ္သည္၊ ¤င္းျဖင့္ ဦးတမ္း
ျခင္း, ဦးတည္ျခင္းအနက္ကုိျပ၏၊ ထုိဦးတမ္းျခင္း, ဦးတ္ညျခင္းအနက္ကုိလည္း သုတနည္းသူတုိ႔နားလည္ႏုိင္ရန္ မလြယ္လွ
ေသး၊ ထုိ႔ေၾကာင့္ ရင္းေ႐ွ႕႐ႈဦးတမ္း-ဦးတည္ပုဒ္တုိ႔၏အစား ''သူလုိရာဘက္'' ဟူ၍ ဆုိထားပါသည္၊ ဝါေယာဓာတ္ေဆာင္
သြားလုိရာဘက္-ေ႐ွး႐ႈဦးတမ္းမိရာဘက္-ဟူ၍ဆုိလုိ၏၊ ထုိသုိ႔ဆုိရာ၌ ဝါေယာဓာတ္မွာ အလုိဟူ၍ မ႐ွိျငားေသာ္လည္း
ျမန္မာတုိ႔၏ ေျပာ႐ုိး ဆုိစဥ္အားျဖင့္ ''မုိးသည္႐ြာလုိရာ႐ြာ၏၊ ေလသည္ သူတုိက္လုိရာတုိက္၏''ဟူေသာ ဥပမာစကားတုိ႔ကုိ
ဤ၌လည္း ''သူလုိရာဘက္''ဟု တင္စား၍ဆုိထားသည္။
ဤတင္စားခ်က္မွာမူ ကေလးသူငယ္မ်ား ေဂၚလီလုံး လိမ့္၍ ကစားရာ၌ပင္ ''ဒီေဂၚလီလုံးက ဒီဘက္ကုိမသြားခ်င္ဘူး၊
ဟုိဘက္ကုိ သြားခ်င္ေနတယ္''စသည္ျဖင့္ ေျပာဆုိေလ့႐ွိေသာေၾကာင့္ ''ဝါေယာဓာတ္သည္ သူလုိရာဘက္ကုိ တြန္းေဆာင္သြား
သည္''ဟု ဆုိလွ်င္ ေ႐ွး႐ႈဦးတမ္းမိရာဘက္သုိ႔ တြန္းေဆာင္သြားသည္''ဟု ဆုိလုိေၾကာင္း လြယ္ကူစြာပင္ သိနားလည္ႏုိင္၏။
မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၄၃
ပါဠိ, အ႒ကထာ, ဋီကာတုိ႔၌လည္း ''စကၡဳအာဝိဉၧတိ မနာပိေယသု ႐ူေပသု(သံ ၂-၄ဝ၂)၊ စကၡဳေပတံဝိသမစၩာသယံ။
ပ။ ႐ူပစိတၱ ပုပၹလတာဒိဝိစိေတၱသုေယဝ ပန အဘိရမတိ (သံ႒ ၂၁၁၁) ႐ူေပသု အာဝိဉၧနရသံ (ဝိသုဒၶိ ၂-၇၄) စကၡတီတိ
ဝိညာဏာဒိ႒ိတံ သမဝိသမံ အာစိကၡႏၲံဝိယ အဘိဗ်တၱံ ဝဒႏၲံဝိယေဟာတီတိ အေတၱာ။ (မဟာဋီ ၂-၈၇)ဤသုိ႔စသည္ျဖင့္ တင္
စား၍ ျပဆုိထားေသာ အရာတုိ႔သည္ ရာေပါင္းမ်ားစြာပင္႐ွိကုန္၏။
ထုိျပင္ အဘိနိဟာရ-ေ႐ွး႐ႈေဆာင္ျခင္းဟူသည္မွာ ဤအရာ၌ ေ႐ွ႕သြား႐ုံမွ်ကုိ ဆုိလုိသည္မဟုတ္ေပ၊ ဘူတသဃၤာ
ဋႆ ေဒသႏၲ႐ုပၸတၱိေဟတုဘာေဝါ-ဟူေသာ မဟာဋီကာႏွင့္အညီ ဘူတ႐ုပ္အေပါင္း၏ အရပ္တစ္ပါး၌ ျဖစ္ေၾကာင္းျဖစ္ေသာ
ဝါေယာ၏ တြန္းေဆာင္မႈကုိသာ ဆုိလုိေပသည္၊ ထုိေၾကာင့္ ''တြန္းလ်က္''ဟူေသာပုဒ္ပါထည့္၍ ''တြန္းလ်က္ေဆာင္သည္''ဟု
ဆုိထားသည္။
အထူးမွတ္ရန္မွာ-ဝါေယာဓာတ္သည္ ကမၼဇ, စိတၱဇဥတုဇ အဟာရဇအားျဖင့္ ၄-မ်ဳိး႐ွိရာတြင္ စိတၱဇဝါေယာဓာတ္၏
လုိရာဘက္-ေ႐ွး႐ႈဦးတမ္းမိရာဘက္သည္ ¤င္းျဖစ္ေစေသာဇနကစိတ္၏ အလုိ႐ွိရာဘက္ပင္ျဖစ္သည္၊ ထုိ႔ေၾကာင့္ ေကြးျခင္း,
ဆန္႔ျခင္း, စေသာ စိတၱဇ႐ုပ္၏ပစၥဳပ႒ာန္ကုိ ေျပာေသာအခါစိတ္၏ အလုိ႐ွိရာဘက္သုိ႔ ေဆာင္သြားပုံျဖင့္ ႐ွင္းလင္းေျပာလွ်င္
သိလြယ္၏၊ ဝိပႆနာအရာ၌ ထုိဝါေယာ ၄-မ်ဳိးတုိ႔တြင္ ေကြးျခင္း, ဆန္႔ျခင္း, လႈပ္႐ွားျခင္း စသည္ျဖင့္ ကုိယ္အမူအရာ
စိတၱဇဝါေယာ႐ုပ္ကုိ အမ်ားဆုံး႐ႈရ၏ ထုိေၾကာင့္ ထုိစိတၱဇဝါေယာ၏ ပစၥဳပ႒ာန္ကုိ ႐ွင္းျပလုိက္လွ်င္ ေဖါင္းမႈ, ပိန္မႈ စေသာ
အျခားဝါေယာ႐ုပ္တုိ႔၏ (အျပင္ဘက္, အတြင္းဘက္စေသာ လုိရာဘက္ ေ႐ွးဦးတမ္းမိရာဘက္သုိ႔ ေဆာင္သြားျခင္းဟူေသာ)
ပစၥဳပ႒ာန္ကုိလည္း ထင္႐ွားသိႏုိင္ေတာ့သည္သာ။
၅။ နမနလကၡဏံ နာမ၊ သမၸေယာဂရသံ၊ အဝိနိေဗၻာဂ ပစၥဳပ႒ာနံ။
အာ႐ုံထံပါး, ညြတ္သြားေရာက္သည္၊
နာမ္အခ်င္းခ်င္းလဲ, ပူးတြဲယွဥ္သည္။
သူတုိ႔ခ်င္းလဲ, မခြဲသာၿပီ၊
နာမ္တရား, ပုိင္းျခားျမတ္ေယာဂီ။
၆။ ႐ုပၸနလကၡဏံ႐ူပံ၊ ဝိကရဏရသံ၊ အဗ်ာကတပစၥဳပ႒ာနံ။
ေဖာက္ျပန္တနဲ, ေျပာင္းလဲတတ္သည္၊
ေၾကမြûပိကြဲ, ျပန္႔ႀကဲတတ္သည္။
အာ႐ုံမûပ, သိမႈကင္းသည္၊
႐ုပ္တရား, ပုိင္းျခား ျမတ္ေယာဂီ။
၇။ အႏုဘဝနလကၡဏာ ေဝဒနာ၊ ဝိသယရသ သေမၻာဂ ရသာ၊ သုခဒုကၡပစၥဳပ႒ာနာ။
အာ႐ုံေျခာက္ပါး, ခံစားတတ္သည္၊
သူ႕ရသာလဲ, သုံးစြဲတတ္သည္။
ခ်မ္းသာဆင္းရဲ, Óဏ္ထဲထင္သည္၊
ခံစားမႈ, မွတ္႐ႈ ျမတ္ေယာဂီ။
၈။ သဥၥာနနလကၡဏာသညာ၊ တေဒေဝတႏၲိပုနဥၥာနန ပစၥယနိမိတၱကရဏရသာ၊ ယထာဂဟိတ
နိမိတၱ ဝေသန အဘိနိေဝသကရဏပစၥဳပ႒ာနာ။
မေမ့ေစေၾကာင္း, ေကာင္းေကာင္းမွတ္သည္၊
မွတ္မိဖြယ္ဟိတ္, နိမိတ္ယူသည္။
ယူထားတုိင္းပဲ၊ မွတ္စြဲေနသည္၊
သညာဓာတ္, သိမွတ္ ျမတ္ေယာဂီ။
မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၄၄
၉။ အဘိသခၤရဏလကၡဏာ သခၤါရာ၊ အာယူဟနရသာ၊ ဝိပၹာရပစၥဳပ႒ာနာ။
ကုိယ္, ႏွဳတ္, စိတ္မႈ, သူûပတတ္သည္၊
လႈံ႔ေဆာ္ အုပ္ခ်ဳပ္, အားထုတ္တတ္သည္။
လႈပ္လႈပ္႐ြ႐ြ, ေၾကာင့္ၾကစုိက္သည္၊
သခၤါရ, မွတ္ၾက ျမတ္ေယာဂီ။
၁ဝ။ ေစတတယိတ လကၡဏာ ေစတနာ၊ အာယူဟနရသာ၊ သံဝိဒဟနပစၥဳပ႒ာနာ။
အာ႐ုံ၌ကပ္, ေစ့စပ္ႏႈိးသည္၊
လႈံ႔ေဆာ္ အုပ္ခ်ဳပ္, အားထုတ္တတ္သည္။
စီမံခန္႔ခြဲ, သူလဲလုပ္သည္၊
ေစ့ေဆာ္မႈ, မွတ္႐ႈ ျမတ္ေယာဂီ။
၁၁။ ဝိဇာနနလကၡဏံ ဝိညာဏံ၊ ပုဗၺဂၤမရသံ၊ ပဋိသႏၶိ ပစၥဳပ႒ာနံ။
အာ႐ုံသိေသာ, သေဘာ႐ွိသည္၊
ေခါင္းေဆာင္အလား, ေ႐ွ႕သြားတတ္သည္။
ေ႐ွ႕စိတ္ႏွင့္စပ္, အထပ္ထပ္ျဖစ္သည္၊
ဝိညာဏ္ဓာတ္, သိမွတ္ ျမတ္ေယာဂီ။
၁၂။ ႐ူပါဘိဃာတာရဟဘူတပသာဒလကၡဏံ၊ စကၡဳ႐ူေပသု အာဝိဥၧနရသံ၊ စကၡဳဝိညာဏႆ
အာဓာရဘာဝ ပစၥဳပ႒ာနံ။
အဆင္းထင္ေၾကာင္း ေကာင္းေကာင္းၾကည္သည္၊
အဆင္းဆီသုိ႔ ေဆာင္ပုိ႔ေပးသည္။
သူ႕ကုိမွီûပ ျမင္မႈျဖစ္သည္၊
မ်က္စိႏႈိက္, သိထုိက္ဤသုံးမည္။
၁၃။ စကၡဳပဋိဟနနလကၡဏ႐ူပံ၊ စကၡဳဝိညာဏႆ ဝိသယ ဘာဝရသံ၊ တေႆဝေဂါစရဘာဝပစၥဳ
ပ႒ာနံ။
မ်က္စိထဲ၌, တုိက္ခုိက္ေပၚသည္၊
ျမင္သိခံရ, ကိစၥ႐ွိသည္။
ျမင္မႈေရာက္သြား, က်က္စားရာမည္၊
အဆင္းႏႈိက္, သိထုိက္ဤသုံးမည္။
၁၄။ စကၡဳသႏၷိႆိတ ႐ူပဝိဇာနနလကၡဏံ စကၡဳဝိညာဏံ ႐ူပမတၱာရမၼဏရသံ၊ ႐ူပါဘိမုခဘာဝပစၥဳ
ပ႒ာနံ။
မ်က္စိမွီရင္း, အဆင္းျမင္သည္၊
အဆင္းကုိမွ, သူကသိသည္။
အဆင္းဆီေ႐ွး႐ႈ, သူûပေနသည္၊
ျမင္သိႏႈိက္, သိထုိက္ဤသုံးမည္။
၁၅။ ဖုသနလကၡေဏာ ဖေႆာ၊ သဃၤ႗နရေသာ၊ သႏၷိပါတ ပစၥဳပ႒ာေနာ။
စိတ္ႏွင့္အဆင္း, ထင္လင္းေတြ႕သည္၊
စိတ္ကုိအဆင္း၌, ထိခုိက္ေစသည္။
မ်က္စိအဆင္း, ျမင္ျခင္းစုံညီ၊
မဟာစည္ဓမၼေဒသနာေဆာင္ပုဒ္မ်ား ၄၅
ျမင္ေတြ႕ႏႈိက္, သိထုိက္ဤသုံးမည္။
၁၆။ ဣ႒ေဖာ႒ဗၺာႏုဘဝနလကၡဏံသုခံ သမၸယုတၱာနံ ဥပျဗဴဟနရသံ၊ ကာယိကအႆာဒပစၥဳ
ပ႒ာနံ။
အေတြ႕ေကာင္းမ်ား, ခံစားတတ္သည္၊
စိတ္အေဖၚမ်ား, ႐ႊင္ပြားေစသည္။
ကုိယ္ထဲေကာင္းလ်က္, ႏွစ္သက္ဖြယ္မည္၊
ကာယိက, သုခထင္႐ွားသည္။
၁၇။ အနိ႒ေဖာ႒ဗၺာႏုဘဝနလကၡဏံ ဒုကၡံ သမၸ ယုတၱာနံ မိလာပနရသံ၊ ကာယိကာဗာဓ ပစၥဳပ႒ာ
နံ။
အေတြ႕ဆုိးမ်ား ခံစားတတ္သည္၊
စိတ္အားကုန္ခန္း, ညႇဳိးႏြမ္းတတ္သည္။
ကုိယ္ထဲႏွိပ္စက္, ခံခက္ထင္သည္၊
ကာယိက, ဒုကၡထင္႐ွားသည္။
၁၈။ ဣ႒ရမၼဏာႏုဘဝနလကၡဏံ ေသာမနႆံ၊ ဣ႒ာကာရသေမၻာဂရသံ (သမၸယုတၱာနံ
ဥပျဗဴဟနရသံ မဟာဋီကာ)၊ ေစတသိက အႆာဒပစၥဳပ႒ာနံ။
အာ႐ုံေကာင္းမ်ား, ခံစားတတ္သည္၊
အေကာင္းကုိပဲ, သုံးစြဲတတ္သည္၊ (အ႒ကထာ)
စိတ္အေဖၚမ်ား, ႐ႊင္ပြားေစသည္၊ (ဋီကာ)
စိတ္ထဲေကာင္းလ်က္, ႏွစ္သက္ဖြယ္မည္၊
စိတ္ထဲမွ, သုခ ထင္႐ွားသည္။
၁၉။ အနိ႒ာရမၼဏာႏုဘဝဏံ ေဒါမနႆံ၊ အနိ႒ာကာရ သေမၻာဂရသံ (သမၸယုတၱာနံ မိလာပနရသံ
မဟာဋီကာ)၊ ေစတသိကာဗာဓ ပစၥဳပ႒ာနံ။
အာ႐ုံဆုိးမ်ား, ခံစားတတ္သည္။
အဆုိးကုိပဲ, သုံးစြဲတတ္သည္၊ (အ႒ကထာ)
စိတ္အားကုန္ခန္း, ညႇဳိးႏြမ္းေစသည္၊ (ဋီကာ)၊
စိတ္ထဲႏွိပ္စက္, ခံခက္ထင္သည္။
စိတ္ထဲမွ, ဒုကၡ ထင္႐ွားသည္။
၂ဝ။ မဇၩတၴေဝဒယိတလကၡဏာ ဥေပကၡာ၊ သမၸယုတၱာနံ နာတိဥပျဗဴဟန မိလာပနရသာ၊
သႏၲဘာဝ ပစၥဳပ႒ာနံ။
အလယ္လတ္မ်ား, ခံစားတတ္သည္၊
စိတ္ညႇဳိး႐ႊင္ျပ, ကင္းပေစသည္။
ေကာင္းဆုိးမဖက္, ၿငိမ္သက္ေပသည္၊
ဥေပက္ဓာတ္, သိမွတ္ ျမတ္ေယာဂီ။
၂၁။ သႏၲိလကၡဏံ နိေရာဓသစၥံ၊ အစၥဳတိ ရသံ။ အနိမိတၱ ပစၥဳပ႒ာနံ၊
႐ုပ္နာမ္ျဖစ္ပ်က္, ျပတ္လ်က္ ၿငိမ္းသည္၊
ေ႐ြ႕ေလ်ာေသျခင္း, ကင္း႐ွင္းေပသည္။
သ႑ာန္နိမိတ္, ကင္းဆိတ္ထင္သည္၊
နိေရာဓ, ေရာက္က သိျမင္သည္။